Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả

Question 1

Ngày gửi: 07-06-2016

Câu hỏi:

Bạch Thầy, xin Thầy cho con biết tình thương của Đức Phật khác với tình thương của chúng sanh ở điểm nào?

Các chủ đề liên quan:

Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả | thơ

Xem câu trả lời

Answer

Phật chẳng thương ai, chẳng ghét ai

Phật cùng chúng sanh vốn chẳng hai

Chúng sanh luyến ái tâm nhân ngã

Chư Phật từ bi tánh bản lai.

Question 2

Ngày gửi: 20-08-2015

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy Phước Huệ song tu con hiểu như thế này có đúng không ạ: Tu Phước là bản ngã tu Tu Huệ là tánh biết tu Kính xin giúp con.

Các chủ đề liên quan:

Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả | nguyên lý tu tập

Xem câu trả lời

Answer

Tu tuệ có hai loại: Một là phàm tuệ xuất phát từ lý trí thì hữu ngã, thí dụ các phương pháp thiền chế định. Hai là giác tuệ xuất phát từ tánh biết thì vô ngã, thí dụ trí tuệ thấy thực tánh chân đế.

Tu phước cũng có hai loại: Một là loại phước hữu lậu thì hữu ngã, thí dụ giúp đỡ người khác với tâm cầu danh hoặc cầu lợi. Hai là loại phước vô lậu thì vô ngã. Thí dụ giúp đỡ người khác với tâm vô ngã vị tha.

Question 3

Ngày gửi: 26-02-2015

Câu hỏi:

Con xin kính đảnh lễ sư ông, con có câu này muốn hỏi sư ông ạ. Vừa qua, con bắt đầu thận trọng, chú tâm và quan sát mọi thứ xung quanh để nhận biết mọi thứ như nó vốn là, không để tâm mình bám lên đó, từ đó gây ra bao ảo vọng, đau khổ. Hiện giờ, cái con không hiểu là vậy tứ vô lượng tâm (là từ, bi, hỷ, xả) của người tu là từ đâu đến, đó có phải là những vọng động sinh để rồi ra ảo vọng không? Nếu những tâm này làm ta khởi sanh hành động hướng đến đối tượng đó thì có phải mình kết thêm nhân không? Trở lại chuyện đời thường, khi mình thấy người khác đau khổ, sung sướng, sân hận, lầm lạc thì người tu phải quán chiếu (hành trình tâm) và hành động (tạo tác ra ngoài) như thế nào ạ? Thưa sư ông, mỗi lần phát tâm từ, bi, hỷ, xả con thấy rất an lạc, nhưng băn khoăn không biết liên kết các tâm này với việc tu tập “kiến tánh”, nên có câu hỏi như vậy. Kính mong được sư ông cho con một giải thích, con cảm ơn sư ông.

Các chủ đề liên quan:

Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả

Xem câu trả lời

Answer

Vipassanā-ñāna là tuệ thấy thực tánh chân đế (kiến tánh), vì vậy trí tuệ chính là thận trọng, chú tâm, quan sát (tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác hoặc liễu liễu thường tri) thấy mọi sự vật trung thực như nó đang là. Khi tuệ tri như thế tâm không bị sân, hại, ganh và chấp xen vào. Không sân tức là từ, không hại tức là bi, không ganh tức là hỷ, không chấp tức là xả. Vậy từ bi hỷ xả luôn đi cùng trí tuệ, nói cách khác có trí tuệ thì liền có từ bi hỷ xả một cách tự nhiên. Trí tuệ và từ bi hỷ xả này đều xuất phát từ tự tánh của tâm (tánh biết) nên hoàn toàn vô vi, vô ngã.

