Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: vô thức & Bhavaṅga

Question 1

Ngày gửi: 02-01-2015

Câu hỏi:

Kính bạch Thầy Viên Minh! Con năm nay 31 tuổi, đang sống làm việc ở Hà Nội. Con có may mắn được biết và nghe những bài giảng Pháp của Thầy qua trang web trungtamhotong. Con đã hiểu ra nhiều và giải quyết được nhiều vướng mắc trong cuộc sống. Con thấy đã tìm thấy nhiều chân lý trong những lời Thầy dạy. Con biết ơn Thầy rất nhiều! Kính thưa thầy, trong hiểu biết của con còn rất nhiều hạn chế vướng mắc, con viết thư này kính mong được Thầy quan tâm và chỉ bảo cho chúng con được thông suốt. Con có vướng mắc về TÁNH BIẾT: + Trong chúng ta có Tánh biết, tánh biết đó được thể hiện thông qua 6 cái biết nơi 6 căn khi tiếp xúc với 6 trần cảnh. Vậy khi chúng ta ngủ, hay khi bị hôn mê, thì tánh biết lúc ấy như thế nào? Tánh biết theo con hiểu, nó phải luôn biết chứ, nhưng ở trạng thái đó thì không có cái gì biết và không biết cái gì cả? + Trong ÁI, THỦ, HỮU, con chưa hiểu lắm về việc chuyển từ THỦ sang HỮU nó như thế nào? Con kính mong được những lời dạy bảo của Thầy. Con kính chúc Thầy có nhiều sức khỏe, con xin cảm ơn và cung kính đảnh lễ Thầy!

Các chủ đề liên quan:

hữu thức & ý thức | tiềm thức | vô thức & Bhavaṅga | tánh biết & tướng biết | sanh hữu tác thành

Answer

1) Con nhầm lẫn tánh biết với 6 thức rồi. Khi ngủ hay hôn mê 6 thức không làm việc nhưng tánh biết vẫn hoạt động, bằng chứng là từng tế bào của sự sống nơi con vẫn hoạt động rất tốt và thậm chí còn tốt hơn khi thức, và những gì con nhận biết được lúc thức hay lúc tỉnh vẫn không mất, thậm chí còn rõ hơn khi mới nhận biết. Có những điều 6 thức của con không giải quyết được thì sau một giấc ngủ lại được thông suốt dễ dàng. Như vậy tánh biết không những là điểm tựa cho 6 thức mà còn là điểm tựa cả khi vô thức nữa.
2) ÁI cụ thể như thương ghét chẳng hạn, nếu chỉ thương hay ghét (ÁI) xong rồi diệt liền làm sao tạo tác để trở thành được (HỮU). Chỉ khi ÁI được nắm giữ, nuôi dưỡng và lặp đi lặp lại (THỦ) thì mới có tạo tác để hình thành sinh tử (HỮU). Do đó trong kinh Tứ Niệm Xứ chủ yếu là thấy ra được ái khi nó mới sinh thì nó sẽ diệt ngay trước khi nó tiến hành thành thủ và như vậy hữu cũng không thể tác thành.

Question 2

Ngày gửi: 16-12-2014

Câu hỏi:

Bạch Sư, xin Sư giải thích về tâm hộ kiếp. 1. Tâm này có phải là tử tâm của kiếp trước hay không? 2. Tâm hộ kiếp có phải là cái unconscious mind (vô thức) không? 3. Tùy theo mức độ tu tập mà tâm này có thay đổi hay không? Có người cho rằng tâm này không thay đổi nhưng theo con nghĩ thì nó có thay đổi. Xin Sư hoan hỉ giải thích cho con được rõ.

Các chủ đề liên quan:

tiềm thức | chết & tái sinh | hữu thức & ý thức | vô thức & Bhavaṅga | hữu thức hóa vô thức

Xem câu trả lời

Answer

1) Bhavanga không phải là tử tâm (cuti) vì sau tử tâm và trước thức tái sinh (patisandhi) mới là tâm Bhavanga.

2) Bhavanga là tiềm thức, subconscious mind thì đúng hơn, tuy nhiên nó cũng nằm trong vùng vô thức.

3) Phàm phu thì trong Bhavanga chứa đầy tập khí, bậc Alahan thì trong Bhavanga không còn tập khí nữa.

