Dạ, con thành kính đảnh lễ thầy. Thưa thầy, thông thường thì chúng sanh nói chung khi tái sinh tùy theo duyên nghiệp sẽ có 4 hình thức là noãn, thai, thấp, hóa. Riêng con người và thú bốn chân thì là thai sinh, muốn thụ thai phải hội đủ 3 yếu tố: tinh cha, noãn mẹ và thức tái sanh. Tuy nhiên, trong kinh Mi Tiên vấn đáp có nói về trường hợp mẹ của hai vị đạo sĩ Singa và Sankiccha là một con nai cái (trang 319). Trường hợp này con không hiểu. Thưa thầy, có thật là có trường hợp cá biệt không theo nguyên lý thông thường trong cách đi tái sinh không ạ? Kính thầy từ bi giải nghi cho con. Con xin cám ơn thầy.
Xem câu trả lời
Lý trí luôn muốn biết để thỏa mãn óc tò mò, nhưng biết rồi thì cũng chẳng bổ ích gì cả, chuyện đó có hay không chẳng dính dáng gì tới con sao con lại muốn biết làm gì? Thực ra, việc này cũng chẳng có gì khó hiểu. Ngày nay các nhà khoa học có thể cho thụ thai trong ống nghiệm, thụ thai nhờ một người khác sinh giùm v.v… chỉ cần hội đủ 3 yếu tố tinh + noãn + kết sinh thức là được. (Trong trường hợp nhân giống vô tính ở động vật thì chỉ cần nhân sống được kích hoạt cộng với thức tánh vẫn có thể sinh sản). Vậy nếu ngày xưa ai đó có khả năng thụ thai vào bụng nai để nhờ nai sinh giùm thì sao? (Nai sinh chắc chắn là dễ hơn người rồi!). Điều đó đâu có gì trái với quy luật sinh nở. Nhiều người phản đối việc thụ thai trong ống nghiệm chỉ vì lý do tâm lý cho đứa bé hơn là tính sinh học của nó.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính bạch Thầy! Trước đây con cũng đã đi tu 6 năm sau đó hoàn tục. Con ra đời, tập thích nghi với cuộc sống, nhưng con thấy mình trưởng thành hơn và từ khi học được Pháp của Thầy thì con cảm thấy rất tự tin với cuộc sống, nhưng rồi khi con có người yêu, khi nghĩ đến cảnh lập gia đình và nhiều điều đau khổ khác, con lại bất an. Chỉ sau những lần đau khổ con bình tĩnh cảm nhận thực sự lại mình thì con thấy mình trưởng thành hơn và phát hiện ra rằng cái ngã trong con lúc gặp “sự” nó thật khó kiểm soát, và cái “lý” mà lâu nay con vẫn luôn tự hào là hiểu rõ chợt tan biến đâu rồi! Sau nhiều lần cãi nhau với người yêu con đã rất muốn vào chùa của Thầy nhưng con nghĩ lại nếu mình vẫn chưa thản nhiên trải được qua cái “sự” này thì ý nghĩ đi tu chỉ là trốn tránh thực tại mà thôi. Và tương lai khi mình lập gia đình thì còn rất nhiều cơ hội để mình thấy được cái bản ngã trong mình trổi dậy, vậy đây chẳng phải nơi tu tập tốt nhất mà Pháp đã tạo cơ hội cho mình trong kiếp này ư? (Mỗi lần như thế con nghĩ mình hơi mạo hiểm). Ý con muốn hỏi Thầy nếu con có đủ can đảm và kiên nhẫn thì tu ở đời tốt hơn đúng không ạ?
Thực sự khi con vào chùa học đạo với Thầy và ở với hai chú đệ tử của thầy con thấy mình không có cảm giác quyến luyến với người bạn gái, đôi lúc con còn thấy thật vô ích khi yêu một người và lập gia đình với người đó mà phần lớn kết quả chỉ là sự đau khổ vì cái chấp ngã trong mỗi người, dù cho có được tốt đẹp hạnh phúc thì cái hạnh phúc đó cũng gắn liền với điều kiện nhất thời, nhưng con thấy đây là duyên nghiệp do mình đã tạo trước đây nên con nghĩ con sẽ cố gắng học cho tốt bài học của mình và giúp bạn gái con hiểu đươc Đạo hơn. Con mong Thầy cho con một lời khuyên! Chân thành tri ơn Thầy!
