Thưa thầy. Con tập niệm hơi thở khi ngồi con cảm thấy rất khó thở một cách tự nhiên nếu không dựa lưng vào một nơi nào đó như tường, thành giường. Và nếu ngồi bán già hay kiết già thì hơi thở lại càng không tự nhiên và nặng nề hơn nữa, các cảm thọ đau nhức và căng cứng các cơ như “thắt” lồng ngực mình lại. Vậy thì con cứ ngồi thả lỏng, hoặc ngồi ghế chân chạm đất, hoặc nằm không cần ngồi bán già kiết già để niệm hơi thở có tốt không ạ?
Xem câu trả lời
1) Thiền theo yoga hay khí công thì ngồi kiết già, bán già và thẳng lưng có nhiều lợi thế vì liên hệ tới việc điều thân, điều khí. Nhưng thiền Phật giáo chú trọng ở tâm hơn nên không nhất thiết phải ngồi như vậy, ngồi sao dễ chịu, thoải mái là được, thậm chí không ngồi mà đi, đứng, nằm cũng vẫn tốt. Tuy nhiên nếu làm quen được với thế ngồi trang nghiêm ngay ngắn thì khi tham dự khoá thiền tập thể vẫn ngồi chung được với mọi người mà không bị xem là lập dị. Muốn ngồi kiết già dễ dàng không phải đợi ngồi thiền mới tập mà nên tập khi có cơ hội, ví dụ như khi ngồi học bài, đọc sách, ăn cơm v.v. dần dần vượt qua được cái đau gây căng thẳng lúc đầu và thấy ngồi như vậy thoải mái hơn.
2) Thiền hơi thở trong Phật giáo có mục đích dẫn tâm trở về thực tại tự thân không để tâm đi lang thang, mơ mộng và chìm đắm bên ngoài nữa. Nhưng không phải vì vậy mà quá tập chú vào hơi thở, quá cố gắng định tâm và cố điều tiết hơi thở, vì làm như vậy thực ra cũng là một loại lang thang khác muốn mượn hơi thở để tìm cầu sở đắc. Cố gắng này sẽ đưa đến căng thẳng, khó thở và co thắt cơ ngực, cơ bụng hoặc nhức đầu, thậm chí nếu tham vọng và ý chí quá cao có thể đưa đến tình trạng “tẩu hoả nhập ma”. Chỉ nên thư giãn, buông xả và theo dõi động tác thở một cách hoàn toàn tự nhiên thì lập tức chánh niệm tỉnh giác tự ứng khởi, an lạc cũng liền phát sinh, mà không tầm cầu hay ham muốn sở hữu điều gì.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa hòa thượng! Các giác chi có thể xuất hiện trong người phàm phu thiện nhân tu tập niệm xứ không ạ? Hay nó chỉ xuất hiện trong bậc Thánh thôi? Nói cách khác, bảy giác chi có thể là hiệp thế hay chỉ là siêu thế mà thôi? Mong hòa thượng giải đáp cho con ạ.
Xem câu trả lời
Theo thầy thì Thất Giác Chi để dành cho người còn tu, tức từ người phàm đang tu thiền đến các bậc Thánh hữu học. Còn khi đã đắc Đạo Quả Alahán thì đã là bậc vô học thì không cần phải tu tâp Thất Giác Chi nữa. Con nên đặt những câu hỏi thiết thực trong sự tu tập hơn là chỉ thuần tuý phát triển kiến thức kinh điển. Dù con có biết thêm những điều này thì cũng không giúp ích gì cho sự giác ngộ thực tại. Trong thông báo về trang hỏi đáp này, thầy có nói mục đích là hướng dẫn tu tập thôi, còn về kinh điển thì đã có kinh sách và các lớp chuyên môn để con học hỏi tham vấn. Thầy xin lỗi vì không có thì giờ nhiều nên chỉ tranh thủ trả lời ngắn gọn thôi.Con thông cảm nhé.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Xin Thầy giảng cho con hiểu 4 câu sau:
“Quá khứ không truy tìm
Tương lai không ước vọng
Chỉ có pháp hiện tại
Tuệ quán chính là đây.”
Vì sao hiện tại lại quan trọng hơn tương lai và nếu không có quá khứ thì sao lại có hiện tại?
Cám ơn Thầy.
Xem câu trả lời
Mặc dù có quá khứ, hiện tại, vị lai, nhưng quá khứ đã qua rồi, tương lai thì chưa đến, chỉ còn pháp hiện tại là đối tượng thật sự đang hiện hữu để chúng ta có thể thấy biết, điều chỉnh hay xử lý mà thôi. Ví dụ khi con đi qua một cây cầu khỉ nếu con không thận trọng, chú tâm, quan sát vào hoàn cảnh hiện tại thì con sẽ bị té xuống mương ngay, lúc đó quá khứ tương lai không thể cứu con được.