Tuy nhiên, vẫn có loại trí tuệ và từ bi hỷ xả hữu vi, hữu ngã do lý trí và ý chí của ý thức con người cố công luyện tập mà có, nên còn hữu hạn trong tam giới, loại này tuy cũng đem đến an lạc nhưng do còn hữu vi, hữu ngã nên vẫn chỉ là sở tri, sở đắc và vẫn trở thành sở tri chướng và phiền não chướng làm trở ngại cho vipassanā-ñāna (kiến tánh) thật sự (xem 10 chướng ngại của thiền vipassanā). Lúc đầu do hành giả tưởng có thể rèn luyện tu tập để đạt được những sở tri, sở đắc ấy, không biết rằng Phật đã dạy rất rõ ràng:

Quả thật điều bất lợi

Người ngu sinh sở tri (hoặc sở đắc)

Hủy phần sáng của mình

Tự chẻ đầu chính nó. (Dh. 72)

(Sở tri, sở đắc thuộc hữu vi hữu ngã làm phân tán tri và hành nên nói là chẻ đầu làm hai. Phần sáng của mình chính là trí tuệ và tâm vô lượng vốn sáng chói (pabhassara citta) có sẵn trong tự tánh mỗi người)

Question 4

Ngày gửi: 13-02-2015

Câu hỏi:

Con xin đảnh lễ Thầy, Kính thưa thầy, con biết mọi sự mọi vật đều do duyên hợp hay tan mà tạo nên. Nếu vậy, cái chủ thể biết suy nghĩ của con, đang luân hồi không biết bao nhiêu đời kiếp, cũng đã từng do duyên mà hợp lại và nếu hết duyên sẽ tan ra. Như vậy, vì sao Đức Phật lại có lòng từ bi rộng lớn đến mọi chúng sinh như vậy? Phật đã dạy nếu nhìn mọi chuyện bằng con mắt vô thường vô ngã thì ta sẽ thấy mọi chuyện rất tự nhiên như nó đang là, vậy tại sao Đức Phật vẫn thương xót đến những chúng sinh hữu tình ạ? Con kính xin Thầy chỉ dạy cho con.

Các chủ đề liên quan:

Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả | thực chứng & giác ngộ

Xem câu trả lời

Answer

Chư Phật từ bi hỷ xả với chúng sinh vì làm sao một người đã giác ngộ Sự Thật thấy chúng sinh chưa giác ngộ lại có thể sân với họ được? Không sân tức là từ. Sao lại có thể hại họ được? Không hại tức là bi. Sao có thể ganh tỵ với họ được? Không ganh tỵ tức là hỷ. Sao có thể chấp họ được? Không chấp tức là xả. Vậy chư Phật mà không từ bi hỷ xả với chúng sinh mới là lạ, phải không con?

Tất cả chúng sinh đều do duyên hợp và tan là đúng, nhưng duyên ở đây bao hàm cả nhân và duyên tức trong đó có duyên tự nhiên (không chủ ý) như định luật vật lý, hóa học, thiên văn, địa lý, sinh học, tâm lý khách quan v.v…; và nhân tạo tác (có chủ ý) như định luật về nghiệp (tâm lý chủ quan) do vô minh ái dục mà thành. Qua nhân tạo tác mà hình thành bản ngã chúng sinh trong tam giới, nên phải trải qua biết bao hiện tượng vô thường, khổ não mới hóa giải được cái ngã tạo tác đó, đồng thời cũng qua đó mà giác ngộ. Chính vì chúng sinh đã giác ngộ hiểu thấu nhân duyên sinh và nhân duyên diệt đó nên mới có từ bi hỷ xả với tất cả chúng sinh chưa giác ngộ.

Question 5

Ngày gửi: 20-09-2014

Câu hỏi:

Con xin đảnh lễ sư ông. Con đã tu tập theo pháp môn sư ông chỉ dạy trên trang web khoảng 5 tháng. Con rất vui vì tu tập không cần phải tìm nơi cảnh thanh vắng, phải lên non, phải rời khỏi gia đình, vợ con, hoàn cảnh đang sống, phải thay đổi, phải đi đến đâu… mà ở mỗi lúc mỗi nơi đều là cơ hội để được giác ngộ. Như lời sư ông nói, pháp chính là vị thầy lớn nhất và vừa vặn nhất cho từng hành giả. Pháp là quả do chính nhân mà mỗi người đã gieo. Con vẫn tu tập, vẫn luôn quan sát cái gì xảy ra trước mắt, vẫn luôn quan sát tâm trạng của chính con. Con kính xin sư ông giúp cho con những gì con chưa thông tỏ: 1- Con vẫn luôn cố gắng sống với cái đang là, nhưng thực sự thì con hay quên để tâm luôn bị cuốn theo ngoại cảnh, cuốn theo những tư tưởng, suy nghĩ… trong con. Kính xin sư ông hướng dẫn cho con làm sao để lúc nào cũng được kiên cố, chú tâm trong hiện tại? 2- Người xưa nói biển lặng thì minh châu mới hiện. Trong đạo con nghĩ câu này giống như: Tâm an thì Phật tánh mới hiển lộ. Nhưng nếu cứ để những lao xao trong lòng (buồn, vui, giận, ghét, tính toán, so đo, phân biệt, nghĩ quá khứ tương lai…) rồi một mặt vẫn biết mình đang vui, đang buồn, đang giận… thì cho đến lúc nào tâm mới được an, minh châu mới được hiển lộ đây? (vì vọng tâm như sóng, như bọt, giống như có nước thì mãi mãi vẫn có sóng có bọt, biết lúc nào dừng lại, lúc nào có được bầu trời không mây?) 3- Giữa rừng kinh sách, giữa quá nhiều đạo sư thì hành giả (vẫn còn mê mờ) biết làm sao để chọn cho mình một bậc minh sư, chọn cho mình một con đường chánh? Chuyện đạo như đi trên một con đường để đến đích. Đích của đạo là giác ngộ, giải thoát. Đức Phật Thích Ca là người đã đi trên đường đó và đã đến nơi. Ngài đã đủ tư cách để truyền đạo. Trong đời này có ai đã đến nơi đức Phật đã đến mà con thấy có quá nhiều giảng sư về đạo Phật. Trong số đó ai đã giác ngộ giải thoát khổ đau, sinh tử luân hồi? Không lẽ ai cũng giác ngộ giải thoát? 4- Con vốn không thích ăn thịt, cá. Nhưng khi con ăn chay khoảng 10 ngày thì con có trạng thái mỏi mệt, mất sức, sụt cân dù con biết chọn thức ăn cho đủ dinh dưỡng. Vẫn biết rằng trong thế giới này, động tay động chân là có nhiều vi sinh vật bị tổn hại, khi bệnh dùng kháng sinh thì có nhiều vi trùng bị chết. Nhưng nếu con ăn mặn (dù là con hạn chế tối đa ăn thịt, con chỉ chọn cá, tép nhỏ) thì con luôn có một điều gì không ổn là phải gây sự đau khổ, đớn đau cho con vật để nuôi mạng sống của mình. Kính xin sư ông giúp con. 5- Kính thưa sư ông, con rất thương người. Con hay giúp người nghèo. Con hay hướng dẫn người không biết lẽ thật… Nhưng khi thấy những người mà mình giúp đỡ trở nên giàu có, thông minh, nhất là khi thấy họ vừa giàu, vừa thông minh lại thêm một chút tự hào thì trong tâm con lại có ý không thích. Con phải làm sao? Đây là những thắc mắc con chưa rõ. Kính xin sư ông chỉ dạy. Con chân thành đảnh lễ sư ông.

Các chủ đề liên quan:

tánh giác | Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả | tánh biết chói sáng (Pabhassara Citta) | chân tâm | Phật tánh

Xem câu trả lời

Answer

1) Đừng cố gắng “tích cực miên mật” quá sức, vì đó chỉ là ý đồ của bản ngã tham sân si đang muốn xác định và duy trì sự hiện hữu của nó! Con cứ tùy theo khả năng mà thận trọng chú tâm quan sát thân tâm cảnh, càng tự nhiên càng tốt và được chừng nào hay chừng đó, vội vàng chỉ tạo thêm áp lực tâm lý mà thôi. Giống như mặt trời cứ lên từ từ nhưng lên tới đâu xóa tan bóng tối tới đó, chứ con muốn mặt trời phải đúng ngọ ngay làm gì cho mệt.

2) Chính nhờ có vọng tâm mà tánh giác mới hiển lộ, nếu không được vọng tâm thử thách thì tánh giác làm sao thể hiện được khả năng giác ngộ của mình? Khả năng đó biểu hiện qua thấy biết, vì vậy an không phải là cái an của những đợt sóng tâm mà chính là cái an của tánh giác thấy biết những đợt sóng tâm ấy. Sóng sinh diệt diệt sinh là chuyện bình thường, chủ yếu là có thấy ra tánh nước vẫn an. Cũng vậy, tâm sinh diệt là đương nhiên, quan trọng là tánh thấy có đủ an để thấy sự sinh diệt ấy hay không. Con xem trọng việc an tâm mà xem thường tánh thấy nên mới bị bất an là phải.

3) Đạo sư hay kinh điển không phải là vấn đề, vấn đề là con thấy cái nào đúng cái nào sai, như chính đức Phật dạy trong Kinh Kalama. Đừng vội tin mà phải tự mình chứng nghiệm Sự Thật. Dù đạo sư đã chứng ngộ tới đâu hay kinh điển có hay cách mấy thì con vẫn phải tự mình giác ngộ chân lý ở nơi con, “không nương tựa, không nắm giữ điều gì bên ngoài“. Do đó Kinh Dhammapada đã dạy:

Tự mình nương chính mình

Không nương nhờ ai khác

Khi tự mình thuần tịnh

Là chỗ nương hy hữu.

4) Không phải riêng chuyện ăn uống mà bất cứ việc gì cũng đừng vội kết luận một chiều, vì như vậy chỉ tự mình trói buộc, chấp trước và trơ lỳ không còn thông minh tinh tế trong từng tình huống khác nhau. Mỗi tình huống cuộc sống đều khác nhau nên con đừng đem một công thức đúng sai nào áp dụng cho mọi trường hợp. Phải luôn luôn thận trọng chú tâm quan sát để ứng xử tinh tế và thích nghi với từng hoàn cảnh mới là giới luật đích thực, chứ không nên quy chiếu vào một hệ thống giáo điều nào, giới luật như thế mới sinh định, sinh tuệ. Còn nếu con phân vân lo lắng như thế thì làm sao định tuệ phát sinh.

5) Có thể con có tâm từ, tâm bi đối với những người thua kém mình, nhưng chưa có tâm hỷ, tâm xả đối với những người hơn mình. Nghịch lại với tâm hỷ là tâm tật đố, ganh tỵ tức không muốn ai hơn mình. Còn nghịch lại với tâm xả là tâm cố chấp, nhất là chấp ngã, nên dễ sinh lòng tự cao ngã mạn, chỉ muốn chiếu cố đến người thua mình nhưng lại ganh tỵ với người hơn mình. Khi còn bản ngã thì ai cũng vậy, không phải riêng con. Vì vậy, chủ yếu là thấy ra cái gốc bản ngã còn ganh tỵ chỉ là cái ngọn mà thôi.

Question 6

Ngày gửi: 05-04-2014

Câu hỏi:

Con xin phép được hỏi về cách để tập tâm bi. Theo con hiểu karuna có hai phần. Phần 1 là thấy nỗi đau khổ của chúng sinh khác như nỗi đau khổ của chính mình. Phần 2 là làm cái gì cho bớt nỗi khổ đau đó. Con thấy con rất kém về cả hai phương diện này. Xin Thầy từ bi chỉ dạy cho con cách tu tập để cho khi con gặp cảnh này, con không bỏ lỡ môt dịp tạo phước báu. Con thành kính nhớ ơn Thầy.

Các chủ đề liên quan:

Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả | Tự lực và tha lực.

Xem câu trả lời

Answer

Bi không hẳn là phải đau cái đau của người và cố gắng giúp người hết đau. Bi chỉ cần là không có tâm làm tổn hại bất kỳ ai hay bất cứ vật gì là đủ. Khi có ý nghĩ, nói năng, hành động hại người – hay dù là chỉ hại mình – cũng không có tâm bi. “Trí không bi là trí thông minh điêu xảo, bi không trí là bi thương hảo thương quàng”. Không muốn làm khổ ai, dù chỉ trong ý nghĩ, vì luôn thấu hiểu (trí) và cảm thông (bi) nỗi khổ đau của người khác, chứ không phải khổ theo cái khổ của họ rồi cho là bi. Khổ theo cái khổ của người khác là bệnh đồng hoá cảm giác hoặc cảm xúc với họ trong sự tha hoá, chứ không phải lòng bi mẫn.
Mặt khác, giúp người hết khổ không hẳn là bi, vì đôi lúc giúp họ hết khổ chính là can thiệp vào bài học gieo nhân gặp quả của họ, mà lẽ ra qua kết quả Khổ đế đó họ giác ngộ ra Tập đế – nguyên nhân tạo ra cái khổ của họ – mà biết dừng lại việc tạo tác nhân hại người hại vật. Người có tấm lòng vô ngã vị tha đương nhiên là có thể xả thân cứu người khi cần thiết, nhưng phải hiểu rằng trong sự vận hành nhân quả của Pháp đã có tính chất Bi Mẫn vô lượng, ngầm nhắc bảo chúng sinh biết tự điều chỉnh nhận thức và hành vi của mình cho thuận theo lẽ đạo mà không để họ ỷ lại vào tha lực. Nếu muốn học bài học Tâm Bi vô lượng thì vị Bồ-tát cần thấu hiểu sự bình đẳng, tính từ bi hỷ xả, tính giáo dục rất hoàn hảo trong sự vận hành của Pháp. Đó chính là trí trong bi và bi trong trí vậy.

Question 7

Ngày gửi: 01-10-2013

Câu hỏi:

Kính thưa thầy, Con tri ân thầy đã chỉ dạy cho con hiểu về đạo pháp hơn. Từng ngày, từng giờ con luôn nhắc nhở mình sống trọn vẹn với những gì đang có trong thực tại, con cảm thấy tâm nhẹ nhõm hơn rất nhiều. Con còn một thắc mắc chưa hiểu rõ, mong thầy hoan hỉ chỉ dạy cho con như thế nào là Yêu thương và như thế nào là Luyến ái? Điều gì tạo nên sự gắn kết bền vững giữa hai người ạ?

Các chủ đề liên quan:

Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả | tình yêu & hôn nhân

Xem câu trả lời

Answer

Yêu thương đúng nghĩa gồm có 4 đức tính: Từ, bi, hỷ và xả. Từ là không sân: tâm mát mẻ, hiền hòa với mọi người nên không sân với bất cứ ai. Bi là không hại: tâm cảm thông với nỗi khổ của mọi người nên không muốn hại bất cứ ai. Hỷ là không đố kỵ: tâm vui với niềm vui của mọi người nên không ganh tỵ với ai. Xả là không cố chấp: tâm an nhiên bình thản trước mọi người nên không chấp trước, không ôm giữ điều thị phi của ai. Như vậy tình yêu là bao la không giới hạn, không có ta với người.

Tình yêu thương như vậy nảy nở trong sự tương giao hài hòa tự nhiên – vô điều kiện, không phải là tình luyến ái trong mối quan hệ buộc ràng – có điều kiện giữa đôi bên. Trong bản chất mọi tình yêu vốn giống nhau, chỉ khác ở chỗ trong tương giao tự nhiên thì yêu thương không có sự dính mắc, còn trong mối quan hệ không tự nhiên thì yêu thương có sự ràng buộc nên gọi là luyến ái. Yêu thương thật sự chỉ có khi có trí tuệ, nếu chỉ có lý trí và tình cảm thì tình yêu sẽ là sự uyến ái, dính mắc mà thôi.

Trong sự tương giao thì tình yêu không cần gắn kết, vì cố gắng gắn kết chính là đang thiết lập mối quan hệ ràng buộc mà trong đó thì không thể có tình yêu, chỉ có tình luyến ái, và tình luyến ái thì không bao giờ bền vững. Lão Tử nói: “Tình thâm nhược đạm” tình sâu thì dường như cạn. Chính cái tâm bình thản lợt lạt như cạn đó mới là yếu tố bền vững nhất của tình yêu. Loại bỏ những buộc ràng thì tình yêu mới bắt đầu nở nụ. Thầy có bài thơ xin tặng con:

Chúa ngự giữa lòng ta

Cho tình yêu nở nụ

Trái tin hằng hà sa

Xin tặng cõi Ta-bà!

(Chúa ở đây có nghĩa là sự bừng ngộ chân lý).

Question 8

Ngày gửi: 25-06-2012

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy, Điều con muốn hỏi hôm trước khi nói có bồ đề tâm là có tâm từ bi rộng lớn nhưng thiếu trí tuệ hiểu biết. Mỗi khi trải lòng từ bi như vậy có đúng hay không? Con xin Thầy chỉ dạy. Con cảm ơn Thầy.

Các chủ đề liên quan:

Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả

Xem câu trả lời

Answer

Người ta quen dùng Bồ đề tâm là tâm từ bi, nhưng trong từ Bodhi của Phạn ngữ thì Bồ để là Tuệ giác hay ít nhất cũng đã sẵn có Tuệ giác trong đó rồi. Cho nên nếu Bồ đề chỉ có nghĩa là thương yêu thôi thì cụ Võ Đình Cường có lý khi nói: “Trí không bi là trí thông minh điêu xảo, bi không trí là bi thương hảo thương quàn”. Thực ra, có trí tuệ mới có từ bi cho nên Bồ đề tâm nếu hiểu nghĩa là từ bi thật sự thì đã có trí tuệ rồi, không bao giờ từ bi mà không có trí tuệ cả.

Question 9

Ngày gửi: 06-10-2011

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy, khi con duy trì một cảm thọ dễ chịu như con nghĩ về cha, mẹ, thầy tổ hay những người con thương và thương con, cảm thọ đó rất dễ chịu, hạnh phúc giống như khi mình đang yêu thì có gì sai trái không ạ? Có phải là ái không ạ? Con kính tri ân Thầy và kính chúc Thầy luôn được khỏe ạ.

Các chủ đề liên quan:

tình yêu & hôn nhân | Tứ vô lượng tâm từ bi hỷ xả

Xem câu trả lời

Answer

Bản chất của tình yêu thương là cao khiết, trừ phi nó bị cái ta luyến ái, dính mắc và vị kỷ buộc ràng. Tất nhiên tình yêu thương cao khiết phải bao gồm bốn đức: Từ, bi, hỷ và xả. Khi tình yêu thương có 4 đức đó thì mới thực sự là hạnh phúc – hạnh phúc của niềm tịnh lạc hay an lạc. Còn nếu trong tình yêu thương có luyến ái và ích kỷ thì hạnh phúc chỉ là cảm xúc thỏa mãn và sớm muộn gì nó cũng đưa đến khổ đau. Khổ này gọi là hoại khổ. Vì khi người mình yêu thương không thương yêu mình nữa hoặc khi người ấy xa cách hay vĩnh viễn ra đi thì hạnh phúc sẽ trở thành đau khổ xót xa không gì bù đắp được. Vậy con hãy nhìn kỹ lại xem tình yêu thương và hạnh phúc của con thuộc loại nào mới biết là đúng hay sai, ái hay không ái. Dù tình yêu thương cao khiết nhất nó vẫn đứng sau trí tuệ. Vì khi yêu thương không hẳn có trí tuệ, nhưng khi có trí tuệ thì liền có lòng yêu thương.