Hỏi Đáp

Trăn trở của con cũng là trăn trở của nhiều người đang phân vân giữa đời và đạo. Hai điều này sẽ là mâu thuẫn lớn khi chúng ta tách biệt chúng thành hai hướng khác nhau trong cách nhìn nhị nguyên, nhưng thực ra chúng vẫn có thể hài hoà với nhau khi thấy chúng cùng một hướng trong tầm nhìn bất nhị…

Vì câu trả lời phân tích khá dài nên con đợi xem trong Thư Viện, mục Văn – Thư Thầy Trò (50)

Sàdhu lành thay! Thầy rất hoan hỷ nên tặng con một bài kệ:

Pháp vốn tịch tịnh

Tâm vốn vô sinh

Tâm pháp an bình

Vô sinh pháp nhãn.

1) Tất cả mọi lựa chọn đều giống nhau vì trong lựa chọn, vấn đề không phải là cái được lựa chọn mà là tâm người lựa chọn. Người ta chỉ quan tâm đến cái được lựa chọn mà không biết rằng dù lựa chọn gì thì tính chất và động lực của tâm lúc lựa chọn ấy vẫn giống nhau. Ví dụ như con có tâm ích kỷ thì dù chọn ăn mì hay phở thì cũng chỉ vì ích kỷ thôi. Tâm ích kỷ này dù chọn lựa tu hành để mau đắc đạo đi nữa thì thật ra cũng vẫn thế. Đúng không? Thầy chỉ gợi ý thôi, còn con phải tự mình chiêm quan mới thấy rõ điều này.

2) Thời gian tâm lý là một khoảng trống tạo ra giữa thực tại đang là và lý tưởng sẽ là. Người ta nói rằng không có hy vọng thì không thể sống, nhưng thực ra ít ai thật sự có hy vọng mà chỉ là ảo vọng. Mà người sống trong ảo vọng mới thực coi như đã chết. Nếu có một hy vọng đích thực thì chỉ những ai thật sự sống trọn vẹn trong thực tại, không tạo ra khoảng trống thời gian thì hy vọng đã thuộc về người ấy nên anh ta không cần cái gọi là hy vọng nữa, vì đó chỉ là sản phẩm của tư tưởng và thời gian mà thôi.

3) Không cần phải lôi những tập khí đã bị dồn nén từ vô thức ra mà nó sẽ tự đến như những khuynh hướng xung động. Chỉ cần thấy nó đến đi, sinh diệt mỗi khi nó xuất hiện là được. Không loại trừ mà cũng không dung dưỡng nó, chỉ cần thấy để thấu hiểu triệt bản chất và nhân duyên sinh diệt của nó thì nó sẽ tự hóa giải mà không cần tới nỗ lực của cái ta lăng xăng giải quyết.

Thật là tuyệt vời! Hoàn cảnh của con thật là cảm động và đáng tán dương vì trong hoàn cảnh bức xúc như vậy mà con vẫn thể hiện được tâm từ mát mẻ, không sân hận với người hành hạ con một cách tàn nhẫn và hỗn xược. Trong hoàn cảnh bị ngược đãi như vậy mà con vẫn chuyển hóa được thái độ ứng xử một cách đúng hướng: từ bức xúc đến nhẫn nhục, từ nhẫn nhục đến cảm thông, rồi dần đến thương yêu, dung thứ với tâm mát mẻ, nhu hòa, không hận, không sân là một điều hy hữu, khó làm. Khi thái độ đối kháng của bản ngã đã được chuyển hóa thì năng lượng của nó cũng có thể chuyển hóa được luôn cả người thù nghịch với mình, đúng như đức Phật đã dạy, “lấy từ bi thắng hận thù”.

Sự chia sẻ những trải nghiệm mầu nhiệm với tâm tĩnh lặng, tươi mát và không sân của con sẽ giúp sách tấn những bạn đạo đang gặp hoàn cảnh tương tự muốn chuyển hóa tâm sân của mình. Có nhiều trường hợp chỉ là những bất đồng nhỏ thôi nhưng tâm sân và lòng tự ái quá mức đã đưa đến bất hòa không sao cứu vãn. Chẳng qua là vì chưa thấy rõ tâm sân tác hại đến chính mình, đến những người xung quanh và môi trường sống như thế nào nên đã tự hại mình, hại người và gieo thù chuốc oán khôn nguôi, oan oan tương báo khôn dứt. Một lần nữa thầy tán đương sự từ hòa nhẫn nhục của con. Chúc mừng con!

Đó là chuyện bình thường mà con, và dường như con cũng đã thấy ra phần nào điều đó. Mâu thuẫn là một phần ý nghĩa đời sống mà trong đó luôn có sinh có khắc, nên Lão Tử  mới nói “xung khí dĩ vi hòa”. Có xung khắc con người mới học ra được sự nhu hòa và nhẫn nại. Nhờ mâu thuẫn chúng ta học được hai mặt của cuộc sống. Một người có cái nhìn toàn diện là thấy hai mặt trong cái một (nhất nguyên lưỡng cực), còn người có cái nhìn phiến diện thì chỉ thấy một mặt mà không thấy mặt kia của cái một (nhị nguyên đối cực). Trong mâu thuẫn, người biết lắng nghe, chiêm nghiệm, học hỏi sẽ thấy ra hai mặt của cuộc sống mà không chấp thủ và lệ thuộc vào một mặt nào. Từ đó những đức tính nhẫn nại, cảm thông, thương yêu và dung hóa được khai hoa nở nhụy.