Hỏi Đáp

Sādhu lành thay!

Con muốn tách Anuttaro ra riêng hay ghép chung với Purisa-damma-sārathi đều được. Vì trong văn ghi chép Kinh bằng ngôn ngữ Pāḷi không để dấu chấm, phẩy nên người sau hiểu như thế nào thì chấm, phẩy theo cách đó. Nếu tách riêng thì Anuttaro là Bậc Vô Thượng sĩ, Purisa-damma-sārathi là Bậc Điều Ngự Trượng Phu. Nếu để chung có nghĩa là Bậc Điều ngự trượng phu vô thượng. Có nghĩa Đức Thế Tôn là bậc có thể điều phục (damma) được những người khó điều phục (purisa), không ai hơn được (anuttaro), như người đánh xe (sārathi) điều khiển được ngựa chứng vậy.

Đó là do con “trọn vẹn rõ biết” theo cách tầm tứ (vitakka-vicāra) trong thiền định, chứ không phải chánh niệm tỉnh giác (sati-sampajañña) trong thiền vipassanā. Khi con sử dụng tầm tứ chưa đủ thì vọng động (uddhacca) khởi lên. Khi con sử dụng tầm tứ quá mức thì buồn ngủ (thīna-middhi) khởi lên.

Trọn vẹn rõ biết chính là chánh niệm tỉnh giác chứ không phải tầm tứ, nhưng con sử dụng sai nên mới sinh ra các hiệu ứng đó. Nếu là chánh niệm tỉnh giác thì khi vọng động con trọn vẹn rõ biết tâm đang có vọng động và thấy vọng động sinh diệt như thế nào. Khi có trạng thái buồn ngủ con cũng trọn vẹn rõ biết đang trong trạng thái buồn ngủ như thế nào. Đơn giản chỉ vậy thôi.

Sự liên kết hay đồng nhất đó là: Khi vô ngã – vắng bóng cái ta ảo tưởng – mới thấy được 4 sự thật. Khi hữu ngã thì chỉ thấy “ta khổ” thôi.

Sādhu lành thay!

Được con!

Sādhu lành thay! Đúng vậy, không trải nghiệm thực trong đời sống không thể nào thấy pháp.

Phải.

Phải.