Danh sách các chủ đề phổ biến
Câu hỏi:
Các chủ đề liên quan:
Xem câu trả lờiTrước khi đức Phật ra đời thì hầu như mọi tôn giáo đều chủ trương đi tìm cái tuyệt đối ở bên ngoài tự tánh mình. Nhưng ngay từ khi mới sinh ra, một tay chỉ đất một tay chỉ trời, Ngài đã tuyên bố:
“Aggo ahaṃ asmi lokassa,
Jeṭṭho ahaṃ asmi lokassa,
Seṭṭho ahaṃ asmi lokassa,
Ayaṃ antima jāti,
Natthi dāni punabbhavo.”
(Ta là tối thượng của thế gian
Ta là tối tôn của thế gian
Ta là tối thắng của thế gian
Đây là kiếp sống cuối cùng
Từ nay không còn sinh lại nữa.)
“Ta” ở đây là ám chỉ tự tánh bản tâm nơi mỗi người chứ không phải là bản ngã, nên câu này có ý nói rằng Ngài đã thấy được trong thế giới này chỉ có tự tánh bản tâm (nơi chính mình) mới là cao quý, là tối thượng, là ưu việt, nên từ đây chấm dứt cái ngã mong cầu, không còn sinh khởi ý đồ tìm kiếm cái tuyệt đối ở bên ngoài nữa.
Về sau khi đã đạt đến Chánh Đẳng Giác, toàn bộ lời dạy của Ngài chung quy là trở về giác ngộ thực tại thân-thọ-tâm-pháp nơi chính mình, vì ở đó mọi chân lý vốn đã hoàn hảo, chỉ vì cái ngã vô minh ái dục mà không thấy ra tự tánh bản tâm nên mới khổ công hướng ngoại tìm cầu, để rồi tạo ra biết bao vọng nghiệp trong luân hồi sinh tử, Ngài dạy:
Attā hi attano nātho
Ko hi nàtho parosiyā
Attana va su dantena
Nātho labhati dullabham.
(Mình tự nương chính mình
Không nương nhờ ai khác
Khi tự tâm thuần tịnh
Là chỗ nương khó được.)
Tóm tắt Bốn Sự Thật Vi Diệu, Ngài nói rằng: “Ngay nơi tấm thân một trượng này, thế giới tập khởi và thế giới đoạn diệt”. Thế giới tập khởi là Sinh Tử tức Tập Đế và Khổ Đế, Thế giới đoạn diệt là Niết-bàn tức Diệt Đế và Đạo Đế. Như vậy, Ngài xác định rất rõ rằng không cần phải tìm kiếm đâu xa, mà chỉ cần chấm dứt ý đồ trở thành của bản ngã thì ngay đó tự tánh bản tâm là Niết-bàn, là tối thượng, tối tôn, tối thắng.
Cách dịch “Thiên thượng thiên hạ duy ngã độc tôn” trong chữ Hán rất dễ bị hiểu lầm là cái “Ta” hay bản ngã, nên cũng dễ bị người ngoài chê là Phật còn ngã mạn, tự cao. Nhưng bất kỳ ai giác ngộ cũng đều có thể nói Tự Tâm là tối thượng, tối tôn, tối thắng, như đức Chúa cũng nói: “Ta là con duy nhất của Thượng Đế” nhưng Chúa định nghĩa “Ta” là “Đường đi lẽ thật và sự sống” nghĩa là cũng ám chỉ phải qua tự tánh bản tâm là gốc của sự sống chân thực thì mới đến được thực tại tối hậu.
Câu hỏi:
Các chủ đề liên quan:
Xem câu trả lờiCuộc đời vốn là thế, là trường học mà ai cũng phải trải qua những tình huống gay cấn để giải bài toán cam go của mình. Giải bài toán cuộc đời không như bài toán trong học đường, nó không cần đáp số, nên không quan trọng là có giải ra bài toán ấy hay không mà là có giải được chính thái độ nhận thức và hành vi của con đối với bài toán trường đời trong tình huống riêng của mình hay không.
Vậy vấn đề là thái độ nhận thức của con, hay nói cách khác là tầm nhìn của con về cuộc sống nói chung và tình huống của con nói riêng. Cách nhìn quan trọng hơn là điều gì được nhìn. Nếu con nhìn đời với đôi mắt trong sáng và tâm hồn tràn ngập thương yêu thì bất cứ điều gì cũng đều thông cảm được, điều gì cũng đều có nhân và duyên, có nỗi khổ và niềm vui của nó mà chỉ người trong cuộc mới biết được mà thôi.
