Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: thờ cúng

Thờ cúng chủ ở tâm, nên người xưa nói “Linh do mình không linh cũng do mình”, còn phong tục tập quán trong việc thờ cúng mỗi nơi mỗi khác, do người bản xứ nghĩ ra và chế tác chứ chưa có thần thánh nào quy định việc này. Việc chú nguyện bát hương hoặc ảnh tượng mỗi người có thể tự mình thực hiện với lòng thành là được. Nếu không tự tin hoặc không biết cách chú nguyện có thể thỉnh chư Tăng đến chú nguyện và an vị cho (tất nhiên là vị Tăng đức độ mà mình tin cậy chứ không phải mời ai cũng được để tránh tình trạng bị ếm như người thân của con đã nói). Chú nguyện chỉ để rõ ràng minh bạch thôi, thí dụ khi chư sư thọ y phải làm dấu chú nguyện y này là y tăng-già-lê, y này là y vai trái, y này là y nội v.v… mới mặc để phân biệt rõ ràng minh bạch thì sẽ giúp luôn chánh niệm tỉnh giác. Thờ cúng không nên để nhiều quan niệm xen vào làm cho ngày càng mê tín dị đoan.

Điều này thì có cái hay cũng có cái dở. Nếu thờ để noi gương hạnh Bồ-tát mà thường có tâm chánh niệm tỉnh giác đối với chính mình và có lòng từ bi giúp đỡ đối với tha nhân thì rất hay, còn nếu thờ mà xem Bồ-tát như một vệ sĩ bảo vệ an toàn cho mình để tránh những nghiệp xấu do mình gây ra thì thật quá dở.

Đụng tới tín ngưỡng nhân gian thì rất khó nói. Phật giáo sỡ dĩ có nhiều tông nhiều phái khác nhau cũng do bị pha tạp với nhiều tín ngưỡng khác, nhất là tín ngưỡng nhân gian nên ngày càng xa với Phật giáo ban đầu, xa với nguyên lý giác ngộ giải thoát.

Một Phật tử chân chính thì chỉ lo tu tâm dưỡng tánh, và sống vô ngã vị tha, theo Bát Chánh Đạo, còn việc thờ cúng chỉ là phụ thôi. Những người đã giác ngộ họ chỉ sống đúng theo chân thiện mỹ chứ không còn quan tâm đến việc thờ cúng kể cả thờ tượng Phật, huống chi là thờ các thần linh. Thần linh luôn ủng hộ những người sống lương thiện dù không thờ cúng họ. Ngược lại thờ cúng họ mà sống bất thiện thì thần linh cũng không thể nào giúp được. 

Tất nhiên không nên xúc phạm đến thần linh. Nói như Khổng Tử thì đối với thần linh nên “Kính nhi viễn chi” (Kính trọng nhưng nên tránh xa). Cách kính trọng Thần Tài hay nhất là thường chia sẻ giúp đỡ người khác để bỏ tính xan tham ích kỷ. Cách tôn kính Thổ Địa tốt nhất là sống lợi mình lợi người, từ bỏ những điều bất thiện hại người. Vì “Trời Thần không phụ lòng người tốt” (Hoàng Thiên bất phụ hảo tâm nhân). Và nếu người có đức thì thần linh cũng phải kính sợ (Đức trọng Quỷ Thần kinh).

Việc này khá tế nhị, nên cũng khó mà nói được cho hết ý trong phần trả lời có giới hạn này. Về việc xây dựng thì đã có quy định của sở xây dựng, sở tài nguyên môi trường v.v… chỉ cần làm đúng theo quy định của pháp luật là được. Còn về việc thờ cúng thì nên đặt bàn thờ Phật và bàn thờ gia tiên ở nơi nào thuận tiện, tôn nghiêm nhất là tốt. Nếu không biết rõ thì nên nhờ một vị sư, tu nữ hay Phật tử kỳ cựu có kinh nghiệm về việc thờ cúng để hỏi cụ thể tùy theo điều kiện ngôi nhà của mình, chứ không nên thờ cúng một cách rườm rà, mê tín làm mất vẻ giản dị, tôn nghiêm và thanh khiết.

Việc thờ cúng chỉ là hình thức bên ngoài, người Phật tử tuy thờ cúng rất trang nghiêm, nhưng cái chính vẫn là sự tu tập thân khẩu ý theo Bát Chánh Đạo, thể hiện đời sống giác ngộ giải thoát, vô ngã vị tha, vì đức Phật dạy rằng không có sự cúng dường Tam Bảo nào cao thượng hơn tự mình sống theo lẽ chánh.