Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: vô ngã

Question 1

Ngày gửi: 24-04-2014

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy, Con đọc trong một số sách Thiền khi nói về việc từ bỏ bản ngã thì đươc giải thích “là đem chính mình thể nhập vào chân như ‘tathatà’, là thể nhập vào vạn pháp, như giọt nước thể nhập vào đại dương… khi ta nhìn hoa ta tức là hoa, khi ta nghe mưa ta chính là mưa”, như vậy có phải đó là từ bỏ “tiểu ngã” để trở thành “đại ngã”? Theo Vipassana thì trở về với thực tánh chân đế của vạn pháp là làm thế nào và thực tánh chân đế là gì? Kính xin Thầy chỉ dạy.

Các chủ đề liên quan:

Answer

Không phải là đem chính mình thể nhập vào thực tánh chân như của vạn pháp, vì nếu như vậy thì đúng là bỏ tiểu ngã để lấy đại ngã làm “ta, của ta và tự ngã của ta”. Khi con trở về với tự tánh – thực tánh chân đế hoàn toàn vô ngã – có nghĩa là không còn khởi lên cái ngã ảo tưởng nữa thì gọi là thể nhập pháp tánh chân như chứ không phải là khi con nhìn hoa thì cố đồng hóa với hoa hay nhìn mưa thì cố đồng hóa với mưa đâu. Giọt nước thấy ra tánh nước nơi chính nó nên đồng với tánh đại dương khác xa với giọt nước cố hòa mình vào đại dương như chỗ trú an toàn của mình. Thực tánh chân đế là pháp như nó đang là chứ không phải cái con cho là, phải là, sẽ là… để rồi cố gắng thể nhập vào đó.

Question 2

Ngày gửi: 10-04-2014

Câu hỏi:

Kính bạch Thầy, Hôm rồi ở Chùa Linh Thông khi giảng về Ngã / Vô Ngã, Thầy có nói đại ý “[…] về mặt nào đó bản ngã cũng có giúp ích trong tu học…”. Qua phần trả lời của Thầy hôm 8/4 cho một Phật Tử trên mục hỏi-đáp, con hiểu sự giúp ích đó là thế này có đúng không ạ: “Vì bản ngã dù biến hóa cách nào cũng đều hiện tướng” nên tánh biết mới nhận diện ra bản ngã. Hay nói cách khác, bản ngã đóng một vai trong “trò chơi” giác ngộ để giúp người tu phát huy khả năng trong sáng của tánh biết mà đức Phật gọi là pabhassara citta. Nếu con hiểu chưa đúng thì Thầy giải thích thêm cho con với ạ. Con tri ân Thầy.

Các chủ đề liên quan:

khổ & vô ngã | vô thường | bản ngã & đại ngã | vô ngã

Xem câu trả lời

Answer

Đúng vậy con, ai cũng nghĩ bản ngã là kẻ thù của tánh biết, vì trong “trò chơi” giác ngộ nó quả thực là đối thủ đáng gờm, nó không những đầy mánh khóe lừa gạt và biến hóa khôn lường mà còn muốn chiếm ngôi tánh biết nữa! Nó chơi rất nhập vai trong ý đồ muốn trở thành vĩ đại (đại ngã). Khi bản ngã tiếm ngôi thì cuộc chơi ở trong tình trạng Khổ Đế Tập Đế của sinh tử Luân Hồi.

Nhưng bản ngã càng đưa ra bao nhiêu chiêu thức tinh xảo thì càng giúp tánh biết giác ngộ vi tế bấy nhiêu. Nên nói cho cùng dù bản ngã lắm lúc chiếm được ngôi độc tôn và trở thành đại ngã nhưng kết thúc trò chơi, với pabhassara citta, bao giờ tánh biết cũng hóa giải được mọi hiện tướng của bản ngã, khi đó cuộc chơi ở trong tình trạng Đạo đế Diệt Đế hay giải thoát Niết-bàn.

Cuối cùng mới hiểu ra ý nghĩa trò chơi của mỗi người sinh ra trong cuộc đời là: Tính biết ban đầu vô sư trí cần có bản ngã lăng xăng đưa đường dẫn lối như vậy để khám phá ra thể tướng dụng của các pháp mà hoàn thành tính biết cuối cùng hậu đắc trí, nên trong trò chơi giác ngộ này người ta nói phiền não tức bồ-đề không phải là không có lý.