Xem câu trả lời
Không phải tu tập trong hình thức xuất gia hay tại gia cái nào tốt hơn, mà hình thức đó có thích hợp cho con để học ra bài học giác ngộ hay không. Khi con cảm thấy không còn quyến luyến điều gì ở đời thì xuất gia là thích hợp, nhưng khi con thấy còn có bổn phận hay trách nhiệm gì đó trong những mối nhân duyên ở đời thì nên sống tại gia để học bài học nhân quả nghiệp báo mà qua đó phá bớt đi cái ta tà kiến và tham ái. Đúng là phải vào “sự” thì “lý” mới thông. Điều gì con chưa thực chứng thì vẫn còn tưởng tượng và vì vậy sinh ra ảo tưởng. Đó là đầu mối của vô minh ái dục. Chính “sự” sẽ giúp con thấy ra chân lý của sự khổ mà nhờ đó thấy được nguyên nhân của nó. Mục đích cuối cùng của đời sống chính là thấy ra sự thật để không còn sống trong ảo tưởng nữa. Vậy vấn đề không phải là chọn lựa hình thức đời sống nào mà là biết học ra bài học giác ngộ trong hình thức đời sống phù hợp với mình nhất.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Lành thay! Con đã hiểu ra rất nhiều điều qua câu trả lời rất tổng thể của thầy, con cũng biết là có nhiều vị Phật không phải chế giới chi tiết như Đức Phật Gotama, đó là thời kì thiện pháp phổ biến nên tự các vị ấy đã thấy điều gì là bất thiện pháp nên không thực hành. Chính vì thời tuổi thọ con người là 100, ác pháp rất phổ biến, nên Ngài đành phải chế giới, là pháp chế định. Nhưng ý của con ở đây là, trên nền tảng giới trong sạch, người ta dễ dàng có được sự thận trọng, chú tâm, quan sát hơn. Mặt khác, chính con cũng thấy là nếu con đến một nơi toàn cảnh đẹp, chánh niệm tỉnh giác gần như là biến mất. Có phải vì vậy mà ngay trong thời Đức Phật, Ngài thường tán thán các trú xứ xa vắng, thời ấy chắc chắn là có nhiều vị có căn cơ cao hơn thời nay. Vậy thì, ngày nay, trong môi trường ngoài đời nhiều dục lạc, mà thực hành sự chánh niệm, hay biết có phải là quá khó? Kính thưa thầy, con hoàn toàn tán đồng (vì con cũng thực tập liên tục) rằng khi đã có sự thận trọng, chú tâm, quan sát một cách sáng trong, rỗng lặng thì Giới, Định, Tuệ đều có đủ. Thưa thầy, vì phiền não thì luôn luôn có, cái chết thì chẳng chờ đợi ai, nên phải thực hành luôn và ngay. Con rất tán thán tinh thần này của Thầy! Thấy là thấy ngay tại đây, chứ không phải đi đâu hết. Kính tri ân thầy!
Đúng là giới định tuệ chế định nếu được thực hiện tốt có thể giúp tạo điều kiện cho giới định tuệ tự tánh phát huy. Nhưng lắm lúc cũng ngược lại, khi quá câu nệ hay lệ thuộc vào giới định tuệ chế định người ta có thể phát triển bản ngã mà quên đi tính sáng tạo và vô ngã của giới định tuệ vốn có trong thực tánh chân đế của tâm. Nói chung ai còn cần đến giới định tuệ chế định thì nên hành theo cho nghiêm túc, ai có thể đã vượt qua được giai đoạn chế định để đi thẳng vào thực tánh pháp thì chỉ cần tinh tấn chánh niệm tỉnh giác, hay sáng suốt định tĩnh trong lành là được. Con có thể vào mục Pháp thoại nghe bài giảng ngày đầu tiên ở Adelaide, thầy nói rất rõ về điều này.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Dạ thưa thầy, con đã có gia đình gần 3 năm nhưng khi con biết đến đạo Phật tự nhiên con cảm thấy nếu con có con sẽ có thêm một sự trói buộc nữa nên con không muốn có con thầy ạ. Dạ con không biết đó có phải là một suy nghĩ bốc đồng hời hợt của một người mới vào đạo không nữa thưa thầy? Con thành kính đảnh lễ thầy. Con cảm ơn thầy nhiều ạ.
