Mô Phật! Con xin chào sư. Sư cho hỏi trong lúc hành thiền, con rơi vào trạng thái cứ trụ vào hơi thở mãi, không quán xét các đề mục thường xuyên được, vì các đề mục lúc sẽ trống trải mình cố tìm nhưng không thấy, buộc phải trở về hơi thở trở thành thiền định mất, không còn thiền tụê được. Mong thầy chỉ dạy cho con, con cảm ơn thầy.
Do con hành sai, con sử dụng tầm tứ thay vì chánh niệm tỉnh giác. Tầm tứ thì mới tìm đối tượng và nắm bắt đối tượng, còn chánh niệm tỉnh giác thì đối tượng tự nhiên đến đi con chỉ thấy biết trung thực như nó là thôi.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy. Cách đây vài hôm con có đọc được một thắc mắc của một thân hữu:
“… trong thời gian gần đây con thiền minh sát tập trung vào phồng, xẹp thì con hay bị nhức đỉnh đầu dữ dội là vì sao?…” và câu trả lời của Thầy: “… biết cách hành đúng, thì sẽ không bị tình trạng nhức đầu như vậy nữa…”.
Con xin Thầy vui lòng cho biết trạng thái nhức đỉnh đầu này khi hành sai có phải là một trong những hiện tượng thường xuyên xảy ra mà sách điển trong thiền Nguyên Thuỷ đã biết đến từ lâu rồi hay đây là một trường hợp đặc biệt lần đầu tiên mới biết đến.
Con xin cảm ơn và cúi đầu đảnh lễ Thầy.
Trạng thái nhức đầu này thường xảy ra khi hành giả cố gắng tập trung quá mức cần thiết. Đây là bệnh “dục tốc” (nikanti) một trong 10 trở ngại của thiền Minh Sát.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy,
Con có nghe nói về Pháp môn niệm thọ của Thiền sư Goenka.
Con cũng có đọc sách do Thiền sư Goenka viết, với lời giới thiệu của Thầy ở đầu sách.
Thoạt đầu con cũng có dự định đi dự khóa thiền 10 ngày về pháp môn này.
Nhưng sau khi nghe Thầy dạy về cách tu tập, con đã hiểu ra về căn bản và nguyên lý tu tập, và con có cảm giác thân và tâm con phù hợp với phương pháp tu tập tự nhiên và không phương pháp hơn, do vậy con muốn dành thời gian để thực hành theo cách tu tập tự nhiên này (mặc dù con vẫn thường ngồi thiền).
Còn một nguyên nhân khác mà con không muốn đi dự khóa thiền niệm thọ Goenka là con đã gặp rất nhiều người bạn đã tham dự nhiều khóa thiền này nhưng con không thấy kết quả tu tập xảy ra nơi thân tâm của các vị ấy, con nghỉ là chỉ với 10 ngày tập trung với một phương pháp thiền cho dù là rất hay mà không duy trì thường xuyên thì cũng sẽ không có kết quả, chưa kể là con đã nghe quý vị ấy kể về những trạng thái mà quý vị ấy trải qua sau 10 ngày như khóc rất nhiều (vì tâm thức quá nhạy cảm), nổi mẫn đỏ dị ứng toàn thân (vì thân thể quá nhạy cảm), bụng bị chứng sình chướng (do chế độ ăn uống và thời khóa tại trường thiền), không thích nghi với môi trường bên ngoài trong những ngày vừa rời khỏi trường thiền,…
Những thông tin đại loại từ quý vị dự khóa tu 10 ngày đó cho con liên tưởng đến tình trạng tẫu hỏa nhập ma mà con xem trong phim kiếm hiệp khi còn nhỏ, khi họ tập trung tu luyện một pháp môn tà đạo nào đó!
Tuy nhiên thưa Thầy, đây là Pháp Môn Niệm Thọ của Goenka, một chánh pháp, không phải tà đạo, vì sao lại xảy ra những hiện tượng trên?
Bạn bè con, người thân trong gia đình con và rất nhiều người hiện nay vẫn tham dự các khóa thiền ấy rất đông!