Question 3

Ngày gửi: 19-03-2014

Câu hỏi:

Con kính bạch Thầy hoan hỷ chỉ dạy cho con thắc mắc này: Trước kia con hiểu tu là để xóa sạch cái bản ngã để đạt được (có được) cái vô ngã. Khi đạt được kết quả này thì không còn cai tôi, cái ta, dẫn đến tôi và anh bình đẳng (không phân biệt) và sự hiểu này con thấy cũng giống nhiều người. Bởi vậy con lấy ví dụ Đức Phật là người giác ngộ tối cao nhất về kết quả này, Ngài vẫn biết rõ Ngài là ai, rõ từng đệ tử của Ngài là ai (còn phân biệt), chính vì vậy con hiểu khi tu tất cả các trạng thái nó vẫn tự nhiên, có điều là thấy ngay và sống với nó như nó đang là (lời Thầy dạy) chứ mình không loại bỏ cái gì. Con xin Thầy chỉ dạy.

Các chủ đề liên quan:

bản ngã & đại ngã | vô ngã

Xem câu trả lời

Answer

Con vẫn chưa phân biệt được cá nhân (personal) với cá thể (individual). Mỗi người là một cá thể vô ngã, nhưng khi có ảo tưởng bản ngã thì liền hình thành cá nhân. Bản ngã chỉ là ảo tưởng không có thật vì tất cả pháp đều vô ngã, do đó chỉ cần trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại nơi chính mình (cá thể) thì chỉ thấy pháp đang là chứ không còn cái ngã ảo tưởng tạo thành cá nhân nữa. Đơn giản chỉ là vậy thôi.

Question 4

Ngày gửi: 13-03-2014

Câu hỏi:

Kinh thưa Sư, thời gian trước đây con tụng kinh tiếng Việt của Thiền tông mỗi ngày một lần vào buổi sáng. Gần đây con chỉ ngồi thiền nhiều hơn mà không còn tụng kinh như trước đây nữa. Tâm con đôi khi khởi lên niệm bị sụt lùi trên đường thực tập vì thiếu sự tụng kinh như trước đây. Kính xin Sư giải thích cho con về trạng thái tâm này như thế nào? Con kính cám ơn Sư.

Các chủ đề liên quan:

bản ngã & đại ngã | vô ngã

Xem câu trả lời

Answer

Đó là dấu hiệu sợ hãi của bản ngã. Bản ngã tìm mọi cách để khẳng định mình, dù là tụng kinh, ngồi thiền hay trang bị cho mình bất kỳ phương tiện nào thì bản ngã vẫn luôn nghi ngờ về bản thân mình. Khi chưa ngộ nhập thực tánh thì vẫn còn thấy có cái ngã hành trì (ngã kiến), vẫn còn không biết chắc đâu là chân đâu là giả (hoài nghi), và vì vậy vẫn còn bị trói buộc vào hình thức hay phương pháp tu tập (giới cấm thủ). Tụng kinh, ngồi thiền v.v… chỉ là hình thức bên ngoài, nó có thể là phương tiện hữu hiệu nhưng không phải là cứu cách. Lệ thuộc vào phương tiện hay phương pháp tu tập chẳng khác nào quan trọng phương tiện vận chuyển hàng hoá hơn cả phẩm chất hàng hoá. Trong tu tập, thái độ tâm là chính còn phương tiện nào thì chỉ là tuỳ duyên không nên chấp giữ. Vì vậy đức Phật dạy: “Pháp như thuyền đưa người qua sông, pháp (thực tánh chân đế) còn phải bỏ huống chi phi pháp (phương tiện chế định)”.

Question 5

Ngày gửi: 06-03-2014

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy, Con còn nhớ trong một quyển sách, ông Osho có dạy rằng, chỉ khi nào một cá nhân đã phát triển “cái tôi” đến cực điểm, rồi nhận thấy sự vô ích của “cái tôi” ấy thì mới buông được. Đối với bản thân mình, con luôn tự thấy hình như “cái tôi” của mình không rõ lắm, con ít khi quan trọng ý muốn của mình mà thường muốn chìu lòng những người xung quanh hoặc không dám bày tỏ ý kiến của mình, luôn thấy ý kiến của người khác hay hơn, dễ bị thuyết phục bởi những người khác… Trước những người có “cái tôi” quá mạnh mẽ, con dễ dàng bị áp đảo. Nhiều người nói con quá hiền hay quá nhút nhát, hoặc không có ý kiến riêng… Vậy có phải con còn phải trải qua cả một chặng đường dài, đến khi “cái tôi” của con cực kỳ mạnh mẽ rồi con mới buông được ạ? Con xin cảm ơn Thầy đã luôn kiên nhẫn chỉ dạy cho chúng con.