Hãy bình tâm lo việc học hành của con trước. Tâm bình thì thế giới bình, tâm thanh tịnh thì thấy mọi sự mọi vật đều thanh tịnh. Có hai chú tiểu tranh luận nhau về gió động hay phướn động, Ngài Huệ Năng nói “Tâm các chú mới là động”. Bất an hay an không phải do bên ngoài mà xuất phát từ nội tâm con. Nếu con thường trở về tự tại trong sáng với chính mình thì tâm liền an, còn nếu con cứ hướng ra bên ngoài lăng xăng giải quyết thì không những tâm bất an mà mọi việc cũng sẽ rối tung lên. Hãy chiêm nghiệm điều này rồi con sẽ thấy.
Câu hỏi:
Các chủ đề liên quan:
Xem câu trả lờiCoi chừng “ghét của nào trời trao của ấy” đó! Khi con thích một điều gì thì con đương nhiên gặp phải đối lực của những người không thích điều ấy. Do đó vấn đề không phải là thích hay không thích mà là con có thấy ra sự thật của việc mình thích hay không thích ấy không. Nếu con thấy rõ sự thật thì việc phải gặp chống đối không còn quan trọng nữa. Ví như con biết rõ đây là vàng thì dù người ta nói không phải vàng cũng đâu có sao. Nếu không phải vì con không thích hôn nhân mà vì con biết rõ sự thật về hôn nhân gia đình thì con có quyền chấp nhận hay không chấp nhận nó, không ai ép buộc con được. Vậy vấn đề còn lại phải chăng là con sợ người trên nóng nảy, cố chấp và quyền lực hơn là yêu hay trọng sự thật?
Câu hỏi:
Các chủ đề liên quan:
Xem câu trả lời1a – Khi con biết tâm con không sân thì đó cũng chính là lúc con đang thận trọng chú tâm quan sát tâm mình. Thực ra, con có thể vừa nghe người ta nói (hoặc con vừa nói với người ta) con vừa biết được tâm mình có sân hay không. Và tâm không sân hay không vướng mắc gì cả chính là tâm rỗng lặng trong sáng. Như vậy tu tập tâm không sân (từ) chính là bổ sung cho tâm sáng suốt định tĩnh trong lành.
1b – Con cứ trả lời hay im lặng tùy lúc, tùy nơi, tùy trường hợp, nhưng khi đó con vẫn biết mình trả lời hay im lặng với tâm gì là được. Nếu đang sân thì biết là đang sân, nếu không sân thì biết là tâm không sân, cái biết trung thực đó sẽ giúp con điều chỉnh được tâm sân và lời nói của con.
2a – Con hiểu như vậy là đúng. Suy nghĩ và cảm xúc ban đầu có thể là vô ngã, vô nhân nếu như nó hoạt động một cách vô thức, nhưng cũng có thể là vô nhân nhưng hữu ngã (ngã bẩm sinh hay ngủ ngầm). Thái độ có dụng ý chủ quan là bản ngã hiện hành, nhưng thái độ sáng suốt định tĩnh trong lành là vô ngã.
2b – Pháp có nhiều nghĩa: Pháp trong Phật Pháp Tăng có nghĩa là Chân Lý. Pháp trong giáo pháp là lời dạy của đức Phật. Pháp trong vạn pháp là chỉ mọi sự mọi vật. Pháp trong sáu trần cảnh là đối tượng của ý thôi.
Câu hỏi:
Mẹ con có nỗi khổ đau thất vọng của mình, nên mặc dù con cứ tìm cách giúp mẹ thoát khỏi nghiện ngập nhưng cũng cần thông cảm với nỗi đau của bà mới được. Con nên tâm sự chia sẻ những nỗi đau của mẹ hơn là ngăn cản bà uống rượu. Nếu con có thể bằng tình cảm thương yêu giúp mẹ con vơi đi nỗi buồn để sống yêu đời và tích cực hơn thì tự nhiên bà thấy không cần rượu nữa. Còn nếu con chỉ muốn mẹ không uống rượu thôi thì mẹ con sẽ nghĩ con coi thường bà, chỉ thấy bà sai chứ không biết thông cảm với nỗi đau của mình.