Con vẫn thường nghe Thầy dạy, Phật Pháp chỉ cần hiểu và hành sai một ly là đi sai ngàn dặm!
Thưa Thầy, có điều gì còn chưa đúng ở việc này? Xin Thầy từ bi chỉ dạy cho chúng con.
Chánh tà khó lường. Chánh mà hành sai vẫn thành tà và tà mà hành đúng vẫn thành chánh. Một khi chỉ biết hành theo phương pháp mà không nắm vững nguyên lý thì tỷ lệ sai sẽ nhiều hơn. Thôi thì ai hợp pháp nào cứ hành theo pháp đó, chừng nào sai thì sửa chứ biết làm sao hơn.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con kính chào Thầy!
Thưa Thầy, con là Phật tử làm Bác sĩ ở Hà Nội.
Lời đầu con xin tri ân Thầy rất nhiều vì nhờ nghe Pháp của Thầy trên trang “Trung tâm Hộ Tông” mà con đã qua được cú sốc “tâm linh”. Sau là con xin Thầy chỉ giáo cho con một số điểm còn khúc mắc trong Pháp hành.
Con xin trình bày hơi dài dòng để Thầy có thể cho “toa thuốc” đúng căn cơ của con, mong thầy thông cảm cho con ạ.
Khi con biết tới đạo Phật thì con đã choáng ngợp với Tam Tạng kinh điển và nghĩ làm sao có thể đọc hết để mà ngộ ra được (bản tính con học gì cũng muốn có đầu cuối, phải “mô phạm”).
Vì thế con chọn Thiền tông để thực hành vì không nặng về kinh sách. Con thích ngồi thiền vì thấy tâm được thanh thản mặc dù chân có lúc tê dại như liệt.
Nhưng do cuộc sống quá bận rộn con không có nhiều thời gian để thiền và con nghĩ có lẽ căn cơ mình thấp nên con chuyển sang Tịnh độ. Con theo Tịnh độ khoảng 2 năm nay, thấy tiến bộ nhanh và dễ thực hành. Con đang phấn chấn vì nghĩ là mình đã đi đúng đường vì khi tâm bất an, chỉ cần niệm Phật là tâm con an được nhiều.
Cách đây vài tháng con tình cờ biết Thầy TTL trên Web. Mới đọc ít thông tin con đã bị choáng thực sự vì nhiều cái đều là không, là tưởng quá. Con phải dừng lại để định tâm rồi tìm hiểu tiếp sau. Rất may cho con trong quá trình tìm hiểu lại về Phật giáo Nguyên Thủy con đã “gặp” được Thầy. Con thấy những điều Thầy dậy dễ hiểu và có thể thực hành được. Con cũng lấy lại được thăng bằng trong cái hiểu (chưa phải là tánh biết) về đại thừa cũng như Phật A-Di-Đà hay thế giới Tây Phương cực lạc mà con đã hằng ao ước được đến khi vãng sinh.
Thời gian này con vừa nghe Pháp của Thầy, đọc sách của Thiền sư Achaan Naeb và vừa thực hành theo thiền Minh Sát luôn. Con xin trình bầy phần chưa hiểu và phần hành của con và xin Thầy chỉ cho con chỗ đúng sai ạ.
1- Về Danh: gồm Tâm và Tâm sở thì Tâm ở đây có bao gồm cả Tánh biết, có phải là “ông chủ” không ạ?
2- Pháp hành:
Thí dụ: khi con đang đi con biết “con” đang đi (quánsắc đang đi) thì cái biết đó là Tâm và đang đi con lại nghĩ về việc gì đó, thì đó là Tâm sở, và ngay lúc đó con cũng biết là mình đang nghĩ (vọng tưởng) và cái biết này lại là Tâm và vọng tưởng cũng ngừng khi Tâm biết thì có phải Pháp đã diệt vọng tưởng (1 cách tự nhiên) hay do Tâm đè một cách vô thức? Vì con nhận biết không có ý muốn đè vọng tưởng mà chỉ quan sát và biết nhưng không chắc chắn do Pháp hay do Tâm nên con thử quay lại (Tâm) vọng tưởng cũ nhưng Tâm sở không “hứng thú” nghĩ tiếp về điều đó nữa. Trong các sát na tâm trên con nhận biết về Tâm và Tâm sở đã đúng chưa ạ?