Các chủ đề liên quan:

bản ngã & đại ngã | vô ngã

Xem câu trả lời

Answer

Con không cần phải chủ trương phát triển bản ngã đến tận cùng theo quan niệm nào cả, nếu đó là quy luật tự nhiên, thì con cứ để tự nhiên mà thấy, mà học ra bài học giác ngộ về ngã và pháp thôi là được. Nếu bản ngã mạnh mẽ con thấy là mạnh mẽ, nếu bản ngã yếu đuối con thấy là yếu đuối, mỗi lúc là một bài học của một tính cách, một giai đoạn khác nhau trong sự vận hành của đời sống. Ngay tại đây và bây giờ nếu con tạo tác để trở thành thì đó là bản ngã, nếu con thấy ra sự chuyển hóa đang vận hành theo quy trình tự nhiên của nó thì đó vô ngã, thế thôi.

Question 6

Ngày gửi: 04-03-2014

Câu hỏi:

Kính thưa thầy. Con xin cám ơn thầy đã trả lời về câu hỏi hôm trước. Hôm nay con không hỏi câu gì cả, mà con xin chia sẻ cái thấy biết của con với thầy. Thưa thầy ở ngoài Bắc mùa này mưa phùn dày đặc, ngoài trời cũng như trong nhà luôn luôn ẩm ướt, rất khó chịu. Sáng hôm nọ trên đường đi đến cơ quan, khi đang tập trung chú ý trên đường đến ngã tư đèn đỏ dừng lại, con trở về với tâm rỗng lặng. Bỗng con nhận thấy mưa phùn này sao nó lại yên bình và “đẹp” lạ. Thầy ơi khi tâm con thảnh thơi con thấy hạt mưa rơi nhè nhẹ, mát mẻ, chứ không “bẩn” như mọi người tưởng, hai hàng cây bên đường con thấy rất “hớn hở” như vẫy chào mọi người, lá cây như múa, như chào. Dưới lòng đường mọi người khi di chuyển con bỗng thấy hôm nay sao đi lại chầm chầm trật tự thế êm đềm quá (so với khi trời không mưa con thấy mọi người ai cũng vội vã, đi lại chen lấn, tắc đường…). Ôi, hay sao mùa mưa phùn ai cũng thấy nhớp nháp, khó chịu mà con lại thấy trong con nó hay nó đẹp chả khó chịu thế nào thầy ạ. Sau cái cảm xúc mà con bất chợt vừa qua, con thấy chỉ có con người hàng ngày đem cái ngã chen ngang làm nó khổ như vậy phải không thầy? Vâng, một lần nữa con xin cám ơn thầy.

Các chủ đề liên quan:

tự nhiên & vô tâm | bản ngã & đại ngã | vô ngã

Xem câu trả lời

Answer

Tốt lắm, đó là con đang chứng nghiệm được sự tĩnh lặng hồn nhiên của tâm và sự tịch tịnh tự nhiên của pháp khi vắng bóng cái “Ta” ảo tưởng. Chính vì vậy mà đức Phật dạy: “Khi tâm thanh tịnh thì thấy các pháp đều thanh tịnh”.

Question 7

Ngày gửi: 22-02-2014

Câu hỏi:

Kính Thầy, con ở xa và cũng mới nghe pháp Thầy gần đây thôi nhưng con cảm thấy dễ hiểu và cũng dễ thực hành. Con nguyện cho Thầy được nhiều sức khoẻ để làm Phật sự dễ dàng hơn. Hôm nay con có thắc mắc này nhờ Thầy giải dùm con. Thầy nói: “Chỉ có sự giác ngộ trong tương giao chứ không có sự giác ngộ cá nhân”. Nhưng với một người chưa giác ngộ, chưa nhận ra thật tánh pháp mà phải tiếp duyên, phải tương giao nhiều quá thì cho dù có sống trọn vẹn với thực tại thì đó cũng là cố gắng của ý thức, của bản ngã phải không thưa Thầy? Chính cuộc đời Đức Phật cũng phải trở về cô đơn trọn vẹn với chính mình mới giác ngộ ra bản Tâm rỗng lặng trong sáng và sau đó mới tuỳ duyên thuận pháp vô ngã vị tha. Phải có một lần trực nhận ra Tánh Biết rỗng lặng mà thiền tông gọi là ngộ phải không Thầy?