Question 3

Ngày gửi: 01-08-2014

Câu hỏi:

Con thành tâm đảnh lễ Thầy. Thưa Thầy cho con hỏi. Khi vọng tâm tràn về quá nhiều và tâm con đã nhìn và bị cuốn hút theo nó. Khi chợt tỉnh thì vọng tâm cũng ngưng. Con hiểu lời Thầy dạy nhưng thật là khó khi cảm nhận như nó đang là. Đôi khi con cảm thấy đầu con nhức vì vọng tâm quá nhiều. Xin Thầy chia sẻ cho con trong tình huống này. Con cám ơn Thầy.

Các chủ đề liên quan:

hữu thức & ý thức | tiềm thức | vô thức & Bhavaṅga | Vọng tưởng | ảo tưởng & hoang tưởng

Xem câu trả lời

Answer

Vọng tâm có hai loại: vô nhân và hữu nhân.
Loại vô nhân là dư âm của những tập khí quá khứ còn đọng lại trong tiềm thức thường sống lại trong giấc chiêm bao hoặc xuất hiện dưới dạng ký ức, mặc dù là vọng nhưng không tạo tác nên gọi là vô nhân, loại này cần bình tĩnh quan sát để thông hiểu chúng thì chúng mới được hoá giải.
Loại hữu nhân là phản ứng trước những đối cảnh bên ngoài hoặc những ký ức vô nhân bên trong, loại này tuy là nhân tạo tác nhưng nếu bình tĩnh quan sát chúng thì chúng sẽ dừng ngay lập tức.
Như vậy đối với cả hai loại chỉ cần quan sát để thấy rõ chúng thì sẽ học được nhiều điều bổ ích về sự vận hành nhân quả. Chúng là những bài học để con thấy ra mình nên con đừng cố gắng dẹp yên chúng, vì cố gắng loại bỏ chúng cũng chính là vọng động. Vọng động không thể giải trừ vọng động.

Question 4

Ngày gửi: 31-07-2014

Câu hỏi:

Xin thầy cho con hỏi: xung động là gì?

Các chủ đề liên quan:

vô thức & Bhavaṅga | tiềm thức | hữu thức & ý thức

Xem câu trả lời

Answer

Xung động là lực tác động của những tập khí đã được dồn nén và tích luỹ trong tiềm thức, khi có cơ hội sẽ trồi lên thúc đẩy hoạt động của thân tâm. Thí dụ con có một nỗi oan ức nào đó phải dồn nén trong tâm, oan ức đó âm thầm hoạt động trong vô thức, khi thuận tiện nó bùng lên xúi dục con trả thù chẳng hạn. Những động lực thôi thúc, xúi dục đó được gọi là những khuynh hướng xung động vô thức.

Question 5

Ngày gửi: 10-07-2014

Câu hỏi:

Con xin cúi đầu đảnh lễ thầy. Con đang tu trì mật tông, con trì chú xong con thấy tâm con có tiếng nói, tiếng nhắc nhở, như là giảng pháp, lời nói tiếng Việt, có khi tiếng nước ngoài, con cảm thấy sáng suốt khi nghe những lời nói đó. Con nhớ lời thầy dạy là vẫn cần tỉnh giác cho dù có chuyện gì trong tâm. Khi nghe những lời nay con cảm thấy thoải mái và tỉnh táo, không hề mộng mị hay bị kéo đi. Đây có phải là vô sư trí không ạ? Xin thầy giải đáp giúp con.

Các chủ đề liên quan:

vô thức & Bhavaṅga | tiềm thức | hữu thức & ý thức

Xem câu trả lời

Answer

Đừng vội kết luận là gì cả. Tiếng nói này có thể xuất phát từ tưởng, từ ngoại lực, từ tiềm thức v.v… nên rất khó xác định nguồn nào, nhưng chủ yếu là nếu tâm con thật sự trong sáng, tĩnh lặng, hồn nhiên thì trong nghe tâm vẫn thanh tịnh là được.