Người phụ nữ bị mất chồng thường chỉ biết đau khổ, hận thù mà không biết “trả thù” một cách tự trọng. Nếu muốn “trả thù” thì phải “trả thù” sao cho đáng, mà cách “trả thù” tốt nhất, xứng đáng nhất là chứng tỏ cho người đàn ông phản bội ấy thấy rằng không cần anh ta mình vẫn sống hạnh phúc, vẫn có khả năng tự lập không lệ thuộc anh ta và nhất là chứng tỏ được rằng mình sống đúng tốt hơn, đức hạnh hơn nhiều so với người đàn bà mà anh ta theo đuổi. Còn “trả thù” bằng cách hại địch thủ hoặc tự hại mình thì thật là dại dột nhất đời. Đã có bản ngã thì phải chứng tỏ bản ngã mình tốt hơn sao lại chỉ biết hại mình như vậy? Nhưng nếu mẹ con không hiểu được đạo lý này và con đã hết lòng chia sẻ, khuyên can vẫn không được thì sao con không thông cảm mà cũng sân cũng khổ để lại tự hại mình?
Câu hỏi:
Các chủ đề liên quan:
Xem câu trả lờiCon không nói rõ kì quặc là lập dị khác thường hay con ám chỉ là người xấu. Kì quặc có thể là một cá tính khác thường làm cho nhiều người không thích nhưng không hẳn là xấu. Tại sao người Ấn lại nói bất kỳ người nào mình gặp cũng đều là người đáng gặp? Có lẽ vì người nào mà minh có duyên gặp đều giúp mình học ra bài học về bản chất con người để mình tùy duyên mà có thái độ ứng xử cho đúng tốt. Nếu vội vàng có thái độ chấp nhận hay chối bỏ họ thì con không thể học được điều gì từ những người xung quanh. Môi trường và những người xung quanh là tấm gương phải chiếu thái độ nhận thức và hành vi của mình.
Hòa nhập không có nghĩa là hùa theo, bất đồng không có nghĩa là chống đối. A dua hay đối kháng là hai thái độ thiếu hòa nhập. Hòa nhập là sự tương giao, còn a dua hay đối kháng là mối quan hệ. Trong mối quan hệ thì có thân có thù, có thích có ghét, còn trong sự tương giao thì có thể thuận hay nghịch, sinh hay khắc một cách tự nhiên nhưng không phải là thái độ a dua hay chống đối. Con nên tập bình thản trước mọi đối tượng, dù đồng hay bất đồng quan điểm, cách sống hay tính khí với họ. Trừ phi họ làm điều gì có hại đến lợi ích chung thì mới nên tỏ thái độ xây dựng đúng đắn để giúp họ nhận thức ra hành động sai trái của họ.
Câu hỏi:
Các chủ đề liên quan:
Xem câu trả lờiQuá trình ngũ uẩn diễn ra khi căn tiếp xúc với đối tượng trần cảnh tương ứng, đó là SẮC, sự tiếp xúc ấy sinh ra những cảm giác, đó là THỌ, nhận biết xúc và thọ và đối tượng là TƯỞNG, có thái độ phản ứng trên đối tượng là HÀNH, và tùy phản ứng ấy là loại tâm gì thì đó là THỨC. Thí dụ: Tai nghe một âm thanh, đó là SẮC, có cảm giác dễ chịu, đó là THỌ, nhận biết âm thanh và sự dễ chịu là TƯỞNG, ham thích âm thanh ấy là HÀNH, chuỗi diễn biến này có nội dung là tham nên THỨC lúc đó chính là tâm tham. Tiến trình này có thể lặp đi lặp lại rất nhiều lần do đó tâm tham này mới kéo dài lâu được.
Khi quá trình 5 uẩn này diễn ra thì một cái “Ta” khởi lên có ảo tưởng rằng “Ta” nghe, “Ta” cảm thấy dễ chịu, “Ta” thích, rồi cái “Ta” cố gắng duy trì sự ưa thích đó và ghi nhớ vào bhavanga (tiềm thức, Alaya thức). Quá trình này lặp đi lặp lại từ hữu thức đến vô thức nên ngày càng chồng chất phức tạp mà gọi là UẨN. Muốn hóa giải sự hình thành 5 uẩn – tức tiến trình tâm này – thì không thể dùng TƯỞNG UẨN hay THỨC UẨN của chính tiến trình tâm ấy, vì tiến trình hiện tại không thể tự quan sát chính nó. Vì vậy dùng sự quan sát của tánh biết để thấy tiến trình ngũ uẩn đang diễn ra, đó là tánh biết của tâm có thể thấy được hiện tướng của tâm đang diễn ra đồng thời. Đây chính là pháp hành chánh niệm tỉnh giác trên diễn biến của thân thọ tâm pháp để thấy rõ ngũ uẩn và hóa giải sự hình thành bản ngã.
