Mô Phật, kính bạch thầy cho con hỏi:
1. Khi con nhìn một đối tượng con có nên nhìn hết tướng chung, tướng riêng của đối tượng đó hay không? hay chỉ nhìn thoáng qua để biết được tâm của mình đang muốn gì?
2. Khi con đang chú tâm làm một việc gì, những cảm giác, âm thanh, mắt thấy… con có nên biết và quan sát đến nó hay không?
Mong thầy từ bi chỉ dạy cho con.
1. Tùy theo thái độ nhìn của con với mục đích gì, nhìn để thấy thể tánh hay để thấy tướng dụng của đối tượng. Nếu để thấy tướng dụng thì đương nhiên con phải để ý đến tướng chung tướng riêng của nó. Còn để thấy thực tánh thì không cần để ý tướng chung tướng riêng mà chỉ cần nhìn với tâm sáng suốt, định tĩnh, trong lành là được.
2. Khi chú tâm làm việc gì thì con chỉ nên thận trọng quan sát thân tâm con trong quan hệ với công việc ấy thôi chứ không nên bị phân tâm bởi những sự kiện bên ngoài. Tuy nhiên cũng không cần phải cắt hẳn mọi thứ xung quanh mà con vẫn có thể biết mọi sự xảy ra trong ngoài một cách tự nhiên.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy! Từ lúc con nghe Thầy giảng, và con đã nhận ra phần nào lẽ thật trong cuộc sống, nên tâm con dần chấp nhận tùy duyên thuận pháp, cũng chính từ lúc ấy cuộc sống của con gặp rất nhiều trở ngại, từ trong gia đình, đến ngoài xã hội, ồ ạt kéo đến với con, nhiều lúc làm cho con tưởng như không trở minh nổi nữa, con quan sát tâm mình, dùng tâm tình hồn nhiên của một đứa trẻ để đón nhận sự việc mà tùy duyên thuận theo pháp vận hành, nhưng con thấy tâm con có lúc đón nhận được, có lúc con thấy lo lắng lắm, mà ngay khi đó chuyện con đang lo nghĩ là cho người khác, vậy tại sao lo nghĩ cho người khác mà tâm lại bất an? Con kính mong THẦY chỉ dạy cho con, con cảm đức Thầy!
Có lúc được có lúc bất an cũng là chuyện đương nhiên khi một người mới tập sống tùy duyên thuận pháp. Lúc bất an thì con chỉ thấy là bất an thôi cũng tốt. Thấy bất an để thấy rõ dần nhân duyên sinh diệt của nó, thấy tại sao những ý tưởng quá khứ tương lai lại hiện đến rồi đi qua, thấy tại sao lại bị vướng mắc vào người khác, thấy quan tâm đến người khác có thật sự là vị tha không, thấy trong tâm vị tha còn có chất vị kỷ nếu như người khác vẫn chưa thoát khỏi ý niệm của ta, như cha mẹ ta, anh chị em ta, bạn bè ta v.v…
Con cứ thấy tất cả mọi tình huống với tâm trọn vẹn và trong sáng thì mọi chuyện sẽ rõ ràng minh bạch. Không phải vì con sống tùy duyên thuận pháp mà mọi rắc rối đến với con. Rắc rối, trở ngại là chuyện của nghiệp quá khứ đến hồi trổ quả, lúc đó nhờ biết sống tùy duyên thuận pháp nên tâm vẫn sáng suốt định tĩnh trong lành, nếu không khi quả đến mà tâm con phản ứng lung tung thì còn phải khổ nhiều hơn. Trở ngại đến có khi lại tốt cho con, một là con trả được nghiệp cũ, hai là nhờ đó mà con học ra được cách điều chỉnh thái độ hiện tại cho tùy duyên thuận pháp.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy, đêm qua khi con đang ngủ thì tâm con như có gì đó kéo đi hướng vào một vùng không gian sâu hun hút và thăm thẳm không có điểm kết thúc, tâm con cứ đi vào đó… rồi con tự hỏi mình có đang tỉnh thức không nhỉ, rồi con biết mình vẫn đang biết và con mặc kệ cho tâm bị kéo đi vào cái không gian sâu hun hút ấy. Rồi con nghĩ mình thử choàng tỉnh dậy xem sao, thế là con choàng tỉnh rồi mở mắt, nhưng rồi lại nhắm mắt vào và tiếp tục bị kéo đi vào cái hun hút không lối ra ấy. Lúc mới đầu bị kéo đi con còn có hơi run sợ, con biết và sau thì con để kệ nó thích đi đâu thì đi con chỉ lặng lẽ quan sát… Được một lúc lâu sau thì tự nhiên cái hun hút ấy biến mất và chỉ còn nhịp thở đều đều hiện hữu. Thưa Thầy, rồi sau đó con thử tìm lại cảm giác bị hun hút kéo đi nhưng không được nữa… con không biết là hiện tượng này có phải nhắc nhở con điều gì không ạ, và con cũng không biết có thể rút ra bài học gì từ chuyện này. Xin thầy từ bi chỉ dạy cho con!
