Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: thức tri & tuệ tri

– Đúng đó là sản phẩm của lý trí muốn biết. Nhưng thiền là thấy biết trực tiếp không qua lý trí.

– Giác niệm không phải là ghi nhận đối tượng nào nhất đinh mà chỉ thấy rõ đối tượng nào đang là thôi.

Tri nào cũng có thể cả, nhưng tốt nhất đừng kết luận mà chỉ thấy nó như nó đang là thôi. Đúng là mọi hiện tượng đều đang diễn biến sinh diệt diệt sinh nên không thể nói hết hay còn, thường hay đoạn. 

Hiểu thuộc bình diện lý trí, dựa vào kiến thức mà kiến thức lệ thuộc vào ngôn từ, do đó hiểu và diễn đạt sao tuỳ mỗi người, nhưng chỉ mới hiểu thôi thì khó xác định được đúng sai mà cần phải thực chứng mới có thể thấy ra Sự Thật. 

Thí dụ nếu con chủ trương “tánh biết thường hằng” thì từ ngữ diễn đạt đó dễ bị hiểu lầm là thường kiến. Thường hằng khác với “không sinh không diệt”, bởi vì không sinh lấy gì diệt. Nếu có sinh diệt thì đã thành tướng hữu vi rồi!

Cho nên đức Phật không nói Niết-bàn “thường hằng” mà chỉ nói Niết-bàn “không sinh diệt”, vì Niết-bàn không phải tướng hữu vi có sinh có diệt. Không còn tướng hữu vi mới là Niết-bàn, do đó Niết-bàn không sinh diệt.

 Có hai sự quay về: Một là sự quay về của cái tôi, gọi là hữu vi hữu ngã, trong sự quay về đó vẫn còn lệ thuộc vào tưởng tri và thức tri. Hai là sự quay về tự nhiên, vô vi, vô ngã của tuệ tri. Trong tự tri con sẽ dần phát hiện khi nào thì hữu vi hữu ngã, khi nào là vô vi vô ngã.

Đó là nguyên lý trong âm có dương, trong dương có âm, trong phúc có hoạ, trong hoạ có phúc…Khi đã khởi lên một ý niệm thì đàng sau đã có một ý niệm đối nghịch. Chính vì vậy mà ý niệm là tương đối. Chỉ khi thoát khỏi ý niệm tâm mới thật sự trong sáng.

Không phải, đó là ý thức. Tri giác chỉ là phần đầu thu nhận đối tượng qua 5 căn thôi.