Hỏi Đáp

Đã khởi tâm muốn quán hơi thở thì tâm đã bị ràng buộc rồi làm sao rỗng lặng trong sáng được. Tâm cần buông xuống mới rỗng lặng trong sáng, mà có rỗng lặng trong sáng mới thấy đang thở ra vào như thế nào một cách trung thực, phải không?

Tính chất của tất cả pháp đều là KHÔNG vì chúng vô thường, sinh diệt, duyên khởi, vô ngã, rỗng lặng, tịch tịnh, vượt ngoài khái niệm danh tướng kể cả khái niệm KHÔNG. Thấy tất cả pháp như chúng đang là, không bị tham, sân, si, ngã mạn, tà kiến… của cái Ta ảo tưởng chi phối thì ngay đó pháp là KHÔNG.

KHÔNG không phải là không có gì, không phải đối lập với CÓ, KHÔNG chính là CÓ, CÓ chính là KHÔNG. “Có thì có tự mảy may, không thì cả thế gian này cũng không”. Tâm không thì thấy pháp không, tâm hữu thì thấy pháp hữu, đó là cái CÓ cái KHÔNG của thái độ chứ không phải trạng thái. Do đó:

Tâm KHÔNG làm muôn việc

Công đức trả về KHÔNG

Sống nhờ ơn KHÔNG tạng

Chết từ thuở lọt lòng.

Khi cái Ta ảo tưởng chết đi thì ngay đó tánh KHÔNG hiển hiện.

Đức Phật dạy trong Kinh Nguyên Thủy rằng có hai Thắng Đế: “Một là tự tâm thanh tịnh hai là thấy rõ pháp tánh”. Tinh tấn chánh niệm tỉnh giác có nghĩa là trở về (tinh tấn) trọn vẹn (chánh niệm) trong sáng (tỉnh giác) với thực tại chân đế, vì vậy đó chính là trở về với tự tâm thanh tịnh và thấy rõ pháp tánh mà đức Phật dạy trong hai Thắng Đế. Do hiểu sai yếu tính này mà một số hành giả xem tinh tấn chánh niệm tỉnh giác như là phương tiện hữu vi hữu ngã để thực hiện mục đích tìm cầu lý tưởng trong mơ!

Kiến tánh cũng có hai mặt: Một là thấy ra tự tánh bổn tâm, hai là thấy các pháp như chân như thật. Do vậy, kiến tánh và tinh tấn chánh niệm tỉnh giác không có gì sai khác. Khi Huệ Khả xin Tổ Đạt ma an tâm cho thì Tổ bảo “Đưa tâm đây ta an cho” chính là bảo Huệ Khả trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại chân đế, nhờ vậy Huệ Khả ngộ ra thế nào là an tâm. Từ đó Huệ Khả “liễu liễu thường tri” chính là thấy ra yếu tính của chánh niệm tỉnh giác vậy. Cũng do hiểu lầm kiến tánh mà không ít người khởi tâm cầu tánh siêu huyền trong mộng!