Bạch sư cho con hỏi.
Vị trí và vai trò của quan niệm về “KHỔ” trong triết lý Phật giáo.
Vì sao đức Phật lại giảng cho chúng sinh bài giảng đầu tiên là “Tứ diệu đế”?
Kính mong sư trả lời giúp con.
Con cảm ơn và cúi đầu đảnh lễ sư!
1. Khổ không phải là một quan niệm mà là một sự thật, sự thật đó là: Khổ khổ, hoại khổ và hành khổ.
Khi sự thật này được “thấy, biết, hiện quán và thực chứng” thì nguyên nhân của chúng: phi hữu ái, hữu ái và dục ái cũng được thấy rõ và đoạn trừ.
Như vậy nhận chân ra sự thật về khổ là điều tất yếu trên con đường giác ngộ của mỗi người.
2. Đức Phật giảng Tứ Diệu Đế là giảng về cái thực, từ sự thực tương đối (Tục đế) đến sự thực rốt ráo (Chân đế). Như vậy, trong suốt 45 năm hoằng pháp, Đức Phật luôn luôn giảng về Tứ Diệu Đế, bằng cách này hay cách khác, tuỳ duyên, tuỳ đối tượng, nhưng luôn luôn chỉ thẳng vào sự thực là Tứ Diệu Đế.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa thầy, có phải chánh niệm tỉnh giác là tâm rỗng lặng trong sáng hay biết các pháp tự nhiên mà không bị mệt, lại không phải mất công đi tìm kiếm ở đâu xa, tất cả là đã sẵn có? Kính thầy từ bi giảng giải cho con ạ.
Xem câu trả lời
Không riêng chánh niệm tỉnh giác mà tất cả yếu tố trong Đạo Đế không có yếu tố nào do cái ta ảo tưởng rèn luyện mà thành được cả, tất cả đều vô ngã, đều là pháp tự nhiên, sẵn có. Những yếu tố này luôn tự ứng để hóa giải sự lăng xăng tạo tác của cái ta vô minh ái dục. Nhưng khi cái ta vô minh ái dục còn lăng xăng tạo tác thì nó tưởng là nó đang cố gắng rèn luyện để tự hoàn thiện chính mình, mà không biết rằng nó đang hình thành Tập Đế, hành trình của luân hồi sinh tử, hoàn toàn trái ngược với Pháp Tự Nhiên vô ngã, vô vi của Đạo Đế. Những yếu tố Đạo Đế luôn Vô vi, Vô tác, Vô cầu, nghĩa là không do cái ta ảo tưởng lăng xăng tạo tác nữa.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa sư, trong thời gian con hành pháp buông xả con hiểu Tập đế là bị bản ngã thao túng, Đạo đế là pháp hành xả bản ngã, Diệt đế là thấy các pháp như nó đang là. Con xin sư chỉ dạy thêm cho con. Con xin cám ơn sư.
Đúng vậy, khởi đầu như thế là rất tốt, nhưng về sự thì tốt nhất đừng gọi pháp là gì cả, chỉ rỗng lặng trong sáng mà thấy biết pháp, không xen vào ý niệm nào thì mới thấy thực tại như nó đang là. Khi xen ý niệm, dù là ý niệm Tập đế, Đạo đế hoặc Diệt đế, vào thì đã bị tưởng che lấp rồi. Về lý, con nói về Tập đế và Đạo đế thì đúng, nhưng về Diệt đế thì có hai cấp độ thấy pháp như nó đang là: Khi pháp đang là là tham. sân, si… thì thực tánh của pháp đang là đó được gọi là thực tánh pháp (sabhàva dhamma), thực tánh pháp này chưa gọi là Niết-bàn. Khi pháp đang là là tịch tịnh trong sáng, không có tham sân si được gọi là chân nghĩa pháp (paramattha dhamma), pháp chân đế này mới gọi là Niết-bàn. Bản ngã cũng có hai mức độ: Khi nói buông bản ngã là nói bản ngã bị loại ra khỏi khu vực ý thức bởi chánh niệm tỉnh giác, nhưng bản ngã ngủ ngầm trong vô thức thì vẫn còn. Vì vậy khi đó nếu là Diệt đế hay Niết-bàn thì gọi là thời Niêt-bàn (Tadanga Nibbàna). Khi cả trong ý thức lẫn vô thức đều không còn bản ngã thì mới là Niêt-bàn trọn vẹn (Parinibbàna).
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa sư. Con là người đang bị chết chìm trên con đường tu suốt gần 8 năm. Nhưng nhân duyên đến nên con được sư chỉ dạy trong bài pháp Tứ Diệu Đế tại Melbourne Australia. Từ đó, gần 2 năm nay con luôn hành pháp xả và trong khi xả, con nhận biết với sự thận trọng, chú tâm, quan sát một cách tự nhiên, không bị ép buộc dưới sự chỉ đạo của bản ngã. Thưa sư, con hành như vậy có đúng không?
Thỉnh thoảng con nhận ra rằng khi nào bị stress là do bản ngã thao túng, lúc đó con quan sát sự căng thẳng bằng pháp xả thì stress dần dần tan biến và con thấy được nguyên nhân từ đâu. Con nhận ra sự sanh diệt, vô thường, vô ngã nên con hoàn toàn không coi nó như kẻ thù cần phải đẩy lui như trước đây. Con còn phát hiện ra con thỉnh thoảng đang bị đắm trong xả do bản ngã là con xả bản ngã trong sự quan sát tự nhiên bình đẳng giữa dục ái, hữu ái và phi hữu ái, đến từ nguyên nhân gì, thì con thấy được thực tại. Con kính xin sư chỉ dạy thêm cho con. Con hành như vậy có đúng không ạ?
Xem câu trả lời
Tuyệt lắm, con chỉ nghe bài giảng Tứ Diệu Đế một lần mà đã hiểu và hành rất chính xác. Sadhu lành thay! Đây gọi là thấy được lý trong sự nên sự và lý được thể hiện một cách dung thông. Nhiều người sau khi nghe giảng, do hiểu sai nên một là họ cho rằng đó chỉ là lý thuyết không thể thực hành được, hai là họ tưởng đó là một phương pháp đem ra áp dụng để cầu mong đạt được điều họ muốn đạt. Pháp này chỉ giúp người hành phát hiện ra đâu là cái ta ảo tưởng, đâu là thực tại tự tánh. Thấy ra được hai điều này chính là “nội tâm thanh tịnh và thấy rõ các pháp” mà đức Phật dạy là hai thắng đế (hai chân lý thù thắng) còn được gọi là minh. Cứ tiếp tục theo hướng tu tập như vậy con sẽ khám phá Tứ Diệu Đế ngay trong sinh hoạt đời sống hàng ngày. Xin chúc mừng!