Con tạ ơn thầy và chúc thầy luôn mạnh khỏe!
Thì đó chỉ là một trải nghiệm như bao trải nghiệm khác trong cuộc sống. Có thể vì đó là trải nghiệm lần đầu nên con ngạc nhiên thôi. Khi đang trải nghiệm con không làm gì được hơn là mặc kệ nó, thế mà sau khi trải nghiệm lý trí con lại “muốn biết” qua lý giải và thậm chí “muốn được” qua sự lặp đi lặp lại thành kinh nghiệm. Lý trí luôn muốn hình thành khái niệm về một sự kiện, vì vậy mà không thể tuệ tri sự kiện ấy như nó là, vì vậy mà nó đánh mất tính mới mẻ và sáng tạo của bản tâm vốn hồn nhiên, rỗng lặng và trong sáng. Hãy mỉm cười với những thứ đã qua và hãy để cho tâm hồn mãi ngạc nhiên với cái mới tinh khôi, kỳ lạ, không thể nghĩ bàn.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy,
Cho đến ngày hôm nay, khi tâm bất thiện sinh ra, thì con thấy nó sinh diệt. Và nó tiếp tục nổi lên nữa khi có dịp. Nhưng hôm nay chỉ trong tích tắc, con thấy rõ ràng cả nguyên nhân và kết quả dẫn đến tâm đó, và sự diệt đi của tâm đó. Và con biết rằng nó sẽ không tái diễn nữa trong tâm con. Con không biết mình có ngộ nhận không. Kính xin Thầy chỉ dạy con.
Con kính xin đảnh lễ Thầy.
Xem câu trả lời
Một hành giả Vipassanà sau khi thấy chỉ có danh sắc đang hoạt động mà thôi, vị ấy lần lượt thấy sự sinh, sự diệt của tâm, rồi thấy sự sinh – diệt của tâm và thấy sự diệt của tâm, đến đây vị ấy thấy rõ ba đặc tính vô thường, khổ, vô ngã của tâm, của pháp. Tuy nhiên đến đây vị ấy vẫn có thể bị nhầm lẫn do một số trạng thái tâm quá mạnh trong lúc quán chiếu như: thấy ánh sáng (obhàsa), tuệ sắc bén (ñàna), hoan hỷ phấn khởi (pìti), nhẹ nhàng thoải mái (passaddhi), an lạc sung mãn (sukha), thắng lướt dễ dàng (adhimokkha), tích cực cần mẫn (paggàha), khắng khít miên mật (upatthàna), thản nhiên vô tư (upekkha), nguyện vọng bất thối (nikanti). Khi thấy tâm có những yếu tố mạnh mẽ như vậy liền tưởng đã vượt qua phiền não khổ đau nên rơi vào chướng ngại. Vậy pháp đến đi thế nào con cứ thấy như vậy đừng kết luận hay khẳng định điều gì cả.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con xin thành kính đảnh lễ thây. Thưa thầy, trong thấy chỉ có thấy, trong nghe chỉ co nghe, vậy khi con nghe một người thốt lên lời kết oan trái vói mình với thái độ tâm sáng suốt binh thản (bởi con suy xét chẳng qua do hiểu lầm, hoặc giả vị ấy có cố ý đi nữa cũng không hề gì). Con vẫn tiếp tục làm việc cần phải làm, tất cả mọi việc đều đủ duyên sanh và cũng theo duyên mà diệt. Tâm thôi không còn mong cầu, cũng không xua đuổi. Thật là kỳ diệu! Thân có mệt vì làm nhiều việc cực nhọc nhưng tâm con luôn trong lành mát mẻ thầm nhớ ơn thầy chỉ dạy. Kinh mong thây chỉ bảo thêm cho con.
Xem câu trả lời
Tốt lắm, nhờ trải nghiệm và chiêm nghiệm như vậy con sẽ thấy ra trong thấy chỉ có thấy, trong nghe chỉ có nghe mà không có cái ta ảo tưởng trong đó. Ngay cả khi có cái ta thì tánh biết cũng chỉ thấy nó sinh diệt vậy thôi chứ không lấy “cái ta biết” để kiểm duyệt, thì con sẽ thấy pháp như nó là một cách nhẹ nhàng thanh thoát.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con xin kính đảnh lễ thầy,
Thưa thầy, con đang nghe pháp thoại về chánh niệm của khóa tu thứ 11. Thầy có nói là trong nghe chỉ có nghe, trong thấy chỉ có thấy. Vậy nếu khi tư duy về cái nghe về cái thấy thì đó là bản ngã phải không ạ? Ví dụ khi ta nghe để sàng lọc thông tin và làm một việc gì đó, vậy lại là khi bản ngã hoạt động ạ?
