Thưa thầy, thầy dạy thiền trong mọi sinh hoạt đời sống, khi sáu căn tiếp xúc với sáu trần, chứ không giới hạn ỏ hình thức ngồi thiền. Nếu vậy tại chùa Bửu Long có thời khóa ngồi thiền không? Cách thực tập thế nào? Con chưa được biết, xin thầy chỉ dạy.
Xem câu trả lời
Hiện nay chùa đang xây tháp nên chỉ có ngồi thiền sau thời kinh sáng và tối thôi. Vào 3 tháng An Cư Kiết Hạ thường chư Tăng, Tu nữ và Phật tử tùng hạ có thời khóa ngồi thiền nhiều hơn. Thực ra, ngồi hay không ngồi không quan trọng, vì trong đời sống hàng ngày thì lục căn tiếp xúc với lục trần, khi ngồi thiền thì cũng vẫn lục căn tiếp xúc với lục trần không khác, chỉ có khác là trong điều kiện động hay tĩnh mà thôi. Trọng điểm của thiền là chánh niệm tỉnh giác đối với thân thọ tâm pháp, nghĩa là tâm thường sáng suốt, định tĩnh, trong lành trong quan hệ căn – trần – thức. Do đó trong thiền Tứ Niệm Xứ, riêng niệm thân thì đối tượng là đi, đứng, ngồi, nằm hay tất cả sự đều được chứ không giới hạn trong hình thức ngồi mới gọi là thiền như nhiều người hiểu lầm. Nếu ai hợp với ngồi thì cứ ngồi, nhưng quan trọng là có thật sự chánh niệm tỉnh giác hay không, hay ngồi chỉ để mong cầu sở đắc (tham), chống lại tình trạng không vừa ý (sân), khiến tâm phân vân bất định (nghi), rồi lại cố kìm chế tâm làm cho nó bị dồn nén và rơi vào vọng mống lung tung (trạo hối) cho đến khi mệt mỏi sinh ra lười chán (hôn trầm thụy miên). Ngồi thiền như vậy chỉ tạo thêm chướng ngại, chi bằng đi làm việc gì đó với tâm vị tha rồi ngay đó mà chánh niệm tỉnh giác thì tốt hơn nhiều.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy!
Nghe theo lời Thầy dạy: Khi ngồi Thiền nên buông ra, không cần lập trình thời gian ngồi, tùy duyên thuận pháp. Hiện nay con hành thiền thường xuyên vào buổi sáng trước khi đi làm: khi thì lúc 5 giờ, khi thì 5:30 hay 6 giờ… Còn buổi tối thì không cố định, lúc có lúc không, có lúc 6 giờ, có lúc 10 giờ, có khi ngủ một giấc rồi dậy ngồi thiền lúc 1, 2 giờ khuya. Khi ngổi thì có lúc buông ra, thả lỏng, có lúc niệm hơi thở, có lúc tâm biết sự xúc chạm, cảm thọ trong thân, có lúc thấy mình đang ngồi, hay nghe âm thanh, có lúc cảm thấy dễ chịu vì biết tâm đang định và an lạc, có lúc phóng tâm một hồi sau mới biết. Việc thay đổi đối tượng này tự động xảy ra, con không cố ý, cứ để tâm buông xả và tự động thay đổi đối tượng. Có lúc tâm xao động con cũng biết và để nó tự động một lúc thì hết. Có bữa tự nhiên con thích niệm hơi thở, con cứ làm thế một hồi lâu đến khi tự động nó thấy không thích nữa thì con buông ra. Thời gian ngồi con cũng không quan tâm, khi thì 45 phút, 1 tiếng hay có bữa đến 1 tiếng rưỡi. Hiện nay con cũng đang tập chánh niệm cái “tâm thấy”. Khi thấy và nhìn sự vật chung quanh con tập chánh niệm sự thấy và nhìn này. Nói chung, con cảm thấy việc tu tập theo hướng như Thầy dạy là thận trọng chú tâm quan sát khi hành động hàng ngày và khi ngồi Thiền thì buông ra, tùy duyên, không gò ép tâm, không cố gắng tâm phải thế này thế kia thì con thấy việc Tu và Thiền rất dễ dàng, dễ chịu. Trong công việc và cuộc sống con cũng đang áp dụng theo như vậy: cứ để pháp vận hành, không lo lắng thái quá. Có lẽ tu hành theo cách này hợp với căn cơ trình độ của con. Còn việc tiến bộ đến đâu, nhanh hay chậm là việc của Pháp.