Không phải hiện tại quan trọng hơn quá khứ tương lai, nhưng quá khứ chỉ có thể là bài học kinh nghiệm cho hiện tại, còn tương lai thì lại tùy thuộc vào những gì chúng ta đang làm trong hiện tại. Như vậy cần phải thận trọng, chú tâm, quan sát hiện tại để học ra bài học thiết thực của mình. Một học sinh cứ muốn học bài lớp trước, hoặc mong học bài lớp sau thì làm sao thông suốt được bài vở của mình trong lớp em đang học? Muốn có tương lai em ấy phải học bài học hiện tại ở lớp mình cho thông mới được.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa thầy, con muốn hỏi nghĩa của từ satta trong cụm từ Bodhisatta. Nó có nghĩa là “gia công để” hay là “hữu tình” vậy thầy? Vì con đọc cuốn Đức Phật và Phật Pháp của Trưởng lão Narada thấy có ghi satta là “gia công” (gia công để giác ngộ, phấn đấu để giác ngộ). Nhưng con tra trong cuốn từ điển Pali – Việt của Hòa thượng Bửu Chơn thì không thấy nghĩa “gia công” trong đó. Nếu satta ở đây là hữu tình thì có vẻ không hợp lý lắm vì hữu tình giác ngộ thì là Phật (Buddha) rồi?! Xin thầy giải đáp cho con.
Xem câu trả lời
Thầy xin lỗi, câu hỏi này thầy sơ ý bỏ sót nên bây giờ mới trả lời. Trong từ kép Bodhi-satta thì satta có nghĩa là chúng sinh hữu tình, bodhi là tuệ giác, ghép chung lại không có nghĩa là hữu tình giác ngộ (Phật) mà để ám chỉ bất cứ ai đang thực hành hạnh tự giác, giác tha bằng trí tuệ hầu đưa đến giác ngộ viên mãn. Nói “gia công để giác ngộ” là nói theo nghĩa nội dung chứ không theo nghĩa đen từng chữ.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy! Người cư sĩ nếu lỡ phạm giới thì có nhất thiết phải đến chùa thọ giới lại không? Vì không phải ai cũng có đủ duyên đến chùa thường xuyên để thọ lại năm giới.
Xem câu trả lời
Tâm lý, người sai phạm khi đối trước người khác, nhất là bậc tôn túc, ở nơi tôn nghiêm, để xin sám hối và nguyện sửa sai thì dễ trở lại trong sạch hơn, do đó người ta thường đi chùa để xin sám hối và thọ giới lại với một vị Tăng để bày tỏ quyết tâm điều chỉnh sai phạm của mình. Tuy nhiên nhiều người sợ tội và nghĩ rằng đi đến chùa thọ giới lại cho hết tội là rất sai lầm. Tốt nhất là người phạm giới có ý thức trách nhiệm về hành vi của mình chứ không tìm cách chạy tội để có được cảm giác an toàn. Trong trường hợp này chẳng thà chịu ray rứt ăn năn còn hơn có được cảm giác yên tâm giả tạo. Cần thận trọng quan sát hành vi của mình để biết mình đã sai phạm điều gì, ở mức độ nào, tính chất và nguyên nhân ra sao… để tự điều chỉnh chính hành vi của mình mới thật sự là thành tâm sám hối và sửa sai. Bất cứ ở đâu con nhận biết sai lầm của mình và sửa sai ngay tại đó đều tốt cả, chứ không nhất thiết đợi đến chùa thọ giới lại cho yên tâm mới là tốt đâu.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thầy ơi, có phải hầu hết các kinh điển Đại thừa Bắc Tông đều mang tính biểu tượng và ẩn dụ về mặt nội dung không ạ? Ví dụ như Quan Thế Âm Bồ Tát là biểu tượng của lòng từ bi của mỗi chúng ta; Bồ Tát Đại Thế Chí là biểu tượng cho sự tinh tấn của mọi người; Bồ Tát Văn Thù Sư Lợi là biểu tượng của trí tuệ… Và nếu hiểu như thế thì nội dung các kinh Đại thừa cũng hầu như chẳng mâu thuẫn với nội dung kinh điển Nguyên thủy là mấy. Và nếu hiểu một cách biểu tượng như vậy thì mọi so sánh Bồ Tát cao hơn hay vị A-la-hán cao quý hơn, tranh luận Đại thừa hay Tiểu thừa đều vô nghĩa, là phù phiếm phải không thầy?
Xem câu trả lời
Đúng vậy, con nhận thức rất chính xác. Mọi phân biệt có tính kỳ thị dù từ phía tông phái nào cũng đều chủ quan lệch lạc do chưa thấy được chân lý cốt lõi của Phật Pháp. Người thấy Pháp sẽ không còn thái độ sai lầm đó nữa. Chân lý mà đức Phật giác ngộ và chỉ bày không phải do Ngài đặt ra mà là chân lý muôn đời, bất kỳ ai giác ngộ cũng đều thấy chân lý ấy như nhau. Bao lâu còn phân biệt chân lý của anh hay chân lý của tôi… thì không còn là chân lý nữa.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa thầy! Khi cúng bánh trái, vật thực đến các cô hồn ngạ quỷ thì họ có nhận được không ạ? Con xin cám ơn thầy!