Xem câu trả lời
Có thể là như vậy nếu con chưa thật sự nhận thức đúng về bản chất thật của sự khổ mà chỉ là sợ hãi phiền não khổ đau do tưởng tượng mà thôi. Sợ khổ đau do tưởng tượng khác xa với thấy rõ khổ đau do thân chứng. Chính sự khổ đau do thân chứng mới giúp con chấm dứt được lòng tham ái, ngược lại tránh né khổ đau do tưởng tượng chỉ ức chế lòng tham ái khiến nó mạnh mẽ hơn mà thôi. Con phải tự biết mình đang trong thái độ nào mới được. Nếu con xin thầy lời khuyên thì thầy sẽ nói: Đừng chọn lựa tình huống nào theo quan điểm chưa chắc chắn của mình mà tốt nhất là có đủ sáng suốt định tĩnh trong lành để học ra bài học giác ngộ trong mọi tình huống khi duyên pháp đến như thị.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Dạ con cảm ơn thầy đã trả lời cho con. Con thật hạnh phúc khi mỗi ngày sau khi đi làm về nghe pháp thoại của thầy, các bài pháp như tiếp thêm cho con một năng lượng mới để động viên con có thể đối diện với cuộc sống mà không còn sợ hãi như trước kia. Để khi khổ đau đến con lại nhớ lời thầy dạy khổ đau chính là những người bạn tốt nhất giúp con trưởng thành. Thành kính tri ân thầy. Cầu mong thầy luôn khỏe và an vui.
Tùy miên (Anusaya) là các phiền não ngủ ngầm trong tiềm thức (bhavanga). Phiền não có hai dạng, một là hiện khởi, hai là ngủ ngầm. Định có thể làm an được phiền não hiện khởi nhưng tuệ mới diệt được phiền não ngủ ngầm.
Kiến trù lâm là những quan niệm xuất phát từ những hệ thống lý luận phức tạp giống như khu rừng rậm (trù lâm). Ám chỉ một mớ kiến thức thật nhiều nhưng mâu thuẩn, mù mờ, chỉ lý luận cho hay nhưng không thấy được sự thật.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính đảnh lễ thầy!
Bạch thầy, con đã học hỏi được rất nhiều từ thầy. Xin được tri ân thầy. Thưa thầy, thời gian gần đây, con có đọc lại Tạng Kinh, do hòa thượng Thích Minh Châu dịch thì thấy trong rất nhiều bài kinh, Đức Phật thường tán thán các vị tỳ khưu đi đên những trú xứ xa vắng, sống đời thiểu dục, tri túc và thực hành thiền định, thiền Tứ Niệm Xứ. Con cũng thấy trong nhiều bài kinh, Đức Phật dạy về Giới, tiết độ trong ăn uống, thu thúc lục căn, chánh niệm tỉnh giác, rồi ở đây có thể thực hành thiền định, hay thực hành Tứ Niệm Xứ… Nhưng con thấy, như những bài Pháp thầy dạy, thì hình như không nói đến thiểu dục tri túc, thu thúc lục căn, tiết độ trong ăn uống. Hay tại vì quần chúng, không có khả năng thực hành, nên có dạy họ cũng chẳng thực hành được? Thôi thì chánh niệm tỉnh giác: thận trọng, chú tâm quan sát được chừng nào tốt chừng ấy? Vì chính Đức Phật cũng dạy là Niệm thì tốt trong mọi trường hợp. Kính lễ thầy.
Đức Phật tùy căn cơ mà giảng pháp cho từng người, nhiều trường hợp một người chỉ nghe một bài kệ cũng đủ đắc đạo quả, vị khác chỉ nhìn cái khăn mà đắc đạo quả, trong khi học kinh luật chẳng nhớ gì cả. Do đó vào thời đầu căn cơ trình độ cao nên tuy đức Phật chưa ban hành giới định tuệ chế định mà rất nhiều vị đắc đạo quả Tứ Thánh. Về sau nhiều người căn cơ trình độ thấp hơn nên đức Phật phải vận dụng thêm giới định tuệ chế định thì họ mới hành được. Chính đức Phật kể lại rằng có nhiều vị Phật quá khứ không chế định giới luật mà tứ chúng trong thời kỳ ấy vẫn đắc đạo quả. Và chính đức Phật Gotama đã ban hành giới luật rồi mà vẫn dạy một vi tỳ kheo không cần giữ giới luật nào nữa, chỉ canh chừng cái tâm thôi, mà vị ấy lại đắc đạo quả, trong khi trước đó vị ấy giữ giới luật mà không đắc đạo quả được. Ngày nay cũng tùy trình độ căn cơ khác nhau nên người thì phải giữ giới luật, thu thúc lục căn, thiểu dục tri túc rất mực mà vẫn không đắc đạo quả gì, trong khi những người khác chỉ thận trọng chú tâm quan sát (minh sát) hay tinh tấn chánh niệm tỉnh giác (tuệ quán) là có thể giác ngộ giải thoát. Vậy ai căn cơ trình độ nào cứ tu theo mức độ của mình miễn sao giác ngộ giải thoát là được. Thực ra, trong lành, định tĩnh, sáng suốt và thận trọng, chú tâm, quan sát hay tinh tấn chánh niệm tỉnh giác là mức độ giới định tuệ mỗi người vốn đã có sẵn, cao hơn nhiều so với giới định tuệ chế định. Nếu không như vậy thì làm sao chư đại Thánh Tăng có thể đắc đạo quả trước khi đức Phật ban hành giới định tuệ chế định được?
Giống như người bệnh cần hỗ trợ thuốc để điều trị, cần xe lăn để di chuyển, cần nằm điều đưỡng hay nhiều phương tiện khác với mục đích có thể hồi phục sức khỏe để hoạt động lại bình thường. Trong khi đó người mạnh khỏe không cần những hỗ trợ đó mà vẫn đi đứng, làm việc, hoạt động bình thường và hiệu quả. Các hỗ trợ của giới định tuệ chế định cũng vậy, chỉ giúp cho người tu qua đó có thể phục hồi được sự tinh tấn chánh niệm tỉnh giác, thận trọng chú tâm quan sát và trong lành định tĩnh sáng suốt vốn sẵn có nơi mỗi người để giác ngộ giải thoát mà thôi.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa thầy, con không phải là một đệ tử siêng năng trau giồi và thực hành Phật pháp. Con may mắn đươc thầy tiếp chuyện vài lần tại chùa Kỳ Viên vào khoảng năm 1985 (lúc đó con 21 tuổi). Ngày đó con đến với thầy chủ yếu vì muốn biết thêm một số kiến thức về Phật giáo và để khoe với mọi người rằng mình là người am hiểu nhiều lãnh vực. Ngày đó (1985) con không thực hành những gì thầy dạy hay là những gì con đọc trong những cuốn sách thầy tặng con mà phải đợi cho đến gần 20 năm sau. Con đã sống ở Mỹ được 17 năm, và những năm sau này, cuộc sống của con an lành hơn chỉ vì con đã thực hành lời thầy dạy “Sáng suôt, định tĩnh, trong lành” và con rất thích câu thầy dạy “Sáng trong và lặng lẽ/ Giản dị mới uyên thâm” (hy vọng là con không nhớ lầm những câu thầy dạy). Khi con có dip về Việt Nam con sẽ nhờ người viết thư pháp viết những giòng chữ này và đem về Mỹ treo trong nhà. Con biết là biết cái hay của triết lý nhà Phật đã khó mà thực hành lại càng khó hơn (như trường hợp của con đã phí phạm đến 20 năm rồi mới chịu thực hành Phật pháp).
Thưa thầy, con có một đứa con năm nay 4 tuổi, con rất muốn khi lớn lên nó sống trong tinh thần Phật giáo. Con băn khoăn không biết cách nào là tốt nhất để dạy nó. Thầy có thể hương dẫn cho con cách nào không. Con cám ơn thầy rất nhiều. Mặc dù vùng con sinh sống cũng có một số chùa Bắc tông, nhưng từ xưa đến giờ, con rất it khi lên chùa. Nhưng con nghĩ trẻ em thì mình phải cụ thể hơn bằng cách dẫn nó lên chùa thường xuyên hơn. Không biết suy nghĩ của con có đúng không?
Con mong thầy luôn khỏe mạnh va con mong sẽ được thầy tiếp chuyện khi con có dịp về Việt Nam.
Giáo dục con cái cũng chính là giáo dục chính mình. Nuôi dạy con cái nên người thì chính cha mẹ cũng nên người. Không phải chỉ dạy con mà còn học từ con bài học làm cha mẹ. Cha mẹ cần học cách thận trọng chú tâm, lắng nghe quan sát với tâm hồn thật sáng suốt, định tĩnh, trong lành để khám phá chính mình, để thấy rõ thể chất và tinh thần của con cái, để hiểu biết bối cảnh gia đình, xã hội mà con cái và mình đang sống trong đó. Mọi thứ đều thành tựu từ nhiều yếu tố nhân và duyên đầy đủ, chứ không phải chỉ chú trọng một chiều. Nhiều người chỉ biết lo kiếm tiền để cho con cái được sống tiện nghi sung sướng mà không biết rằng hành động như thế chỉ làm cho con cái hư hỏng. Quá kỳ vọng ở sự thành đạt của con cái trên đường học vấn, công danh, sự nghiệp cũng phá hủy khả năng bẩm sinh đích thực của chúng.
Cha mẹ lại thường xem con cái là con nít nên muốn chúng phải vâng theo những chỉ thị của mình. Ngày nay nhiều đứa bé còn rất nhỏ đã biết sử dụng những thiết bị điện tử còn giỏi hơn cha mẹ. Nên xem con cái bình đẳng với mình để chia sẻ thôi chứ không phải dạy dỗ chúng một cách chủ quan. Không nên bắt chúng phải đạt kết quả học vấn cao, hoặc có tiền cho con học trường chuyên chỉ để được chút hư danh, mà không biết như vậy chỉ tạo thêm áp lực cho con cái, do đó nhiều em học đến đại học thì không thể học được nữa, chúng buông thả và đi tìm những thú vui để tiêu khiển, rồi chìm đắm trong chơi game hay thậm chí hút chích xì ke ma túy. Con cái thiếu trải nghiệm cuộc sống, nhưng hãy khuyến khích chúng biết cách tự mình trải nghiệm, chiêm nghiệm và học hỏi từ cuộc sống ý nghĩa đích thực của nó, mình chỉ chia sẻ, gợi ý cho chúng tự nhận thức chứ không bắt chúng phải áp dụng những kinh nghiệm của mình, trừ phi là những kinh nghiệm có tính kỹ thuật.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa thầy, chúng con có chuyện này muốn được thưa thầy. Chúng con cũng sắp lập gia đình và muốn mua một mảnh đất nhỏ, bọn con đang phân vân có cần phải chọn hướng đất hợp với tuổi hay không. Con cũng thấy có một bộ môn nghiên cứu về điều này như phong thủy, con cũng thấy có những điều ảnh hưởng tinh tế lên khu vực mình đang sống mà mình không cảm nhận được hết, như là đất lành đất dữ, có phạm vào đất của người âm không, bị những ảnh hưởng vô hình khác, có những chỗ ở hay xẩy ra ốm đau tai nạn, thậm chí là lên cả một khu vực…
Con xin được thầy chỉ bảo về điều này.
Năm mới chúng con xin chúc thầy được mạnh khỏe cùng với sự tri ân.
Không có cái gì hoàn toàn xấu hay tốt. Tốt xấu chỉ là tương đối. Một con ngựa chứng có thể quật ngã một anh nài tầm thường, nhưng sẽ trở thành con ngựa quý của anh nài tài ba. Mảnh đất xấu với người thiếu đức, nhưng lại trở nên tốt khi người hữu đức làm chủ. Một ngọn gió có thể làm người này trúng bệnh, nhưng lại làm cho người kia khỏe khoắn ra. Một chỗ đất xấu làm cho con phải chịu đựng nhiều khó khăn, trở ngại nhưng lại trui rèn cho con bản lãnh hơn trong rất nhiều đức tính. Ngược lại nếu con cứ muốn một mảnh đất mà mọi thứ đều tốt cho con thì lắm khi lại đánh mất nhiều phẩm chất quý giá khác trong đời. Vậy, quan trọng không phải là đất tốt hay xấu mà người ta có học được điều gì cho nhận thức đúng đắn và hành vi lương thiện từ điều xấu hay tốt đó không mà thôi.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con kính đảnh lễ Thầy từ phương xa.
Dựa theo câu Thầy trả lời cho một Phật tử ngày 28-12-2011, con chưa rõ lời giảng của Thầy: “2)… trong bản chất vẫn có thể thấy được tốt xấu theo thể, tướng, dụng riêng của mỗi pháp. Vậy con phải thấy rõ đâu là quy định tốt xấu theo quan niệm tục đế, đâu là tốt xấu trong bản chất của thực tánh chân đế”. Kính thưa Thầy, xin Thầy cho con vài thí dụ TỐT XẤU TRONG BẢN CHẤT CỦA THỰC TÁNH CHÂN ĐẾ.
Thành kính tri ân Thầy.
Xem câu trả lời
Ví dụ một đóa hoa người này cho là đẹp, người khác cho là xấu thì đó là tốt xấu theo quan niệm tục đế. Nhưng cái hoa ấy có chất độc nên có thể gây tử vong cho người này, mà cũng có thể bào chế thuốc trị bệnh cho người kia. Đó là tốt xấu trong tánh, tướng, thể, dụng riêng của mỗi pháp chân đế.