– Về cách quán:
Thí dụ 1: khi con đang đi con quán sắc đang đi một cách tổng quát (không chú ý tập trung vào một động tác nào liên tục, đi như bình thường nhưng biết là đang đi và quán sắc đang đi). Nếu đang đi vấp vào vật gì đó thấy đau chân thì cũng biết là đau nhưng sẽ không quán vào thọ đau đó, mà tiếp tục quán sắc đi. Nhưng nếu cái đau đó mạnh quá làm Tâm phải chú ý đến thì con nên tiếp tục quán thế nào ạ?
Thí dụ 2: khi con cắm hoa con biết mình đang cắm hoa, cảm nhận vẻ đẹp của hoa (vì mắt nhìn thấy), hương thơm (vì mũi ngửi thấy) và tâm sở sẽ khởi ưa thích và nghĩ lần sau sẽ mua hoa này hoặc sẽ trồng cây hoa này… và Tâm nhận biết đang khởi Tâm tham, vậy ở sát-na này con có nên tác ý gì không hay chỉ đứng ngoài quan sát rồi pháp sẽ tự vận hành?
Thí dụ 3: khi con khám cho bệnh nhân, con tập trung vào khám và chẩn đoán bệnh và thường con không nghĩ đến việc gì khác. Nhưng có lúc con chợt nhớ là mình phải biết mình đang làm gì và con như “đứng hình” trong 1 sat-na và tự nói trong Tâm “mình đang khám bệnh đây” và sau đó lại tiếp tục khám. Như vậy con có gì sai không ạ? Con thấy có những việc không phải tập trung cao độ thì trong cùng 1 sát-na mình có thể biết mình đang làm gì và mình vẫn liên tục làm việc đó không ngừng như đi đứng, nằm ngồi. Nhưng khi khám bệnh hay đọc sách con thấy vẫn phải ngừng việc mình đang làm kiểu “đứng hình” trong 1 sát-na để ghi nhận “hiện tại đang là”.
Trên đây là những thắc mắc con xin Thầy giải đáp giúp con. Con xin cám ơn Thầy rất nhiều!
Hà Nội ngày 30/12/2016
Phật tử Hoa Phúc.
Cách con hành mang tính “áp dụng” hơn là “khám phá”. Áp dụng thì làm theo kiến thức đã biết, còn khám phá thì phát hiện cái luôn mới mẻ, chưa hề có khái niệm trước. Do con hành theo kiểu áp dụng kiến thức kinh điển nên nhận thức khó mà trùng khớp được giữa khái niệm với thực tính. Hai lĩnh vực hoàn toàn khác biệt. Tốt nhất con đừng cố hành gì cả, cứ nghe pháp thoại trước đã. Nó sẽ giúp con loại bỏ những lối áp đặt sai lầm trong pháp hành, vì hành sai sẽ rất khó chữa, như uống thuốc sai còn tệ hơn là chưa uống thuốc. Đáng tiếc những thí dụ con đưa ra trong cách hành đều chưa đúng pháp.
Mới đây có một Phật tử vừa trình bày cách hành theo kiểu thỏ đuổi theo rùa, nên thường là đuổi chưa tới hoặc đuổi quá đà vì tốc độ khác nhau, không bao giờ gặp nhau thật sự được. Nhân đó thầy giới thiệu cách hành “đang ở trong nước thôi tìm nước, đang đi trên núi chớ tìm non”. Nguyên lý là “thấy tức buông, buông tức thấy” hay nói cách khác “buông cố thấy mới thực thấy”. Nên một trong những thứ cần buông là buông “ảo tưởng muốn thấy” theo kiến thức kinh điển mới có thể khám phá sự thật luôn mới mẻ ngay nơi thực tại thân-tâm-cảnh đang là (yathābhūtā, sabhāva). Đó là cốt lõi lời gởi gắm của đức Phật trong Kinh Tứ Niệm Xứ vậy.