Các chủ đề liên quan:

tương giao - mối quan hệ | tự lập & độc lập | cô đơn | bản ngã & đại ngã | vô ngã

Xem câu trả lời

Answer

Tương giao tức là vô ngã, cá nhân là bản ngã đo đó câu này có thể hiểu là vô ngã mới giác ngộ còn bản ngã thì chỉ có thể trở thành đại ngã chứ không thể nào giác ngộ được. Có thể trở về với cá thể (individual) nhưng cá thể (nói đúng hơn là tự thể) thì luôn tương giao với vạn pháp, trong khi nếu trở về với cá nhân (personal) thì hoặc là tự cô lập mình, hoặc là tìm mối quan hệ ràng buộc với người khác nên đã đánh mất tự thể trong sự tương giao. Chung quy con phải hiểu tự thể và cá nhân, vô ngã và hữu ngã, tương giao và mối quan hệ khác nhau thế nào con mới hiểu được câu nói con nêu trên. Siddhattha vào rừng tu chính là từ bỏ cá nhân trong mối quan hệ ràng buộc hữu ngã để tìm lại tự thể trong sự tương giao vô ngã với vạn pháp và nhờ vậy mới giác ngộ. Nếu còn bản ngã của một cá nhân thì không bao giờ giác ngộ được. Vì khi con tu với tư cách một cá nhân như là nỗ lực thực hiện ý chí của bản ngã thì chỉ trở thành đại ngã là cùng!

Question 8

Ngày gửi: 07-01-2014

Câu hỏi:

Thưa Thầy, Tâm của con thường ưa nằm ở hai thái cực, một là vui quá trớn còn buồn thì buồn quá độ. Con biết lúc đó là phải nên trở về quan sát thân tâm, theo dõi sinh hoạt bên trong như cảm thọ và tâm phản ứng, v.v… Nhưng thưa Thầy vì tâm định và tâm chánh niệm con còn yếu nên khi con ghi nhận mà sao nó cứ trơ trơ… nó vẫn phóng vẫn chạy, lúc đó con cảm thấy bất lực và khổ hết sức. Thầy hoan hỷ chỉ cách cho con. Con xin cám ơn Thầy.

Các chủ đề liên quan:

bản ngã & đại ngã | vô ngã | thực hành chưa đúng

Xem câu trả lời

Answer

“Cảm thấy bất lực và khổ hết sức” là vì con có hai cái ngã đang đánh nhau: Một cái ngã thì muốn chạy rông còn bản ngã kia thì muốn giữ lại. Cái mà con gọi là định lực và niệm lực mạnh yếu chẳng qua cũng chỉ là ý đồ của bản ngã này muốn thắng bản ngã kia thôi. Rốt cuộc bên nào thắng thì cũng là bản ngã, nhiều lắm là khi thắng hết mấy cái ngã kia con sẽ trở thành đại ngã là cùng. Chắc là con tu không đúng hướng rồi. Bây giờ con cứ thử bình thản nhìn xem hai cái ngã ấy đang đánh nhau thế nào mà không can thiệp, thì con sẽ thấy rằng cái tâm không can thiệp ấy mới là vô vi, vô ngã.

Question 9

Ngày gửi: 31-12-2013

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy! Con thấy sở dĩ con người sợ chết chỉ vì họ sợ mất đi cái ta, của ta trong suy nghĩ của họ. Vậy buông bản ngã xuống đồng nghĩa với việc không sợ chết. Để làm được việc này, ta phải có nỗ lực, nhẫn nại và cả sự can đảm rất lớn phải không ạ? Con xin cảm ơn và chúc Thầy luôn khỏe mạnh.

Các chủ đề liên quan:

vô ngã | bản ngã & đại ngã

Xem câu trả lời

Answer

Con nói “ta phải có nỗ lực, nhẫn nại và cả sự can đảm rất lớn” thì đó là tiến trình tiểu ngã trở thành đại ngã mất rồi làm sao mà hết ngã được? Buông bản ngã là buông cái ý chí tạo tác để trở thành (ái – thủ – hữu) trong quỹ đạo “sinh, hữu, tác, thành” nghĩa là phải “không sinh, không hữu, không tác, không thành” mới được.