Hỏi Đáp

Cái đó còn tùy theo trường phái. Trường phái chuyên niệm thân thì lấy thân làm đối tượng chính, cũng vậy, trường phái niệm thọ lấy thọ làm chính, trường phái niệm tâm lấy tâm làm chính. Các trường phái này muốn đơn giản hóa cho hành giả dễ hành, nhưng như vậy thì sẽ chỉ còn NHẤT NIỆM XỨ mất. Theo thầy thì đã là TỨ NIỆM XỨ thì xứ nào cũng chính cả. Thực ra bốn niêm xứ có tương quan mật thiết với nhau. Nếu con chia cắt ra để thấy riêng cũng được nhưng chánh niệm tỉnh giác sẽ rơi vào kinh nghiệm cục bộ. Nhưng nếu chánh niệm tỉnh giác mở ra một chiều kích rộng lớn toàn diện hơn, nghĩa là lấy toàn bộ thực tại thân-tâm-cảnh làm đối tượng, thì lúc đó đối tượng nào nổi bật nhất sẽ là đối tượng chính. Ví dụ khi con dang đi thì đi là đối tượng chính, chỉ cần chánh niệm tỉnh giác với động tác thân đang đi là được. Trong khi đi con đạp phải một viên sỏi nhọn nên có cảm giác đau, lúc đó con chánh niệm tỉnh giác đối với cảm thọ đau là chính. Khi đau tâm con khởi lên bực tức, con chánh niệm tỉnh giác với trạng thái tâm bực tức ấy là chính, do đó không có đối tượng nào là phụ cả.

Khi phân ra đối tượng chính và phụ thì sẽ rất dễ rơi vào thiền định, hoặc rơi vào điều tối kỵ của thiền tuệ là ấn định đối tượng chứ không để đối tượng đến tự nhiên. Hơn nữa trong thiền tuệ đối tượng là phụ, nội dung thái độ tâm thiền mới là chính. Thái độ tâm thiền không đúng thì dù chọn đối tượng nào cũng chẳng đi tới đâu. Nhưng khi tâm thiền đúng thì vạn pháp đều trở thành thực tánh chứ đâu phải chỉ là thấy thực tánh của thân hay tâm mà thôi đâu.