Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: tinh tấn chánh niệm tỉnh giác

Phải. Cảnh giác là một yếu tố bao hàm trong chánh niệm tỉnh giác.

Có thể do con hiểu từ chánh niệm chưa đúng nên sinh ra lúng túng. Chánh niệm chỉ có nghĩa là chú tâm trọn vẹn với thực tại đang diễn biến, trong khi tập trung có nghĩa là gom tâm trên một đối tượng nhất định. Chú tâm đi với thiền tuệ, tập trung đi với thiền định. Chính vì vậy, tuỳ vào ứng với đối tượng nào mà có khi “thận trọng, chú tâm, quan sát”, có khi “trở về, trọn vẹn, tỉnh thức”, có khi chỉ cần “trong lành, định tĩnh, sáng suốt” hoặc “rỗng rang, lặng lẽ, trong sáng” thôi là được.

 Quá khứ trở về như một cuốn phim không phải là vọng niệm mà là sự vận hành của tiềm thức (bhavanga hay a-lại-da thức), chỉ khi con cố trở về sống ảo trong quá khứ mới là vọng niệm. Dù là tập khí xung động hay vọng niệm thì con cũng thấy nó sinh diệt như nó là thôi. Thực tại gồm thân, thọ, tâm, pháp nên khi quá khứ trở về thì nó cũng trở về trong thực tại và ảnh hưởng lên thân thọ tâm pháp thế nào con đều rõ thì đâu cần trở lại thực tại nào nữa.

Có lẽ cách con hành chánh niệm chưa trọn vẹn nên còn bị bên ngoài chi phối. Chỉ cần thường sáng suốt biết mình trong những trạng thái hoặc những diễn biến nhỏ nhặt nhất của thân tâm thì những cảm xúc hay thái độ tiêu cực sẽ giảm một cách tự nhiên mà không cần cố loại bỏ chúng. Nên trọn vẹn tỉnh giác với thực tại thân tâm hơn là để ý đến người khác.

Khi có thái độ tiêu cực con nên lắng nghe hay cảm nhận nó một cách rõ ràng với tâm buông xả, không nên cố buông bỏ nó. Cũng đừng vội muốn vượt qua một cảm xúc tiêu cực ngay, mà cần nhẫn nại để thấu hiểu và cảm thông với nó. Trường hợp chánh niệm tỉnh giác của con chưa đủ khiến ở với bạn ấy tâm đố kỵ ngày càng tăng thì con có thể ở riêng để tránh phát triển cảm xúc tiêu cực.