Câu hỏi:
Tin và không tin là tính chất của tất cả mối quan hệ ở đời, không phải chỉ trong lãnh vực tình yêu nam nữ mà cả trong gia đình, học đường, tôn giáo, xã hội, thương trường, chính trị, ngoại giao v.v… Một khi đã thiết lập mối quan hệ thì luôn có tin và không tin đi kèm. Tin và không tin đều xuất phát từ sự sợ hãi: Sợ không an toàn, sợ sự biến đổi, sợ không như ý mình, sợ sự mất mát, thất bại, sợ đau khổ, sợ bị chê cười, sợ bị phản bội v.v… Chung quy trong đó không có tình yêu đích thực mà chỉ là sự thỏa hiệp nhằm thỏa mãn sự mong ước của mình. Vậy tình yêu nam nữ phải chăng là định mệnh chỉ để thực hiện thiên chức mang tính bản năng truyền giống hay đó là sự chọn lựa tự do tuyệt đối?
Tình yêu nam nữ không bao giờ viên mãn, người ta luôn đi tìm một nửa mà mình còn thiếu, nhưng nửa kia xem ra chỉ là số phận, là tình cờ, chứ không bao giờ là sự chọn lựa như mình mong ước. Nhân gian có một câu nói rất kỳ cục mà xem ra lại khá đúng, đó là “Ghét của nào trời trao của đó”. Sự chọn lựa thường dựa trên cái tốt cái xấu, cái thích cái ghét, nên sự chọn lựa vốn bất toàn. Vậy đừng bao giờ mong đợi một tình yêu đôi lứa hoàn hảo, đó chỉ là một trong những bài học để thấy ra bản chất đời sống mà thôi. Cho đến khi giác ngộ ra tình yêu đích thực là gì thì không còn tin hay không tin trong mối quan hệ nữa mà chỉ còn lại sự tương giao và sự hòa nhập vào vẻ đẹp muôn đời của Vạn Pháp. Chỉ có tình yêu khi có trí tuệ, nghĩa là một tâm hồn rỗng lặng trong sáng mới có thể có được tình yêu vô hạn – không bị ràng buộc bởi bất cứ điều kiện nào.
Câu hỏi:
Các chủ đề liên quan:
Xem câu trả lờiCâu hỏi:
Các chủ đề liên quan:
Xem câu trả lờiAi mà chẳng vậy. Cái “Ta” vừa muốn bành trướng tài tình danh lợi thì phải cần đến người khác, nên muốn nhiều người quan tâm càng tốt, nhưng đồng thời cái “Ta” cũng muốn tự do không bị ai ràng buộc. Bởi vậy mới khổ. Khi có khái niệm “Ta” khởi lên thì nó liền tự phân đôi thành hai mặt mâu thuẩn lẫn nhau. Nếu cái “Ta” thứ nhất muốn đi chơi thì cái “Ta” thứ hai nói nên ở nhà, dù cái “Ta” thứ nhất thắng và con đi chơi nhưng khi đi chơi một thời gian cái “Ta” thứ hai lại thắng, thế là con muốn về nhà.
Nguyên lý này coi vậy mà hay, nhờ thế cái “Ta” không bao giờ một chiều hay độc đoán được, chính sự mâu thuẫn nội tại của tính “nhất nguyên lưỡng cực” này mà có “sinh sinh chi vị Dịch” nên muôn loài mới biến hóa vô cùng, tuy vô thường sinh diệt nhưng đồng thời cũng luôn luôn có sự sáng tạo mới mẻ trong thiên địa vạn vật. Do đó, vấn đề không phải là giải quyết sự mâu thuẫn này, vì nếu giải quyết thì hoặc là sẽ trở thành một chiều, hoặc là hủy diệt “sự sống muôn đời” của vạn pháp. Thực ra “Vạn vật bồng âm mà cõng dương, xung khí để mà hòa” như Lão Tử đã nói, và đức Phật cũng dạy nếu giải quyết thì chỉ đem cái Ngã này giải quyết cái Ngã kia thôi, như vậy muôn đời vẫn còn cái Ngã, chẳng qua là Ngã chí dương hay Ngã cực âm mà thôi, không đi đến đâu cả. Đó là lý do vì sao Ngài dạy chỉ THẤY sự mâu thuẫn đó thôi mà vẫn giữ được thái độ không, vô tướng, vô tác, vô cầu mới là giác ngộ giải thoát.