Question 6

Ngày gửi: 08-07-2014

Câu hỏi:

Kính thưa thầy, Con xin mạn phép hỏi thầy: Khi mà mình nhớ một người, mà mình không muốn nhớ, thì có cách nào không thưa thầy? Con bị rơi vào trường hợp là hình ảnh cứ hiện trong đầu mà lý trí không muốn thì mình phải làm sao thưa thầy? Con cám ơn thầy.

Các chủ đề liên quan:

vô thức & Bhavaṅga | tiềm thức | hữu thức & ý thức

Xem câu trả lời

Answer

Lý trí càng không muốn thấy hình ảnh đó thì càng duy trì nó lâu hơn. Hình ảnh đó tồn tại là vì con đã tạo ra nó trong quá khứ và đã lưu giữ nó trong bộ nhớ bhavanga, nên đương nhiên là nó sẽ tái hiện. Nhưng khi nó tái hiện, nếu con chạy theo nó là tiếp sức cho nó, mà xua đuổi nó thì dồn nó vào tiềm thức trở lại, cả hai cách đều chỉ giúp nó tăng trưởng thêm thôi. Nên nhìn nó một cách vô tư – không bận tâm lấy bỏ – chỉ thấy nó như nó là thì biết đâu qua đó con lại có thể thấu rõ chính mình hơn.

Question 7

Ngày gửi: 11-05-2014

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy! Thỉnh thoảng con thấy như thế này: những khi đang suy nghĩ miên man chợt tỉnh thức, con thấy có một lực bên trong thúc đẩy nên dòng suy nghĩ cứ tiếp diễn hoài. Khi con cứ lặng lẽ quan sát thì con thấy suy nghĩ được hình thành do nhiều từ ngữ tiếp nối nhau, con thấy giữa các ngôn từ có khoảng trống, vì có tỉnh thức nên con thấy khi không có lực thúc đẩy thì sự kết nối ngôn từ này chậm lại rồi ngừng hẳn. Cũng có khi trong sinh hoạt hàng ngày, khi đang trọn vẹn chú tâm với công việc con cũng thấy có lực thúc đẩy muốn tìm kiếm cái gì khác, sau đó thì mới hình thành đối tượng muốn tìm kiếm. Thưa Thầy, con xin hỏi lực thúc đẩy con thấy trên có phải là hành, là tạo tác không ạ? Con chỉ mới thấy như vậy thôi, kính mong Thầy chỉ dạy thêm cho con. Con xin đảnh lễ tri ân Thầy và chúc chuyến hoằng Pháp ở Châu Âu của Thầy thành công tốt đẹp.

Các chủ đề liên quan:

vô thức & Bhavaṅga | tiềm thức | hữu thức & ý thức

Xem câu trả lời

Answer

Con thấy cũng đúng, đó chính là hành. Có hai loại hành: Thứ nhất là hành quá khứ, xuất hiện như những khuynh hướng xung động, đó là những tập khí ngủ ngầm, vô nhân, đã được tàng trữ trong tiềm thức bhavanga. Thứ hai là hành hiện tại, hữu nhân, tạo tác. Nếu thiếu tỉnh giác thì hành thứ hai này xuất hiện như tác nhân (phản ứng nội tâm) tiếp nối hay làm sống lại hành vô nhân quá khứ. Do đó thường chánh niệm tỉnh giác để giúp hữu thức hoá những tập khí vô thức đó, nghĩa là độ cho những chúng sinh (hành quá khứ vô nhân) được chuyển hoá, thay vì tiếp sức cho chúng hoặc dồn nén chúng trở lại bhavanga như tập khí mới.

Question 8

Ngày gửi: 17-03-2014

Câu hỏi:

Thầy kính! Con có duyên lành được nghe pháp thoại của Thầy và sống theo lời Thầy chỉ dạy, con thấy mình có nhiều thay đổi rất tốt, trong mọi hoàn cảnh con thấy mình tự tại hơn, con nghĩ con đã buông bỏ những chuyện buồn trước đây. Nhưng thưa thầy, trong giấc chiêm bao tối qua, mọi ký ức cũ đã ùa về: con đã rất giận dữ, cãi vã to tiếng với chồng, đập phá đồ đạc, lòng đầy uất hận khi anh ấy phản bội con, tự độc thoại 1 mình, còn khẳng định là sẽ không bao giờ quên, gào thét như điên (những việc này đã xảy ra trong quá khứ nhưng không mãnh liệt như trong mộng, con chưa bao giờ đập phá đồ đạc)…, cho đến khi anh ấy lay con tỉnh dậy. Con đã khóc vì mình quá vô minh và nghĩ đến việc xuất gia nhưng chắc con chưa đủ duyên thực hiện việc này. Thưa Thầy, hiện giờ anh ấy rất tốt với con, chúng con rất hạnh phúc, nhưng con không hiểu sao trong những giấc mộng chồng con luôn có gương mặt dữ tợn như những lúc cãi vã. Con thực sự hoang mang, có lẽ con quá nặng về lý trí, lý luận chứ thực sự con chẳng BUÔNG được gì, điều đó đã hằn sâu vào tàng thức của con rồi. Con sẽ đi về đâu với cái tâm nặng nề như vậy? Xin thầy giúp con vượt qua khó khăn này. Con kính đảnh lễ thầy.

Các chủ đề liên quan:

vô thức & Bhavaṅga | tiềm thức | hữu thức & ý thức

Xem câu trả lời

Answer

Có thể là con nghe thầy giảng và xem đó như một biện pháp để trấn an cho tâm được thoải mái an lạc, nghĩa là như một sự xoa dịu những nỗi lòng sâu kín của mình. Nhưng thầy luôn nhắc rằng phải thật sự đối diện với thân hành, với những cảm giác, cảm xúc, với những phản ứng nội tâm hữu thức hay vô thức, với mối quan hệ và tương giao với cuộc sống. Giấc chiêm bao là biểu hiện những tư tưởng, thái độ vô thức sâu kín nhất trong tiềm thức mà nó khởi lên chính là để giúp con thấy ra những mặt mà hữu thức chưa thấy được. Con không nên lo lắng, cứ tiếp tục nghe pháp thoại, tiếp tục lắng nghe quan sát lại chính mình thì dần dần khối vô thức ấy cũng tự giải tỏa. Khi hữu thức trong sáng thì nó có thể hữu thức hoá vô thức, giống như “siêu độ” cho những ẩn ức bấy lâu bị dồn nén mà đức Phât gọi là những phiền não ngủ ngầm (anusaya) vậy.

Question 9

Ngày gửi: 16-03-2014

Câu hỏi:

Con xin đảnh lễ thầy! Con xin tạ ơn thầy về câu trả lời “ý khởi lên có hai loại”. Thật tình, từ sự quan sát tâm còn yếu kém của con thì những điều thầy trả lời con chưa thông suốt lắm. Về loại ý thứ hai thì con đã hiểu nhưng còn loại thứ nhất và “ý nghiệp nương đó mà hình thành” con còn mập mờ về mối quan hệ giữa chúng. Kính mong thầy từ bi chỉ dạy! Con xin tri ân thầy!

Các chủ đề liên quan:

hữu thức & ý thức | vô thức & Bhavaṅga | tiềm thức

Xem câu trả lời

Answer

Khi ý vô nhân khởi lên, đó là tập khí quá khứ hay còn gọi là pháp trần đọng lại trong tiềm thức bhavanga (Duy Thức Luận gọi là những chủng tử trong a-lại-da thức) tự nó không tạo ý nghiệp được vì nó thuộc tâm vô nhân hoặc tâm quả, nhưng nó có thể làm duyên cho ý nghiệp hình thành. Thí dụ tự nhiên một sự việc xảy ra trong quá khứ bỗng tái hiện lại trong con, điều này tự nó không tạo nghiệp gì cả, nhưng qua sự việc đó con lại nổi sân hoặc tham thì tham sân đó mới là ý nghiệp, nghĩa là do duyên sự việc quá khứ tái hiện lại mà con có phản ứng thiện, bất thiện của tâm nên mới hình thành ý nghiệp, và đó mới là ý hữu nhân tạo nghiệp. Con cần quan sát để phân biệt được đâu là ý vô nhân khởi lên như một pháp trần làm duyên hay đối tượng cho phản ứng của tâm, và đâu là ý khởi lên như một phản ứng hữu nhân tạo thành ý nghiệp. Còn cái tâm quan sát biết được các loại ý sinh diệt một cách trung thực như tấm gương phản chiếu thì không hề tạo tác vọng nghiệp gì cả.