Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: từ thiện

Nếu chưa vô ngã vị tha được thì hữu ngã vị tha cũng còn tốt hơn là hữu ngã vị kỷ. Vậy khi con làm một việc từ thiện (dàna) với tâm xả kỷ (càga) và lòng vị tha giúp đỡ người khác (sangaha) thì ít nhất cũng giảm thiểu được cái ta bất thiện, lúc đó tuy còn cái ta nhưng cái ta đã nhẹ nhàng vô hại và hữu ích. Với cái ngã nhẹ nhàng, tâm trí rỗng rang bắt đầu nhận thức cũng trong sáng, nhờ vậy tinh tấn chánh niệm tỉnh giác cũng chính xác hơn và dễ dàng thấy ra cái ta là ảo tưởng… và thực tánh pháp. 

Lấy một ví dụ cho dễ hiểu (chỉ là ví dụ thôi): Ngã với pháp cũng như trăng trong đáy nước, nhờ thấy bóng trăng dưới nước nên biết có trăng trên bầu trời. Tất nhiên đừng chấp lầm trăng dưới nước là trăng thật để rồi mất công “mò trăng đáy nước”, chỉ cần thấy ra trăng thật là được. Đã thấy được trăng thật thì cái bóng của nó cũng là lẽ tự nhiên đâu cần phải sợ nó đến thế! Khi con soi mình trong gương đừng tưởng người trong gương là chính mình, nhưng cũng không cần phải loại bỏ nó, vì nó vẫn chưa bao giờ có thật, phải không con?

Từ Dàna trong tiếng Pàli có hai nghĩa chính: 1) Xả ly sự dính mắc trong của cải vật chất phát xuất từ lòng tham lam ích kỷ của bản ngã. 2) Giúp đỡ, chia sẻ sự khó khăn, túng quẩn của người khác để thể hiện đức vô ngã vị tha. Cúng dường (Pùjà) Tam Bảo, cha mẹ, thầy tổ v.v… cũng là một hình thức dàna với lòng tri ân và tôn kính.

Việc làm từ thiện cũng là một hình thức dàna với những ý nghĩa như trên, tuy nhiên chỉ nên tùy duyên mà làm chứ không nên chủ trương luôn luôn phải cứu giúp người khác một cách chủ quan. Nếu đúng duyên mà mình không làm thì đúng là ích kỷ, ví dụ nhà hàng xóm bị cháy, đang lúc láng giềng đang gặp khó khăn, tất nhiên không thể làm ngơ mà không cứu giúp. Tóm lại, chủ trương cho hay không cho đều không đúng, mà cần phải biết rõ lúc nào nên cho lúc nào không nên cho, và khi cho thì phải đúng với những ý nghĩa nói trên, chứ không nên cho vì mục đích bất chính khác.