Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: tùy duyên thuận pháp

– Osho nói thế đủ rồi con thêm vào là dư, vì thêm vào thì cũng thế.

– Ít người hiểu được đầy đủ hai chữ tùy duyên, phần lớn chỉ hiểu một chiều hoặc lắm lúc hiểu hoàn toàn lệch lạc. Theo Vi Diệu Pháp có tới 24 duyên, nhưng nói chung duyên (paccaya) có nghĩa là điều kiện cần và đủ từ bên trong lẫn bên ngoài cho một pháp sinh, trụ hoặc diệt. Vì vậy tất cả pháp tùy duyên sinh cũng sẽ tùy duyên diệt. Nếu một đóa hoa không đủ duyên sẽ không nở, nếu gạo không đủ duyên không thể chín thành cơm. Nhân cũng là duyên, có thể nhân chỉ là những duyên chính trong một sự kiện mà thôi. Ý muốn cũng do duyên sinh, không có duyên ý muốn không khởi được. Ý muốn sinh rồi cũng phải tùy duyên mà tồn tại được hay không, tùy duyên mà thành tựu hay thất bại. Nếu con thấu hiểu được tất cả nhân duyên thì con có thể “tùng tâm sở dục bất du củ”, nghĩa là muốn gì cũng không sai. Vậy ý muốn cũng phải tùy duyên thôi.

– Tất nhiên dù vùng vẫy thế nào cũng không ra khỏi bản tâm chân thật. Nhưng đó cũng chỉ là “niềm tin” thôi, vì nếu thật sự là bản tâm chân thật thì luôn ung dung tự tại đâu cần vùng vẫy làm gì! 

Tùy duyên cần thuận pháp mới là chơn chánh, nếu tùy duyên không thuận pháp là tâm bất định hoặc sống ba phải. Do đó tùy duyên thuận pháp nghĩa là tùy lúc, tùy hoàn cảnh, tùy tình huống, tùy điều kiện để đối nhân, tiếp vật, xử thế sao cho phù hợp với Chánh Đạo. Nói cho dễ hiểu là biết tùy duyên nào nên thấy biết rõ ràng, duyên nào nên suy nghĩ chín chắn, duyên nào nên nói năng chân thật, duyên nào nên hành động đúng tốt, duyên nào nên sinh sống hợp đạo, duyên nào nên chuyên cần nỗ lực, duyên nào nên trọn vẹn nhất như, duyên nào nên an nhiên tĩnh lặng.

Thí dụ: Khi gặp thuận duyên thì không tưởng tượng lung tung mà cần nhận biết rõ ràng thân tâm cảnh lúc đó (chánh kiến), không suy nghĩ phóng đại để thêu dệt thuận duyên đó lên, mà cần suy xét nghiêm túc (chánh tư duy), không nói năng khoa trương thuận duyên của mình mà cần nói đúng sự thật (chánh ngữ), không hành động vì mình hại người để bảo vệ thuận duyên mà cần xử sự đúng tốt (chánh nghiệp), không lợi dụng cơ hội thuận lợi của mình để sống bất chánh mà cần sống tri túc, vừa phải, biết chia sẻ cho người khác (chánh mạng), không vì thuận cảnh mà buông lung phóng dật, vẫn luôn tinh tấn trở về với thực tại (chánh tinh tấn), không dính mắc hay đắm chìm vào thuận duyên mà nên trọn vẹn biết mình (chánh niệm), không phân tâm tán loạn vì thuận lợi đó mà thường an trú tâm tĩnh lặng trong sáng (chánh định). Đối với nghịch cảnh cũng vậy.

Muốn sống được tùy duyên thuận pháp như vậy, dù gặp hoàn cảnh nào cũng tùy duyên đó mà biết thận trọng chú tâm quan sát, thì tâm mới trở về trọn vẹn tỉnh thức với thực tại được, nhờ vậy tâm mới có thể luôn trong lành, định tĩnh, sáng suốt. Như vậy thì dù gặp duyên thuận hay nghịch gì tâm vẫn rỗng rang, tĩnh lặng, trong sáng, đó mới thật sự là người biết sống tùy duyên thuận pháp vô ngã vị tha, không tùy duyên theo nghĩa buông lung phóng dật vì như vậy gọi là phan duyên chứ không phải tùy duyên.

Đúng vậy, việc làm thuận pháp có nghĩa là việc làm đúng tốt do con thấy biết đúng, suy nghĩ đúng, nói năng đúng, hành động đúng, nghề nghiệp đúng, tâm hướng đúng v.v… hoặc việc làm đó lợi mình lợi người, không hại mình hại người và phù hợp với khả năng, hoàn cảnh của con là tức thuận pháp.

Một quyết định mang tính phân vân chọn lựa hay so đo toan tính là khi chưa thực sự thấy ra vấn đề một cách rõ ràng mà chỉ là đoán định thôi, nên đó là quyết định của lý trí hữu ngã. Nhưng một khi đã thấy ra sự thật thì quyết định là tất nhiên và tất yếu phải như vậy, không cần phân vân tính toán chọn lựa gì cả, đó là quyết định vô ngã, nghĩa là quyết định tùy duyên thuận pháp. Con phải tự mình thấy ra được đâu là quyết định hữu ngã, đâu là quyết vô ngã chứ không ai thấy giùm con được.

Khi chưa thấy ra vấn đề thì bản ngã phải lấp đầy chỗ khuyết của mình bằng tưởng tượng rồi đưa đến phỏng đoán mà quyết định, tuy nhiên một khi đoán định sai và xử lý sai thì sẽ gặp phải đau khổ, rồi cũng nhờ đau khổ mà nó điều chỉnh lại dần những quyết định sai lầm của mình. Mỗi lần bản ngã loại bỏ được một sai lầm của vọng tưởng, nó tiến gần đến sự thật hơn, cho đến khi mọi sự thật được phơi bày thì lý trí vọng tưởng của ngã cũng tự hóa giải để trở về với tuệ giác của tánh biết. Đó chính là chu trình của sự giác ngộ giải thoát, vì vậy con đừng sợ bản ngã mà chỉ cần thấy ra hành trình của bản ngã là được.