Tâm sở là những yếu tố diễn ra trong một tâm, nên chính là thành phần cấu trúc nội dung tâm ấy. Danh thuộc tướng biết (121 tâm), tánh biết vượt ngoài danh và sắc.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy,
Hằng ngày con dành 1 tiếng buổi sáng để tập thể dục và tối con có thực hành Tứ Niệm Xứ. Tính con ít nói và không tụ tập nhiều. Nếu con làm việc một mình trên máy tính, căng thẳng 15-17 giờ/ngày thì con vẫn rất khoẻ, nhưng nếu phải họp mặt đông người (chẳng hạn lên kế hoạch làm từ thiện, chào hỏi khách khứa) thì chỉ ngồi 1-2 tiếng con đã cảm thấy mệt, mất sức. Bởi vậy con không năng nổ tổ chức sự kiện được mà chỉ chọn phụ những việc chân tay lặt vặt. Vậy chuyện mau mệt do giao tiếp có phải vì thể chất không, hay có cách nào cải tiến không Thầy?
Con cảm ơn Thầy!
Con tập thể dục thì được nhưng hành Tứ Niệm Xứ như vậy là sai. Con nên hành Tứ Niệm Xứ trong tất cả mọi động tịnh hàng ngày mới được. Vì con tách TNX ra khỏi đời sống cho nó vào một góc riêng nên con dần “dị ứng” hay không thích nghi được với sinh hoạt tuỳ tình huống và hoàn cảnh đa diện của đời sống. Như vậy dị ứng này là do hành sai nên tạo ra tâm lý đối kháng nó thôi.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Dạ con kính chào Thầy!
Dạ, thông qua sư Tuệ Quang trên trang FACEBOOK mà con có duyên biết đến Thầy, rồi từ đó con đọc và nghe Thầy giảng và đến khi đủ duyên con đã về Bửu Long (dạ, con ở Đà Nẵng) và được gặp Thầy, một hạnh phúc khó tả trong con…
Trước đó, con tự nghiên cứu kinh sách và tự hành thiền (theo quyển Hơi Thở Nuôi dưỡng và trị liệu), thời gian con tự học rồi tự hành khoảng 5 năm. Trong thời gian này còn có cảm giác có sự biến chuyển trong tâm thức của mình (hỷ lạc khi ngồi hay đi thiền, và còn có thể tập trung tư tưởng nhìn lên mây và mây có thể gom lại thành vòng tròn, điều này con có thể làm khi đi đi thiền hành). Rồi một hôm đang thiền hành, có người gọi con, con rơi vào trạng thái hoang mang, thất thần… Con cảm thấy bất ổn (con tự nghĩ, chắc mình đã hành sai rồi).
Con nhớ, lúc vào Bửu Long gặp được Thầy, Thầy hỏi, theo con Tu là gì, thầy còn nói con trả lời đừng có cao mà cũng đừng thấp, chỉ đúng với con hiện tại. Con trả lời, “dạ, tu là trở về với thân tâm đừng để cảnh đánh mất mình.” Con được Thầy khen, con thấy Hạnh phúc… Lúc đó, Thầy bảo con tắt hộ Thầy cái quạt (đến giờ con mới biết vì sao thầy nhờ con, lúc đó con chỉ thận trọng chú tâm quan sát đi đến rồi tắt quạt thôi mà không có ý làm ra cái vẻ ấy).
Thầy dạy con, tu là điều chỉnh nhận thức và hành vi, Thầy có nói với con là người không biết tu khổ lắm con! Đến bây giờ con mới nhận ra từ câu nói đó, là người tu mà nhận thức sai rồi hành động sai vẫn khổ như thường!
Bây giờ con nhận thức về tu là biết rõ chính mình, có sao thấy vậy dù đó là cái khổ hiện tại nơi mình… Từ khi con trở về với chính mình thì cảm thấy mình rất thoải mái và nhẹ nhàng… Không còn có cảm giác như mình “đang tu”!
Dạ, con kính chúc Thầy sức khỏe thiệt là tốt! Kính mong Thầy chỉ dạy!
Đà Nẵng, ngày 30/9/2016.
