Hỏi Đáp

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy! Theo như con được biết thì Phật giáo Nam tông không đặt nặng nghi lễ, vì chuộng đời sống chân thật, mộc mạc và đơn giản, nhưng rất quan tâm đến giới luật, vì vậy Nghi thức Phật giáo Nam tông đơn giản nhưng không kém phần trang trọng và tôn nghiêm. Sở dĩ đơn giản là vì nghi thức Nam tông dựa vào truyền thống kinh điển Nguyên Thủy, gần gũi và trung thành với đời sống Ðức Phật lúc Ngài còn tại thế. Thông thường, trong nghi thức tụng kinh Phật giáo Nam tông không có chuông trống, không dùng chuông mõ, lễ nhạc, và không xướng tán ngân nga tán tụng (loại hình tán tụng này thường thấy trong Phật giáo Bắc tông ở Huế và Phật giáo Mật tông Tây Tạng) Thậm chí bên Phật giáo Nam tông không thờ nhiều vị Phật, Bồ tát khác như bên Bắc tông mà chỉ thờ Đức Phật Thích Ca, không thờ Thượng đế, Phạm thiên, Chúa Trời, đấng Allah, đấng Jahovah v.v… không thờ Thần Tài, Thổ Địa, Táo Quân, Cửu Thiên Huyền Nữ, Mẹ Sanh Mẹ Độ, bà Chúa Xứ v.v…, và nếu muốn thờ thêm thì chỉ thờ các vị A-la-hán, Thập Đại Đệ Tử của Đức Phật như: A-nan, Ca Diếp, Xá Lợi Phất, Mục Kiền Liên, Sivali, và chỉ dùng hương hoa cúng dường Đức Phật để tỏ lòng thành kính chứ không cúng vật thực. Vậy là bên Phật giáo Nam tông không cúng nước và trái cây, hoa quả hả Thầy? Chỉ thắp nhang, đèn và hoa tươi thôi, đúng không thưa Thầy? – Và Phật Giáo Nguyên Thuỷ dựa theo Trường Bộ Kinh, Đức Phật đã khuyên các thầy Tỳ Kheo, những người đã thọ dụng sự cúng dường của tín thí Phật tử, không nên thực hành những tà hạnh như: “chiêm tinh, chiêm tướng, đoán số mạng, xem địa lý, xem mặt trăng, mặt trời, các sao mọc lặn, sáng mờ, sắp đặt ngày lành để đưa (rước) dâu hay rể về nhà, lựa ngày giờ tốt để hòa giải, lựa ngày giờ tốt để chia rẽ, lựa ngày giờ tốt để đòi nợ, lựa ngày giờ tốt để cho mượn hay tiêu tiền, dùng bùa chú để giúp người được may mắn, dùng bùa chú để khiến người bị rủi ro, dùng bùa chú để phá thai, dùng bùa chú làm cóng lưỡi, dùng bùa chú khiến quai hàm không cử động, dùng bùa chú khiến người phải bỏ tay xuống, dùng bùa chú khiến tai bị điếc, hỏi gương soi, hỏi phù đồng thiếu nữ, hỏi thiên thần để biết họa phước, …”. Do đó, nghi thức Nam tông không có cúng sao hạn, cúng cô hồn, chẩn tế, không bói toán coi ngày tốt xấu. Vậy con xin hỏi 1 điều, là bên Nam tông thì vào ngày 23 tháng Chạp có cúng đưa ông Táo chầu trời, rồi 25 tháng Chạp cúng đưa Thần, Thánh, Tiên, Phật, Gia tiên trở về cung cõi (cái này gọi là Lễ Chạp, hay còn gọi là cúng Tất Niên), rồi đến trưa 30 tháng Chạp thì lại rước Ông Táo, Gia tiên về. Rồi tối 30 thì lại cúng Giao thừa ngoài trời để thỉnh Quan Đương Niên Hành Khiển (đưa tiễn Quan Đương Niên cai quản năm cũ, đón Quan Đương niên cai quản năm mới), cúng Chư Thiên, rồi cúng Giao Thừa trong nhà – thường là bàn thờ Phật & bàn thờ Gia tiên trong nhà, rồi lại cúng Cơm Canh cho Ông Bà trong 3 ngày Tết, đến chiều mồng 3 Tết thì lại cúng đưa Ông Bà, rồi mồng 9 cúng vía Trời (Ngọc Hoàng), mồng 10 vía Đất (cúng Thần Tài-Thổ Địa). Xin hỏi Thầy mấy cái con vừa kể trên có đúng với Chánh pháp không? 