Hỏi Đáp

Lúc Phật còn tại thế Đạo Phật vốn là lẽ sống chân thực của người giác ngộ, sau khi Phật nhập diệt thì tính chất sống đạo dần dần phai nhạt và đã biến thành tôn giáo nặng tính triết học siêu hình, rồi càng về sau tính tôn giáo cũng mai một dần và phần lớn đã bước qua giai đoạn tín ngưỡng. Giai đoạn đầu là chánh pháp, giai đoạn 2 là tượng pháp và giai đoạn 3 là mạt pháp. Trong thời mạt pháp đạo Phật đã trở thành tín ngưỡng đầy mê tín và cố chấp tông môn (mạt là chia thành nhiều nhánh ngọn, nhiều tông môn hệ phái), do đó sự kỳ thị tông môn là điều không tránh khỏi của những người cố chấp và mê tín. Nếu con hiểu Đạo Phật Nguyên Thủy là lẽ sống giác ngộ thì chỉ cần trở về trọn vẹn trong sáng với chính mình và sống trong sáng suốt, định tỉnh, trong lành là được. Đó chính là sống đạo, và như vậy con không cần tranh chấp thị phi trong lãnh vực đức tin của tín ngưỡng. Đừng xem Đạo Phật Nguyên Thủy là một tông phái mà nên xem đó là việc trở về với chân lý uyên nguyên của sự giác ngộ. 

1) Con nguyện như vậy là tốt rồi, chứ không nên cầu gì cả vì cầu chỉ phát sinh lòng tham muốn.

2) Khi tâm bất an con không nên kiềm chế nó mà cũng không nên buông thả nó. Tốt nhất là con nên lắng nghe quan sát nó một cách tự nhiên để thấy ra bản chất thật của nó thôi.

1) Trong phương diện thực tánh chân đế, tâm và pháp vốn hoàn hảo, nên nếu trở về với tự tánh thì có thể lập tức “đốn ngộ” nên Pháp mới được gọi là sanditthiko, akāliko, ehipassiko… (thực tại hiện tiền, vượt khỏi thời gian, trở về là thấy…). Đó là cái ngộ của vô sư trí. Tuy nhiên, trong phương diện khái niệm tục đế thì dù có đốn ngộ vẫn phải trải qua 4 giai đoạn tiến hóa mới hoàn thành hậu đắc trí. Hai trí này phải hợp tác song song, không thể bỏ qua giai đoạn “tiệm tu” nào thì mới giác ngộ hoàn toàn được. Vậy việc ông sếp cầu toàn vừa sai vừa đúng: sai là vì chỉ bành trướng bản ngã nên không bao giờ hoàn hảo, nhưng đúng là vì ông ta có làm như vậy mới từ cái sai điều chỉnh thái độ nhận thức và hành vi cho đúng. Tất nhiên hoàn thiện bản ngã là ảo tưởng, nhưng nhận ra ảo tưởng cũng chính là một giai đoạn tất yếu của giác ngộ.

2) “Hoàn toàn” chính là sự hoàn thành trọn vẹn sự giác ngộ của vô sư trí và hậu đắc trí, hay của đốn ngộ và tiệm tu. Một bên là sự trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại, đó là đốn ngộ của tánh biết với thực tánh chân đế, một bên là trải nghiệm, chiêm nghiệm, học hỏi, khám phá… để điều chỉnh nhận thức và hành vi của cái ta ảo tưởng với khái niệm tục đế. Nhờ sự soi sáng thực tại chân đế của vô sư trí mà chuyển hóa được tà kiến và tham ái của bản ngã trong khái niệm tục đế để hoàn thành sự giác ngộ hoàn toàn của hậu đắc trí nên phải có sự tiệm tu qua 4 giai đoạn. Đó là ý nghĩa của “hoàn toàn ” trong “Hoàn toàn để phục vụ, phục vụ để hoàn toàn”.