Vậy là con đã trở về đúng hướng. Chân lý ngay đây và bây giờ như nó đang là nên không cần tìm cầu, rèn luyện, chỉ THẤY là đủ. Trong THẤY Đạo và Đức hay Minh và Hạnh tự phát huy tánh tướng thể dụng mà không cần “người tu” nào trong đó con nhỉ.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính lễ Thầy,
Con bất mãn về tình yêu, sự nghiệp, bạn bè, về khí sắc ngày càng xuống cấp của con. Quan trọng nhất là trước khi nghe Thầy giảng con đã tu thiền sai phương pháp (con hôn trầm rất sâu và thích cái cảm giác đó). Con không muốn thận trọng, chú tâm, quan sát như Thầy dạy để rồi cảm giác đó bị tan biến đi. Con không muốn là người sống sáng suốt, định tĩnh, trong lành trong khi con không có sự nghiệp, tình yêu, bạn bè. Con hứa hẹn khi nào có được 1 trong số những thứ đó thì con mới chịu thay đổi nhận thức và hành vi. Chưa có thì khỏi tu tập gì hết.
Nhưng Thầy ơi, rồi con sẽ ngày càng tham sân si và không biết tâm con sẽ dẫn con đi đâu?
Nam-mô Bổn Sư Thích-ca Mâu-ni Phật.
Con thành kính đảnh lễ Thầy, con xin vấn an sức khoẻ Thầy, chúc Thầy an vui! Kính xin Thầy từ bi cho con lời dạy bảo, con thành kính tri ân Thầy nhiều lắm!
Thưa Thầy, những người xung quanh con nói con lúc này khù khờ chậm chạp, không nhạy bén mà còn lãng tai nữa. Khi xét lại mình, con thấy họ nói đúng, con đang suy ngẫm, không biết con ứng dụng những gì Thầy dạy có thật sự đúng cách hay chưa? Con vẫn sáng suốt, thận trọng, chú tâm trong công việc, thấy biết như vậy thôi. Khi ứng dụng, con cảm nhận được sự bình an và nhẹ nhàng, nhưng dường như không còn nhạy bén như xưa. Khi ai hỏi điều gì con lại phản ứng trả lời chậm, khi làm việc con vẫn nghe tiếng ồn nhưng không để ý là tiếng gì, vì thế bạn con phàn nàn là hỏi con không nghe. Con thấy, biết thì nhanh nhưng khi tính toán công việc, cố gắng muốn làm cho xong thì rất dễ mệt mỏi, hoặc khi đọc một đoạn kinh kệ thì đọc hiểu vậy thôi nhưng khi khởi niệm phân tích muốn ghi nhớ thì lại cảm thấy nhức đầu.
Thưa Thầy xin Thầy cho con lời dạy! Con cần thực hành như thế nào cho đúng Pháp để không con tình trạng này xảy ra nữa và trí tuệ phát triển phù hợp với một người Phật tử tại gia phải lo cho gia đình và công việc.
Con thành kính tri ân Thầy nhiều lắm!
Mong Thầy bảo trọng sức khoẻ!
1) Nếu hành sai là do con chú tâm hơi quá nên yếu tố định nhiều hơn làm mất sự bén nhạy của tuệ. Trong hầu hết các phương pháp thiền, hành giả thường thiên về định, nhưng không biết rằng định quá sinh trì trệ mà đức Phật vẫn gọi là hôn trầm, 1 trong 10 phiền não trở ngại cho thiền tuệ. Khi thận trọng, chú tâm, quan sát, yếu tố định và tuệ phải quân bình một cách tự nhiên và vô tâm thì mới không bị nỗ lực của bản ngã xen vào nhiều quá.
2) Còn nếu con vẫn thấy thân tâm nhẹ nhàng thanh thoát, vẫn trầm tĩnh sáng suốt, thấy biết rõ ràng thân tâm và hiện cảnh thì do không quan tâm đến bên ngoài nhiều nên ít bị bên ngoài chi phối mà bạn bè cho là khù khờ chậm chạp. Cái gọi là bén nhạy của họ chỉ là tâm quá hướng ngoại mà thôi. Người sống đạo rõ ràng minh bạch mọi việc hơn chính là nhờ sống trọn vẹn trong thực tại thân tâm và hiện cảnh (việc đang làm), không quá bận tâm đến những việc thị phi bên ngoài là đúng.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa thầy,
Cuối năm 2014 con tham gia một khóa thiền Vipassana ở tịnh xá Ngọc Thành, rồi con cũng có tham gia phục vụ khóa thiền. Từ đó đến nay, con cũng thường xuyên thực hành ở nhà:
– Thiền mỗi ngày, ít nhất là một giờ, nhiều thì ba giờ.
