Hỏi Đáp

1) Con nên đọc phần thiền định trong cuốn Sống Trong Thực Tại trong đó thầy đã nói rõ điều này. An lạc là tốt đối với thiện định nhưng lại là một trong 10 trở ngại cho thiền tuệ chứ không hẳn bổ trợ cho thiền tuệ.

2) Thiền định có khi là chánh định có khi là tà định, tùy theo tri và hành có đúng hướng “Xả ly, ly tham, đoạn diệt” hay không. Nói chung định nào còn hữu vi, hữu ngã đều chưa phải là chánh định.  

1) Có thể học hỏi, chứng nghiệm sự thật bằng trực giác (tuệ tri) với sự thận trọng chú tâm quan sát (tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác) một cách lặng lẽ tự nhiên mà không cần tư duy theo ý thức của bản ngã lý trí. Khi đã quan sát thấy bản chất thực kiện (chánh kiến) thì tư duy trên bản chất thực kiện ấy mới đúng (chánh tư duy), còn nếu tư duy trên khái niệm, kiến thức vay mượn và quan niệm của lý trí (thức tri và tưởng tri) thì không thể nào thấy được bản chất thực của sự kiện được nữa (tà tư duy). <p>

2) Nếu quá khứ đã được tuệ tri (thực chứng) thì nó đã tự thể hiện một cách trọn vẹn trong hiện tại mà không cần cố gắng nhớ lại những kinh nghiệm hay kiến thức vụn vặt của thức tri và tưởng tri (lý trí). Chính vì trong quá khứ chưa thực sự chứng nghiệm mà chỉ suy nghiệm hay góp nhặt kiến thức và kinh nghiệm nên bây giờ mới cần nhớ lại những thứ vụn vặt ấy. Khi con đọc một chữ thì không cần nhớ lại phải đánh vần lúc học mẫu giáo như thế nào, vì thành quả của việc học đánh vần đó đang thể hiện trong khi con đọc chữ ấy rồi.<p>

3) Chính đức Phật đã lấy ví dụ người bị trúng một mũi tên độc, người ấy không chịu xử lý vết thương ngay mà cứ ngồi tìm hiểu mũi tên làm bằng gì, do ai bắn, bắn từ hướng nào, bắn với mục đích gì, tại sao bắn, ai dạy cho anh ta bắn, anh ta tên gì, mấy tuổi, nam hay nữ, v.v… và v.v… thì anh ta chưa kịp biết nguyên nhân nào là đã chết mất rồi. Đó là lý do vì sao đức Phật dạy: “Quá khứ không truy tìm, tương lai không ước vọng, chỉ có pháp hiện tại, tuệ quán chính là đây”. Con cần nhận rõ rằng không lấy bỏ trong thái độ tâm lý lăng xăng, chứ không phải không lấy bỏ mũi tên độc đâu nhé.

1) Tánh biết luôn hiển hiện nhưng khó nhận ra vì chúng ta thường đồng hóa nó với ý thức thường nghiệm (lý trí). Nhưng rõ ràng là tánh biết có thể thấy được 6 thức, luôn cả vô thức, thấy 18 giới, thấy tất cả các tâm, tâm sở, sắc pháp, Sinh Tử và Niết-bàn. Vì nó không là gì cả, nên cứ để nó như nó là, đừng duy trì nó, đừng cho nó là, phải là, sẽ là… gì cả mới được. Coi chừng bản ngã muốn sở hữu tánh biết đó nghe!

2) Đã có tuyết lại còn thêm sương vào nữa là dư thừa, nên thiền còn nói là “đầu thượng trưóc đầu” tức là trên cái đầu lại đội thêm một cái đầu nữa. Giống như chỉ là danh sắc mà còn chồng thêm cái ngã ảo tưởng lên nữa. Chúng ta chồng lên tất cả mọi sự vật khái niệm của chúng ta đặt ra nên không thể nào thấy được thực tánh của sự vật được. Khi sân con không bình tĩnh sáng suốt để thấy sân thôi mà muốn giữ hay bỏ nó chính là “đầu thượng trước đầu, tuyết thượng gia sương” đó. Tánh biết vốn tự có chánh niệm tỉnh giác lại gia thêm khái niệm chánh niệm tỉnh giác chủ quan của bản ngã lý trí vào nên thọc gậy bánh xe pháp là vậy.

3) Đúng là khi con sống trọn vẹn với thực tại, thì mới nhận ra thực tại là không (tánh không chứ không phải không không – không có gì cả). Hai câu này không có nghĩa nào cả, chỉ khi nào con sống trọn vẹn với thực tại thì tự biết thôi.