Con mong nhận được sự từ bi chỉ dạy của thầy ạ!
Con cảm ơn thầy ạ!
Xem câu trả lời
Tư duy vốn là vô ngã nên mới có chánh tư duy. Nhưng trong tư duy lại khởi lên cái ta tư duy nên mới có bản ngã. Đó là một trong những bí ẩn mà tự con phải khám phá, thầy chỉ nói ra nguyên lý thôi còn để con khám phá mới hứng thú, phải không? Hãy xem cái gì là tư duy hữu ngã, cái gì là tư duy vô ngã. Nói với con bí quyết này: Chỉ thấy tư duy như nó là với tâm lặng lẽ hồn nhiên đừng nói chánh nói tà gì cả!
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Từ khi biết rõ chính mình, con cảm thấy cuộc sống an lành, thanh thản. Nhưng trong thời gian khoảng nửa tháng trở lại đây, con quen với một người bạn khác giới. Kể từ đó, trong đầu con thỉnh thoảng lại khởi lên nhưng suy nghĩ về người đó; bất kỳ sự việc gì con gặp trên đường hay trong công việc có liên quan đến người đó thì con đều khởi suy nghĩ. Những lúc như thế, con cố gắng quan sát thì đôi khi con biết được đó là sự ích kỷ, tham sân si,… nhưng chúng cứ bám vào trong con suốt thời gian qua!
Mong thầy giải thích và cho con lời khuyên để con có thể sống vượt qua khó khăn này!
Con xin cảm ơn thầy!
Xem câu trả lời
Chỉ thấy ý nghĩ sinh diệt mà không đánh giá, phê phán hay kiểm duyệt gì cả. Chủ yếu là con thấu rõ mọi hoạt động của thực tại thân tâm chứ không phải bám giữ sự an lành thanh thản. Tâm an lành thanh thản chỉ là một trạng thái, tâm sinh khởi cũng là một trạng thái. Sao con không để chúng như chúng là, hầu thấy rõ bản chất thật (thực tánh) của chúng một cách bình đẳng mà con lại khởi thái độ phân biệt lấy trạng thái này bỏ trạng thái kia? An hay bất an là ở thái độ chứ không phải ở trạng thái. Con có thấy ra điều này không?
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa thầy, xin thầy cho con hỏi khi vọng niệm hay tạp niệm khởi lên nếu con niệm Phật để đưa tâm về với thực tại thân tâm thì con cảm thấy hình như mình đang dùng ý chí của bản ngã để kéo tâm về thì phải? Còn nếu con để yên cho vọng khởi lên thì con lại thường bị cuốn trôi theo dòng vọng niệm đó và quên luôn thực tại. Điều này đặc biệt thường xảy ra khi con nhắm mắt lại. Vậy con nên làm như thế nào ạ? Xin thầy hướng dẫn cho con!
Con nói đúng. Nếu niệm Phật không đúng thì bị dồn nén, ức chế. Nếu “để yên” không đúng thì không phải là buông xả mà thành buông lung, buông thả… Vậy “để yên” đúng nghĩa là không phê phán, kiểm duyệt hay giải quyết lăng xăng, mà là thấy nó như nó là với tâm rỗng lặng trong sáng. Không phải trở về thực tại nào khác mà thực tại lúc đó chính là vọng niệm. Nếu con thấy rõ vọng niệm sinh diệt đúng thực tánh của nó thì làm sao còn bị cuốn trôi theo vọng niệm được nữa?
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy con không hiểu lắm cái chỗ niệm pháp “đây là con mắt, đây là sắc, đây là kiết sử khởi lên do mắt tiếp xúc sắc”. “Đây là sắc” nghĩa là khi mình nhìn cảnh sắc nào thì chú tâm tỉnh giác ngay ở cảnh sắc đó phải không ạ? Vậy thế còn “đây là mắt” (và tương tự “đây là tai”,”… mũi”, “… lưỡi”, “… thân”, “… ý”) nghĩa là như thế nào ạ? Con cảm thấy tối nghĩa quá!
Xem câu trả lời
Diễn tả bằng ngôn ngữ thì phải nói vậy thôi, trên thực kiện thì chỉ cần lặng lẽ cảm nhận được mọi thứ đang xảy ra một cách minh bạch đúng diễn trình sinh diệt của căn – trần – thức và những phản ứng nội tâm (kiết sử). Nếu thấy mắt chỉ là mắt không phải ta, sắc chỉ là sắc không phải của ta, thức chỉ là thức không phải tự ngã của ta, kiết sử chỉ là pháp duyên sinh do cái ta ảo tưởng mà ứng khởi… thì đó là cái thấy của niệm pháp vậy.