Con xin đảnh lễ thầy!
Thưa thầy cho con hỏi là “không dễ duôi trong mọi thiện pháp” nên hiểu sao cho đúng ạ?
Con luôn sống tỉnh thức, trọn vẹn với chánh niệm trong cuộc sống hiện tại, không để tâm mình bị cuốn theo sự buông lung, phóng dật cho là, phải là, sẽ là… của cái ngã ảo tưởng. Bên cạnh việc tu tập đó con còn chuyên cần trong các hoạt động an sinh xã hội, hộ trì Tam Bảo. Như vậy là con có đang “luôn tinh tấn, không buông lung, dễ dãi, làm biếng trong các thiện pháp” không ạ?
Con xin cảm tạ thầy.
Phải con. Thường chánh niệm tỉnh giác để phát huy trí tuệ của Đạo, thường làm các việc lành để phát huy phước đức của Đạo. Làm như thế tức không buông lung trong thiện pháp.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính Thưa Sư, con có một câu hỏi. Có phải muốn chánh niệm thì đã là thất niệm?
Khi học sống chánh niệm trong đời sống hàng ngày, con hiểu là mình nên niệm là “đang đi, đang ngồi, đang sờ, đang giận, đang ăn, đang nóng ruột”, nhưng đôi khi con thấy cái chuyện phải niệm như vậy rất là mất công và tốn sức thậm chí là kiệt sức. Nếu mà mình cứ yên lặng thấy biết là đang đi là được rồi đúng không ạ? Đôi khi niệm như vậy cũng tốt vì nó như cái neo giúp mình đậu lại bến bờ hiện tại để tâm không đi lang thang. Con có nghĩ đến giải pháp là lúc thì niệm, lúc thì không, tùy hoàn cảnh nhưng mà lại không biết khi nên niệm khi nào không.
Sư thấy đó, con thực hành chánh niệm mà rối hơn canh hẹ. Mong Sư giúp con có cách nào đơn giản mà vẫn giữ được chánh niệm ổn định trong đời sống hành ngày. Con kính tri ơn Sư.
Học trò nhỏ, Angulimala.
Con đã bắt đầu thấy ra manh mối rồi đó. Không buông lung thất niệm tức là đã tinh tấn chánh niệm rồi, nhưng cố gắng chánh niệm lại chính là đang buông lung thất niệm. Vì không đủ tinh tế để thấy ra điều này mà nhiều người cố gắng để giữ chánh niệm sao cho thật tích cực miên mật bằng cách tìm kiếm, theo dõi, ghi nhận… hòng nắm bắt đối tượng để trụ tâm! Thật là một nhầm lẫn tai hại!
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính bạch thầy, con muốn hỏi một câu, chắc hơi ngô nghê nhưng dạo này nó cứ luẩn quẩn trong đầu con.
Mỗi người đều đi theo nghiệp quả của chính mình, nổi trôi trong bể sinh tử luân hồi, những người có phước báu thì được sanh làm người hoặc nơi nhàn cảnh, còn những người ác hoặc thiếu phước thì đầu thai làm súc sanh, ngạ quỷ, vậy những vật vô tri vô giác như hoa cỏ cũng có sinh diệt vô thường thì do nhân nào kết thành hả thầy? Tại nhiều khi con có suy nghĩ phàm là ai, người thánh hay con vật đêù có ý thức, đã có ý thức lúc nào dù muốn dù không đều có hỷ, nộ, ái, ố, chỉ quan trọng là mình điều chỉnh lựa chọn cảm xúc cho mình, nhiều khi mình buồn biết mình buồn là chánh niệm phải không thầy? Nhưng cố gắng thoát khỏi cảm giác ấy thì lại rơi vào tham, vậy những lúc như vậy muốn để thuận duyên là sao thầy, và phải tu tập như thế nào để có tâm không thầy, tức là khi mình làm việc gì cũng không để bị dính mắc, lôi cuốn.
Xin thầy giải đáp giúp con. Con xin cúi đầu đảnh lễ thầy, mong thầy thân tâm thường an lạc.
1) Vật vô tri do duyên tự nhiên sinh là chính, vật hữu thức do nhân tạo tác sinh là chính, nên mới phân biệt 2 nhóm chúng sinh hữu tình và chúng sinh vô tình. Chúng sinh vô tình được vận hành bởi 3 quy luật utu niyama (thời tiết), bija niyama (giống loại) và dhamma niyama (vật lý, quang học, hoá học v.v…). Chúng sinh hữu tình ngoài 3 quy luật trên còn được vận hành bởi quy luật citta niyama (tâm) và kamma niyama (nghiệp). Sự khác biệt giữa vật vô tri và hữu tri là như vậy.