1 người Phật tử theo đúng Chánh pháp có nên làm như vậy không? Còn vấn đề dưới đây: Chánh kiến với tục Mở Cửa Mả theo quan niệm dân gian, sau khi an táng ba ngày, tang gia hiếu quyến ra mộ phần làm lễ mở cửa mả. Có nhiều người hiểu sai lạc cho rằng người chết sau khi chôn xuống huyệt thì vong hồn cũng bị chôn theo, nên sau ba ngày phải thỉnh thầy ra mộ tụng kinh cầu cho hồn lên theo về nhà, nếu không hồn sẽ bị kẹt mãi dưới mộ. Trong lễ nầy phải có con gà dắt theo để nó kêu lên khiến hồn người chết nghe tiếng gà thức dậy, đồng thời phải có cái thang cho hồn leo lên, vì bị chôn dưới huyệt phải leo lên thang mới lên được. Hiểu lễ mở cửa mả như thế là hoàn toàn mê tín dị đoan. Thật ra quan điểm hiếu đạo của Nho gia, cho rằng sau khi an táng ba ngày con cháu phải ra mộ khóc lóc tỏ lòng tiếc thương. Họ dắt theo con gà kêu chiêm chiếp là tượng trưng con bị mất cha mẹ như con gà con lạc mẹ kêu khóc nhớ thương. Cây mía lau đem theo tượng trưng cha mẹ nuôi con khổ nhọc mà ốm o gầy mòn như cây lau, cây sậy. Cây thang năm tắc và ba thốn trúc tượng trưng người chết làm tròn bổn phận Tam cang, Ngũ thường. Năm cây thẻ vô bùa là để trấn ếm ma quỷ đừng quấy phá mồ mả mới xây. Rải năm thứ đậu là chỉ cho loài người sống phải nhờ vào ngũ cốc. Theo đạo Phật, không có lễ mở cửa mả mà chỉ có lễ an vị mộ. Nghĩa là sau khi chôn cất ba ngày, con cháu trở ra mộ thăm viếng đắp sửa phần mộ cho chu đáo, vì trong ngày an táng gia quyến bận rộn nên mọi việc đắp mộ đều giao cho đạo tỳ. Trong khi tang quyến phải rước vong về nhà làm lễ an sàng, sợ rằng đạo tỳ làm không kỹ lưỡng, do đó mới ra thăm mộ kiểm tra sửa sang lại. Đồng thời tang quyến nhân đây làm lễ cúng vái tỏ lòng thương nhớ. Lễ nầy có thể gia chủ tự cúng, không nhất thiết mời thầy. Hơn nữa, hôm an táng xong đã rước vong về nhà làm lễ an sàng thì đâu còn hồn nào dưới mộ mà phải mở cửa mả cho hồn lên. Không cần đem theo gà mía vì đó chỉ là hình thức tượng trưng hiếu đạo của nhà Nho, chỉ cần hoa trái xôi chè để cúng ở mộ là đủ. Đạo Phật không đặt nặng hình thức chỉ chú trọng vào thực tế, con cháu thật có lòng thương nhớ người chết hay không phải thể hiện bằng việc làm cụ thể chứ không nói suông. Nếu có thương yêu, hiếu thảo thì hãy làm các việc phước thiện như tụng kinh niệm Phật, cúng dường Tam bảo, bố thí, phóng sanh… hồi hướng công đức cho người chết, như thế hương linh mới được lợi lạc. Chúng ta không nên chạy theo bên ngoài khi trong lòng không chút nhớ thương người chết, như vậy rất giả dối và vô ích. Người đã quá vãng khi sanh tiền dù ít hay nhiều họ đã ban cho chúng ta rất nhiều ân nghĩa, niệm ân là tìm cách