– Đọc sách. Thấy cái gì hay hay, hợp, thích con đều muốn đọc, sách in cũng có nhưng đa số là trên mạng. Con đọc trên website của thầy, Ajahn Chah, rồi Tolle, Osho, Krishnamurti (những tác giả này thì có người giới thiệu cho con đọc) gì con cũng đọc, có khi đọc chưa xong cái này, được nghe giới thiệu cái khác lại bỏ giở mà đọc sang cái mới.
– Nghe pháp. Cũng nhiều nhiều luôn. Lúc trước thì con cũng thường nghe thuyết pháp của các thầy Tịnh độ tông hoặc Thiền tông nhưng từ sau khi biết thiền Vipassana, con quan tâm đến phương pháp này nhiều hơn. Con nghe pháp của thầy, của các thiền sư U Jotika, U Tejaniya, sư Tâm Pháp, sư Trí Dũng,…
Đọc, nghe nhiều nhưng con tựu trung là những gì hướng đến giác ngộ, giải thoát thì con quan tâm lắm.
Con hiểu như vầy có đúng không thưa thầy: hành thiền (dĩ nhiên bao gồm thiền đi, thiền đứng, sinh hoạt… và với con, thiền ngồi là không thể thiếu) đến một lúc nào đó sẽ được định, tiếp tục thì rồi trí tuệ sẽ phát sinh. Khi đó tự nhiên mình có thể sống từ bi hỷ xả mà không cần phải cố gắng, phải dùng lý trí, ngộ được vô thường, khổ, vô ngã và sẽ không còn cảm thấy đau khổ nữa?
Nhưng thưa thầy, con cảm thấy mình hành thiền còn rất tệ. Ngồi xuống, tâm còn quá lăng xăng, chạy nhảy lung tung. Thường thì con theo dõi hơi thở nhưng không yên thì con lại niệm Budho, rồi niệm Phật, rồi quán thọ… mà cũng không kết quả gì lắm. Thận trọng, chú tâm, quan sát thì mỗi ngày tổng cộng chắc được vài phút là nhiều, còn thì quên mất, tâm nó cứ đi mất. Mà theo con hiểu, tâm như vậy thì đâu định được, không định thì làm sao mà có được trí tuệ phải không thưa thầy? Con không biết con bị vướng kẹt ở đâu, cần phải làm gì, lòng con hoang mang sợ rằng mình cứ loay hoay thế này cả đời không có kết quả gì trên con đường tu tập.
Con kính xin thầy chỉ bày cho con.
Con thành thật tri ân thầy.
Nguyên do là con chưa nắm vững nguyên lý Sống Đạo – sống thể hiện Bát Chánh Đạo, sống theo Đạo Đế – nên con nghĩ chỉ cần hành thiền theo các phương pháp chế định của các thiền sư là có thể đạt được giác ngộ giải thoát theo lý luận mà con cho là hợp lý. Giống như con chưa thực sự có bản đồ trong tay để có thể tự đi đến đích mà chỉ tin theo hướng dẫn của những người khác, như thế biết đâu lại giống như đức Phật gọi là “người mù dẫn người mù” thì sao?
Có hai bệnh thiền: Một là tin nhiều quá sinh tham, mong mau đạt được thành quả như ý. Hai là trí nhiều quá sinh nghi, nên phân vân lưỡng lự không quyết trạch được pháp hành đúng với căn cơ trình độ của mình. Có quá nhiều phương pháp do các thiền sư chế định mà phần lớn chỉ là kinh nghiệm cục bộ, phiến diện, chỉ nhắm vào một hướng, không phản ánh được nguyên lý phổ quát nên không thấy pháp một cách toàn diện. Như vậy biết bao giờ mới yên tâm sống đạo?