2) Vật vô tri sống tuỳ duyên thuận pháp theo 3 quy luật thiên nhiên như đã nói trên, còn vật hữu tri có tánh biết biểu hiện qua các tướng: tâm, thức và tuệ nên có tưởng tri, thức tri, tuệ tri với 121 tướng của tánh biết. Vật hữu tri sống tuỳ duyên thuận pháp được nhờ tuệ tri, tức sự thấy biết thanh tịnh trong sáng của tự tánh gọi là pabhassara citta, người giác ngộ là trở về phát huy tánh biết rỗng lặng trong sáng này. Khi con trở về trọn vẹn tỉnh thức trong sáng với thực tại, như khi sân chỉ thấy sân một cách khách quan trung thực chứ không để bản ngã chủ quan xen vào can thiệp theo quan niệm của nó chính là tuỳ duyên thuận pháp. Nếu không thì con chỉ lăng xăng “tạo duyên để thuận ngã”.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con kính chào thầy, đầu năm con kính chúc thầy thật nhiều sức khoẻ.
Thưa thầy cho con hỏi, việc lướt web lên mạng có làm mất đi chánh niệm không thưa thầy? Dĩ nhiên là con nói xem những thứ lành mạnh hoặc những mục giải trí thư giãn vô hại. Tóm lại là một việc có nên tránh xa không ạ?
Con kính ơn thầy!
Bất kỳ pháp tướng nào cũng đều có hai mặt, nên việc lướt web, lên mạng cũng có hai mặt. Sử dụng mặt tốt thì tốt, sử dụng mặt xấu thì xấu, cũng đều từ thái độ nhận thức và hành vi mà ra hơn là do lướt web hay lên mạng. Ở đâu cũng có thể chánh niệm tỉnh giác được cả.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con đang tìm hiểu và thực hành chánh niệm tỉnh giác. Con cám ơn thầy vì thầy đã viết và giảng về thiền rất hay. Tuy nhiên, con chưa hiểu lắm nên có mấy thắc mắc, mong thầy giảng cho con.
Về thực hành, khi ngồi thiền hay trước khi ngủ vào mỗi tối, con thấy vọng niệm khởi lên rất nhiều. Con tập để tâm tỉnh giác vào các vọng niệm (chỉ biết các vọng niệm khởi lên và tắt đi mà không có tác ý gì). Nhiều khi vọng niệm tự tắt. Nhưng nhiều khi vọng niệm kéo lên quá nhiều, làm con khó tỉnh giác. Trong những lúc như vậy, con thực tập quán niệm hơi thở hay niệm Phật. Tuy nhiên, đôi lúc con mất tỉnh giác một vài phút mới nhận ra. Không biết con thực hành như vậy có đúng không ạ?
Còn về lý thuyết, con chưa hiểu thực hành chánh niệm tỉnh giác đến lúc nào thì phá được ngũ uẩn? Nếu phá thì phá từng uẩn hay phá cả 5 uẩn một lúc? Hơn nữa, làm sao hay khi nào hành giả biết mình chứng hay trải nghiệm các Thánh Quả (như Tu Đà Hoàn, Tư Đà Hàm,..)?
Con cám ơn thầy rất nhiều!
Con nên vào mục Pháp Thoại nghe thật nhiều để giải trừ bớt những kiến thức sai lầm trong pháp hành chánh niệm tỉnh giác. Khi nghe hiểu tới đâu con thực nghiệm tới đó rồi cứ nghe tiếp để điều chỉnh dần nhận thức ngay trong khi thể nghiệm. Đừng hỏi những điều chỉ mang tính lý thuyết chưa thực tiễn như chính con đang thật sự cần.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con kính chào Thầy,
Con nghe nói rất nhiều về tánh biết nhưng không thật sự hiểu về nó. Sau đây là một số trường hợp để giúp con sáng tỏ hơn về tánh biết, xin thầy giúp con để con có thể hiểu rõ hơn.
1. Khi giận, biết mình giận, cái này có phải là tánh biết không?
2. Nếu đã giận tức có vô minh, mà vô minh thì tánh biết bị che lấp? Khi nhận ra được mình đang giận, chỉ chú tâm và quan sát cơn giận, thấy được những lý luận trong nội tâm, những cảm giác trên thân, thọ do kết quả sinh lý của cơn giận, sự chú tâm đơn thuần quan sát đó là gì? Chánh niệm hay tỉnh giác?
3. Chánh niệm có khác tỉnh giác không? Khi tỉnh giác có phải là lúc tánh giác không bị che mờ?
4. Thấy, biết thân tâm mà không xen khái niệm vào sự vận hành của pháp có phải là tánh biết không?
5. Làm thế nào để phát triển tánh biết?
Kính xin thầy soi sáng cho con.
Con chúc Thầy thân tâm luôn thường lạc.
1) Khi giận biết là giận có 2 mức độ: Một là biết với thức tri và tưởng tri qua khái niệm, hai là biết với tánh biết qua thực tánh. 2) Nếu thấy biết trung thực không qua khái niệm thì đó mới là việc của chánh niệm và tỉnh giác. 3) Chánh niệm là tâm trọn vẹn với thực tại, tỉnh giác là thấy biết thực tại như nó đang là (tức thấy thực tánh pháp). Cả hai yếu tố tuy khác công năng nhưng chung đối tượng và không thể tách rời trong nhận thức Sự Thật. 4) Nếu thấy biết đó còn có dụng công thì có thể vẫn chỉ là ý thức trong sáng thôi chứ chưa phải hoàn toàn là tánh biết tự chiếu, vì tánh biết thì biết rất tự nhiên. 5) Tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác – tức thường thận trọng chú tâm quan sát và trở về trọn vẹn tỉnh thức với thực tại thân thọ tâm pháp chính là phát huy tánh biết.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính Thầy! Con hiểu:
– Tánh Đế là cái thấy trong đó còn có năng và sở, ngã và pháp, còn cái ta chánh niệm và đối tượng được chánh niệm. Có thể hiểu Tánh đế là chỗ mà thiền tông gọi là “đầu sào trăm trượng” đúng không ạ?