báo đáp thâm ân là một trong những đạo lý cao cả mà người sống cần phải thực hiện. Theo đạo Phật, đối với người thân đã mất, thì việc báo đáp ân đức không gì bằng cứu độ thần thức họ thoát khỏi mê đồ, vãng sanh Tịnh độ, điều này Đại sư Liên Trì đã dạy: ’Phụ mẫu thoát luân hồi, mới trọn thành hiếu đạo’. Trong đó, việc cử hành tang lễ đúng với Chánh pháp, làm các việc phước thiện hồi hướng cho vong linh là biểu hiện thiết thực cho sự cứu độ thần thức và báo đền thâm ân người quá vãng. Trước thực tế đau lòng, có rất nhiều người tuy có lòng hiếu thảo nhưng không hiểu Phật pháp, để rồi trong vô tình không khéo biến tang lễ thành nơi hội hè. Một người nằm xuống kéo theo biết bao sanh mạng phải chết, suốt thời gian tang không không chú trọng việc tụng kinh, niệm Phật mà chỉ thấy tổ chức ăn uống rượu thịt linh đình. Thật là ’Nhất nhân tử vạn nhân túy’ (Một người chết vạn người say), tục Mở Cửa Mả là một điển hình, điều này thật đáng sợ. Cổ nhân từng nói, người thân thuộc với nhau trong cuộc sống ứng xử phần nhiều từ nơi ái tình mà chuyển thành ác tính. Đối với người thân qua đời, chúng ta tuy có tâm hiếu đạo nhưng làm các việc không đúng Chánh pháp, tức không khéo chính mình trực tiếp xô đẩy người thân vào cảnh giới ác đạo. Trong Kinh Địa Tạng có nêu ra ví dụ như kẻ mang đá nặng ngàn cân đi trong bùn lầy thế mà có người dã tâm chất đá lên thêm trên vai họ, như người đã rơi xuống giếng sâu tuyệt vọng mà còn vác đá đè lấp miệng giếng. Thiết nghĩ trong vòng luân hồi bất tận, đối với người thân chúng ta đã mang ân họ quá nhiều, thương yêu không hết báo đáp không cùng thì nỡ nào đẩy họ vào cảnh nước đồng sôi, vạc dầu lửa. Làm sao người quá cố siêu thoát khi mình không làm được gì để hồi hướng phước báo cho họ. Tất yếu họ sẽ đọa lạc, để rồi tái sanh trở lại kết thân bằng quyến thuộc lẫn nhau, gây thành cảnh luân hồi: ’Vô oan trái bất thành phu phụ’. Cử hành tang lễ đúng Chánh pháp, có lợi ích cho người quá vãng hay không là một trong những sự thể hiện cụ thể, trọn vẹn của tình thương và lòng hiếu kính của người sống đối với người chết. Thì dường như ngày giỗ bên Phật giáo Nam tông, người Phật tử chỉ cúng hương, đèn, hoa tươi, quả, trái cây trên bàn thờ Phật & bàn thờ Gia tiên, rồi Phóng sanh, Bố thí, nếu có điều kiện thì đến Chùa nhờ chư Tăng tụng kinh, rồi Hồi hướng Phước đến thân quyến đã quá vãng, sẽ được nhiều lợi lạc hơn; còn nếu như tự biết tụng kinh ở nhà thì Phật tử vẫn có thể tụng rồi Hồi hướng Phước đến thân quyến đã quá vãng cũng tốt; chứ không tổ chức nấu nướng, lễ tiệc rình rang, sát hại sanh vật để gây tạo thêm Nghiệp Oán, cũng không nên đốt giấy tiền vàng bạc, để tránh gây lãng phí. Bên Nam tông cúng giỗ có thể cúng chay hay mặn đều được, miễn là theo Tam Tịnh Nhục (không thấy, không nghe, không nghi con vật đó bị giết để đãi mình) đúng không Thầy?

Các chủ đề liên quan: