Hỏi Đáp

Thường trong 3 tháng An Cư mùa mưa (16/06 đến 15/09 Âl) thầy mới ở chùa nhiều hơn trước và sau đó, trong mùa An Cư cũng có chương trình tu học liên tục hơn.

Con nói với mẹ là gặp minh sư hay không còn tùy duyên, không thể cưỡng cầu được. Có lòng mong gặp minh sư của mình cũng tốt nhưng nếu vì mong đợi mà bỏ quên việc tu dưỡng thân tâm trong hiện tại thì chỉ để thời gian trôi qua vô ích. Thực ra vị minh sư cao quý và hoàn hảo nhất vẫn là Vô Sư Trí, tức Tánh Giác sẵn có trong tâm mỗi người. Tâm Ấn chính là thấy ra Tánh Giác ấy chứ không ai truyến Tâm Ấn cho ai được cả. Ngay cả Đức Phật cũng chỉ khai thị cho đại chúng thấy ra Pháp sẵn có nơi mình chứ không trao truyền hay cứu độ cho bất kỳ ai. Ngài Huệ Năng thì nói thẳng là: “Ta không có pháp gì để trao, pháp đã đầy đủ nơi mỗi người”. Vậy tốt nhất đừng đợi chờ minh sư truyền tâm ấn, mà phải tự mình thấy ra tâm ấn của chính mình ngay trong hoạt động hàng ngày của thân – thọ – tâm – pháp, như Phật đã dạy trong Kinh Tứ Niệm Xứ.  

Ngày xưa có vị tỳ kheo sau khi xuất gia chỉ đi theo đức Phật để được chiêm ngưỡng tướng hảo quang minh của Ngài. Thấy vậy đức Phật quở trách vị tỳ kheo ấy và Ngài dạy rằng dù đi theo Ngài từng bước chân, và nắm chặt chéo y của Ngài vẫn chưa thấy được Như Lai, nhưng nếu một người thường hành đúng pháp, sống thuận pháp thì người ấy dù ở xa ngàn dặm vẫn thấy được Như Lai. Và khi giảng về 12 duyên sinh và diệt, đức Phật nhấn mạnh rằng ai thấy pháp tức thấy Như Lai. Vậy hàng ngày bỏ quên pháp hiện tiền mà chỉ mong gặp minh sư của mình thì chắc chắn bị Phật quở trách. Trở về với chính mình, làm theo hướng dẫn của Tánh Giác – Vô Sư Trí bằng cách sống sáng suốt, định tĩnh, trong lành hay tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác trong mọi hoạt động của thân tâm ngay đây và bây giờ thì mới không để luống công vô ích để chờ đợi minh sư và tâm ấn ở bên ngoài.

Biết sai chỉ mới là phán đoán của lý trí, chưa phải là thấy biết trung thực của chánh niệm tỉnh giác. Phán đoán của lý trí theo một khuôn mẫu đạo đức, được gắn nhãn là giới luật, chưa hẳn đã đúng. Vấn đề không phải ở chỗ nói dối hay nói thật mà ở chỗ thói quen. Phán đoán hay kết luận đúng-sai một chiều của lý trí không hơn thói quen xấu là mấy, một bên là cố chấp, một bên là thành thói. Cả hai đều xuất phát từ vô minh, không tự biết mình. Nhưng cố chấp đôi khi còn nguy hiểm hơn cả thói quen xấu nữa.

Một lời nói hoàn hảo có 5 yếu tố: Chân, thiện, mỹ, đúng chỗ và đúng lúc. Một lời nói không đúng sự thật nhưng có thiện ý giúp người, khéo nói và nói đúng lúc đúng chỗ thì chưa hẳn là xấu – theo nghĩa xuyên tạc, bóp méo sự thật để lừa gạt. Ngược lại, một lời nói đúng sự thật nhưng với ác ý, thô thiển, không đúng chỗ đúng lúc thì vẫn có thể xem như xấu xa, tội lỗi. Vậy chủ yếu là biết rõ mình đang nói gì, nói với tâm như thế nào, có hại mình hại người không, chứ không nhất định phải nói thật một cách ngu ngơ không lường được hậu quả.

Để vượt qua thói quen và để nhận thức rõ giá trị lời nói của mình thì cần có chánh niệm tỉnh giác. Thói quen sẽ lặp lại theo quán tính khi thiếu sự tỉnh giác, nói cụ thể hơn là thiếu thận trọng chú tâm quan sát. Nếu một người biết thận trọng quan sát lại hành động, lời nói và suy nghĩ của mình thì sẽ dễ dàng thoát khỏi bất kỳ thói quen nào. Người ta thường nói “uốn lưỡi 7 lần trước khi nói” chính là nhắc nhở sự thận trọng tỉnh giác. Ở đây chính yếu là vượt qua thói quen chứ không phải là nói dối hay nói thật, vì một khi đã thực sự tỉnh thức trong lời nói thì người ta sẽ tự biết cần nói gì có hiệu quả tốt đẹp nhất cho nhiều người mà không cần phải gán nhãn dối hay thật một cách thiển cận.

Lịch trình dự kiến của thầy ở châu Âu:

– 03.05 – 12.05.14 : Zurich – Thụy Sĩ

– 13.05 – 21.05.14 : Stuttgart – Đức quốc

– 22.05 – 27.05.14 : Munich – Đức quốc

– 28.05 – 02.06.14 : Berlin – Đức quốc

– 03.06 – 19.06.14 : Paris – Pháp

– 20.06 – 24.06.14 : Lausanne – Thụy Sĩ

– 25.06 – 29.06.14 : Genève