Hỏi Đáp

Trong Phật giáo chỉ có khai thị cho người khác khi người đó đã đủ duyên, mà Phật gọi là người ít bụi trong mắt, nghĩa là ít tà kiến và tham ái. Vì mỗi người có duyên nghiệp riêng và đó chính là bài học giác ngộ của riêng của mình. Phật khai thị nhưng mỗi người phải tự mình ngộ nhập, chứ không ái có quyền cứu độ người khác vì làm như vậy là cướp mất sứ mạng học bài học giác ngộ giải thoát của họ. Giống như cha mẹ, hay thầy cô chỉ giảng dạy và tạo điều kiện cho con em siêng năng học hành để lên lớp chứ không thể cho các em lên lớp theo ý mình hay theo lời cầu xin của con em được.

Tự mình thắp đuốc lên mà đi là phương châm của người tu Phật, nhờ vậy họ không ỷ lại vào quyền năng cứu độ. Thiền Tứ Niệm Xứ dạy rằng mỗi người phải trở lại ngay nơi thân tâm mình mà thấy ra thực tánh pháp chứ không nương tựa, không bám níu điều gì trên đời hay mong đợi sự cứu độ của bất kỳ tha lực nào. Thiền Tông cũng đề cao tinh thần tự giác tự độ khi Tổ Huệ Năng nói: “Tự tánh chúng sanh vô biên thệ nguyện độ”, mà muốn vậy thì phải “Trực chỉ nhân tâm kiến tánh thành Phật”, chứ không trông chờ chư Phật, chư Bồ-tát đến ra tay cứu độ. 

Có người cho rằng nói Bồ-tát cứu độ để không thấy do bản ngã mà giải thoát. Cho dù là như thế thì vẫn là thoát khỏi cái ta nhỏ để nương tựa vào cái ta lớn mà thôi. Còn nói “tự mình giác ngộ“ có nghĩa là không phải cái ta ảo tường giác ngộ, mà cũng không ai giác ngộ giùm.   

Đó là nhóm Yên Lặng đến sinh hoạt không thường lắm vào thứ 7 hoặc chủ nhật tại chùa nên tiện duyên học vẽ trúc với thầy vậy thôi chứ thầy không có lịch mở lớp dạy. Thầy đồng ý với cách đưa thiền vào các bộ môn nghệ thuật như hội họa, thi nhạc, cắm hoa, dựng đá, uống trà … và lao động, vì thiền phải đem lại cho đời sống một vẻ đẹp thanh khiết, hồn nhiên, chứ không phải là sống khắc kỷ trong khuôn định để tìm kiếm một mục đích xa vời ngoài những chân lý của đời sống hiện thực.