Xem câu trả lời
Cúng bánh trái, vật thực cho cô hồn, ngạ quỷ họ không nhận được đâu con. Ngay cả người xứ này có khi còn không ăn được vật thực xứ khác huống chi vật thực cõi người làm sao cõi ngạ quỷ ăn được? Tuy nhiên họ có thể cảm thấy được an ủi khi thấy con cháu còn nhớ tới mình. Cô hồn ngạ quỷ chỉ có thể nhận được phước báu do thân nhân làm rồi hồi hướng đến họ. Cụ thể là con nên bố thí vật thực cho người nghèo hoặc để bát cúng dường đến chư Tăng rồi thành tâm hồi hướng đến họ thì họ sẽ hưởng được những phước báu như là một loại vật thực của cõi ngạ quỷ.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa thầy con có thắc mắc điều này: nếu một người tại gia hỏi một người xuất gia rằng thầy đã chứng được Thánh Đạo hay Thánh Quả nào chưa, nếu vị xuất gia đó quả thực đã đắc đạo và quả thì vị ấy nên trả lời thế nào để không phạm giới luật? (Vì con thấy trong luật tạng có luật cấm tiết lộ quả chứng đến người chưa thọ đại giới.)
Xem câu trả lời
Đạo Quả của những bậc Thánh chỉ để đức Phật xác nhận trình độ thực chứng của một hành giả, chứ không ai tự xưng mình đắc Đạo Quả cả. Hành giả có thể nói: Tôi hoàn toàn tin tưởng vào Tam Bảo, hoặc tôi đã buông gánh nặng xuống v.v… Dù đắc Thánh Quả không ai đi khoe khoang, khoe khoang chứng tỏ chưa đắc, vì Thánh nhân đâu còn cái ngã để tự hào, để muốn mọi người biết đến. Còn nếu chưa đắc mà khoe thì phạm tội Bất Cộng Trụ, bị trục xuất ra khỏi Tăng-già.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con có tập giữ bát quan trai giới vào các ngày mồng 5,8,14,15,20,23,29,30. Các chi giới như là sát sinh, tà dâm, trộm cắp thì con không băn khoăn. Nhưng các chi gần cuối thì con hay băn khoăn. Ví dụ là “không nằm, ngồi nơi quá cao và xinh đẹp” nên con cứ ngồi trên giường hay ghế sa-lông là lại bị hồi hộp trạo cử vì không biết có phạm giới hay không? Chi giới “không thoa các chất thơm, trang điểm…” thì khi tắm con cứ ngại là dùng dầu gội đầu hay xà bông thì sẽ bị phạm giới. Không biết với người tại gia thì tiêu chuẩn giường và ghế thế nào là quá cao rộng và đẹp đẽ ạ? Con muốn có những ngày Trai giới chu toàn, xin quý thầy cho lời khuyên để thực hiện trai giới tốt hơn ạ. Con xin cảm ơn.
Xem câu trả lời
Thực ra giữ Bát quan trai giới có mục đích để tập sống giản dị, không để quá lệ thuộc vào tiện nghi vật chất (nằm ngồi nơi quá cao sang, say mê ăn uống) hay dính mắc vào những thói quen mê đắm (âm nhạc, trang điểm, nước hoa v.v…) Con ngồi trên ghế salon hoặc tắm gội bằng xà-bông chứ đâu phải trang điểm hay xức dầu thơm gì nên không sao. Hơn nữa, ngoại trừ ngũ giới nếu phạm thì có tội, những giới còn lại trong bát quan trai giữ được thì có phước, giữ không được thì không có phước chứ không có tội nên con đừng sợ.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy!
Con cảm thấy khi ngồi hành thiền quán thời gian càng lâu thì tâm càng lắng đọng và tỉnh thức. Nhưng có một vấn đề là khi ngồi được khoảng 1 tiếng rưỡi lưng và đầu gối con bắt đầu đau. Theo Thầy con nên ngồi cho cơn đau biến mất hay thay đổi tư thế cho đỡ đau? Hay ngay từ lúc đầu con nên chọn tư thế ngồi cho được lâu mà không phải dịch chuyển? (chẳng hạn như ngồi trên ghế dựa lưng)
Con kính mong thầy chỉ dạy!
Xem câu trả lời
Thiền không nhất thiết phải ngồi. Tại sao con không thiền trong mọi lúc mọi tư thế đang diễn biến để khỏi phải phân vân có nên thay đổi tư thế hay không. Lúc ngồi thì cứ ngồi, ngồi sao cũng được, nhưng đừng quan tâm đến thời gian. Bởi vì thời gian chính là tâm mong đợi một kết quả, nghĩa là luôn bất an. Nếu con thực sự tĩnh lặng và trong sáng thì cả ngồi lẫn thời gian đều không còn ý nghĩa gì cả, vậy sao con phải bận tâm?