Hỏi Đáp

Ý câu Pháp Cú này là nên biết lỗi mình hơn là chỉ lo nhìn lỗi người khác. Nhìn lỗi người ở đây có nghĩa là “bới lông tìm vết” để chỉ trích, phê phán, còn vô tình thấy lỗi người mà góp ý xây dựng với tình thương yêu lại là khác. Tâm lý con người là không thích ai chỉ trích lỗi mình, do đó nếu có góp ý thì phải hết sức tế nhị, nếu chạm tự ái của họ thì chỉ phản tác dụng thôi. Nhưng cho dù là thiện chí thì cũng chỉ nên nhìn lỗi mình hơn là tìm lỗi người khác.

1) Điều này còn tùy trường hợp. Nếu cha mẹ nói đúng mà người con không nghe lời, chỉ biết chạy theo tình yêu mù quáng của mình thì đúng là bất hiếu. Nếu người con có tình có nghĩa mà cha mẹ ép buộc chủ quan không đúng thì con không nghe lời là phải, tuy nhiên nếu người con vì vậy mà có hành động, nói năng, suy nghĩ xúc phạm hay thù ghét cha mẹ thì đó là bất hiếu.

2) Nếu cha chết nhưng người con không có điều kiện về chịu tang, tuy nhiên dù ở xa vẫn tự mình làm phước hồi hướng cho cha và lo tu hành tinh tấn để đền đáp công ơn sinh thành dưỡng dục thì không thể gọi là bất hiếu được. Những điều này con nên tự mình suy nghĩ, quan sát, chiêm nghiệm để thấy ra chứ không nên trông đợi vào một lời giải thích khuôn mẫu nào cả.

1) Sư và Thầy đồng nghĩa nên con gọi từ nào cũng được. Riêng ở Phật Giáo Thái Lan thì từ Sư (Phra) để gọi chung cho tất cả các vị Sư, còn từ Thầy (Achan) để chỉ vị giáo thọ, hay vị thầy hướng dẫn kinh luật. Khi hỏi một vị Sư/Thầy người Phật tử thường nói: “Bạch Sư/Thầy, cho con hỏi” để tỏ sự cung kính hay lịch sự vậy thôi.

2) Con không tin những biểu hiện không tốt của chùa hay nhà thờ là đúng, không nên cái gì cũng tin một cách mù quáng. Tuy nhiên, “nhân hư đạo bất hư” hoặc “y pháp bất y nhân”, do đó con nên tìm hiểu cốt lõi của đạo để thông suốt đạo lý mà sống cho đúng tốt, chứ không nên theo những sinh hoạt đầy nghi lễ rườm rà mê tín trong các tín ngưỡng.

1) Tuổi thọ tăng hay không không quan trọng, nhưng nếu biết sống đúng phép dưỡng sinh trong ăn uống, sinh hoạt và nhất là tâm luôn được nhẹ nhàng trong sáng thì ít nhhất cũng ít bệnh tật và sống vui, sống khỏe, sống lành mạnh với thân tâm thường an lạc. Sống một ngày với thân tâm an lạc hơn sống 100 năm trong đau khổ muộn phiền. Càng ít tham vọng càng sống an vui, ngược lại, càng nhiều tham vọng càng gặp nhiều gian nan đau khổ.

2) Con lo lắng cho con cháu nhiều quá như vậy làm sao mà muốn sống lâu được? Con cứ sống cho thuận pháp, còn chuyện của các cháu có pháp lo. Nếu con đã quy y pháp thì phải tin vào pháp chứ sao lại tin vào sự lo lắng của mình. Cuộc đời càng nhiểu cạm bẫy thử thách, các cháu càng mau nên người, có gì phải sợ? Có được cuộc đời tôi luyện mài dũa thì mới nên khôn. Con lo không những làm giảm tuổi thọ mà còn cản trở bước tiến khám phá ý nghĩa cuộc đời của các cháu nữa đó.

Giải được bài toán khó mới được lên lớp, không thì đành lưu ban để học lại thôi. Toán ai nấy giải con lo làm gì. Cứ ngồi lý luận thì con chẳng bao giờ làm được việc gì cả. Hễ đụng sự là dội thì đành bó tay chứ biết làm sao!