– Thánh Đế là cái thấy trong đó không còn cái ta chỉ còn hành động trọn vẹn chánh niệm, chỉ còn pháp tự vận hành. Đúng không thưa Thầy?
Kính Thầy chỉ dạy thêm. Con thành kính đảnh lễ Thầy với tất cả lòng biết ơn.
Ngay khi thấy Tánh Đế tức là Kiến Tánh thì không còn ngã nhân, năng sở nữa, nhưng chỉ lúc đó thôi, sau đó năng sở vẫn có thể khởi lên lại nếu mất chánh niệm tỉnh giác. Chỉ khi thấy Thánh Đế mới hoàn toàn không còn năng sở dù khi ở trong Tục Đế. Bước nhảy trên “đầu sào trăm trượng” ý nói dù đạt đến Tánh Đế hay Thánh đế, Tánh Giác vẫn không “trụ” trong đó, không thấy có sở đắc, sở hữu gì cả.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con đọc hai cuốn sách của Thầy (Thực Tại Hiện Tiền & Sống Trong Thực Tại), con rất thích. Tuy nhiên, có một số chỗ con vẫn chưa hiểu nhiều, mong Thầy giúp con thêm.
– Trong chương 3 cuốn “Sống Trong Thực Tại”, Thầy có dạy tánh biết/thấy “của tâm vốn rỗng lặng trong sáng, tức là sẵn có định tuệ đầy đủ, tự nhiên.” Như vậy, tánh biết/thấy này thuộc phần nào của tâm/tâm sở (của Vi diệu pháp hay Duy thức)? Hay là một phần của chân tâm (như kinh Thủ Lăng Nghiêm mô tả)?
– Vấn đề thứ 2 con muốn hỏi là Chánh niệm. Trong chương 3 cuốn sách này, Thầy cũng viết “Chánh niệm là tâm trọn vẹn với đối tượng thực tại (không còn năng sở)”. Như vậy, chánh niệm là một dạng để tánh biết tự chiếu soi mà không có tác ý gì? Không biết con hiểu như vậy có được không vì con nghe một số quý thầy giảng chánh niệm bao giờ cũng có năng niệm và sở niệm. Khi nói chánh niệm là một loại tâm hành (trong 51 tâm hành) và bao giờ cũng có năng niệm và sở niệm, thì chánh niệm này phải hiểu như thế nào?
Con cám ơn thầy rất nhiều!
1) Tâm gồm 2 phần: tánh và tướng. Tánh là tánh biết, tướng là 121 tâm và 52 tâm sở. Tánh biết biết được 121 tâm, 52 tâm sở và luôn cả bhavanga. 2) Lúc đầu hành giả mới niệm thì còn cái ta niệm và đối tượng được niệm nên gọi là có năng sở. Nhưng mục tiêu và bản chất của niệm là vô ngã nên khi đã thật sự chánh niệm thì không còn năng niệm sở niệm nữa. Điều nầy không lý luận, con vào đó thì sẽ tự biết.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thăm Thầy,
Dạ thưa Thầy con có việc này mong Thầy cho con lời khuyên. Con nghe một số người bảo là con có vong (người âm theo). Con tự quan sát trên thân tâm mình con thấy có những lúc con không làm chủ được bản thân mình trong hành động và lời nói. Trước đây con có 2 người bạn học chung lớp bị chết lúc còn trẻ một người là nữ mất lúc khoảng 20 tuổi, một người là nam mất lúc 19 tuổi và con cũng có 1 người Chú ruột mất khi chiến tranh đến giờ vẫn chưa tìm thấy xác của Chú. Mong Thầy chỉ dạy để con có thể thoát ra tình trạng này. Con cảm ơn Thầy.
Vong theo là chuyện bình thường mà bất kỳ ai cũng có. Ngay cả Phật cũng có Long Thần hộ Pháp theo nữa. Đó là định luật cộng sinh hay tương duyên của thế gian mà con nên đó không phải là vấn đề, cái chính là con luôn làm chủ được mình hay không. Làm chủ ở đây là con luôn sáng suốt biết mình trong mọi hoạt động đời sống hàng ngày, từ lúc thức dậy cho đến lúc đi ngủ. Nếu con mê mờ thì bị lực cộng sinh lấn lướt, nếu con sáng suốt trầm tĩnh thì con tự tại an nhiên, không bị ảnh hưởng ngoại lực. Luật “cạnh tranh” tương sinh tương khắc này giúp con tiến hoá nhanh hơn là con tự tung tự tác một mình đó.