Con kính trình Thầy và xin Thầy chỉ dạy. Nam mô Bổn Sư Thích ca Mâu ni Phật
Xem câu trả lời
Cứ hành tự nhiên như vậy là tốt. Chủ yếu là thấy pháp đúng với bản chất tự nhiên của nó chứ không phải là làm theo ý đồ muốn trở thành, muốn đạt được của bản ngã. Trong thiền tùy duyên thuận pháp, đối tượng không quan trọng mà thái độ thấy biết mới là chủ yếu. Khi thái độ thấy biết rỗng lặng trong sáng – không bị cái ta ảo tưởng xen vào, thì mọi đối tượng được trả về thực tánh nên gọi là thấy thực tánh. Đừng cố gắng đạt được hay duy trì trạng thái nào mà quan trọng là thái độ buông mọi ý đồ lăng xăng của bản ngã để cho tâm trở về với tự tánh sáng suốt, định tĩnh, trong lành của nó, để nó tự soi chiếu một cách vô tâm, vô ngã. Nên để đối tượng tự đến tự đi hơn là chọn lựa đối tượng nhất định. Giống như người canh gác chỉ lo phát hiện đối tượng chứ không đặc biệt canh giữ một đối tượng nào, trừ phi đối tượng ấy buộc anh ta phải theo dõi. Thiền không tính bằng thời gian bao lâu, mà tính bằng từng phút giây trọn vẹn với hiện tại. Và cũng không ràng buộc vào thế ngồi mà là sáng suốt, định tĩnh, trong lành trong mọi tư thế ở mọi lúc mọi nơi.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Sư, con là một Phật tử. Con thường xuyên đi chùa, học hỏi với quý thầy. Con cũng có ngồi thiền nhưng sao niệm vẫn khởi lung tung, nhiều khi con nói chuyện một mình trong đầu, con mất ngủ. Con kính xin sư bày cho con cách để trị bệnh tán loạn đó. Điều này có thường xảy ra cho chúng sanh không và con đã làm gì kiếp trước để bị như vậy? Con kính tri ân Sư.
Xem câu trả lời
Có thể là do con cố gắng ổn định tâm quá nên tâm bị ức chế và nó tìm cách thoát khỏi sự khống chế của con bằng con đường phóng tâm trạo cử. Việc này đưa đến căng thẳng, bất an và sinh ra hôn trầm hoặc mất ngủ. Biểu hiện không tốt đó đang báo cho con biết là đã niệm sai, không nên tiếp tục như vậy nữa. Hãy thư giãn buông xả cho thân tâm nghĩ ngơi thoải mái. Hãy làm việc tự nhiên và biết mình đang làm việc là đủ rồi. Niệm có mục đích đưa tâm chạy rong về lại với tình trạng hiện tại. Khi làm việc gì hay đang trong tình trạng nào con chỉ cần để tâm vào công việc hay tình trạnh đó là tâm con đã chánh niệm rồi đâu cần niệm gì nữa cho căng thẳng thêm? Đừng mong muốn đạt được điều gì đó để rồi tự làm khổ thân tâm. Hãy luôn trân trọng thân tâm và ý thức chính mình trong từng giây phút, vì đó là sự sống vốn đầy đủ mọi sự thật rồi.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Bạch thầy, xin thầy giới thiệu vài trường phái thiền hiện nay mà thầy tâm đắc nhất để chúng con có thể nương theo tham cứu học hỏi. Xin thầy hoan hỷ chia sẻ.
Xem câu trả lời
Câu hỏi của con vô tình làm khó thầy rồi đó, bởi vì thầy không tâm đắc một phái thiền nào cả! Đã là một trường phái với một phương pháp nhất định là đã bị rơi vào cuc bộ rồi. Thiền là trực nhận thực tại đang biến hóa vô cùng nên không thể rập khuôn theo một mẫu mực nào để thấy được. Thực tánh pháp phải được trực nhận với tâm hoàn toàn rỗng lặng trong sáng và tự nhiên, không qua bất cứ hệ quy chiếu nào, nhưng các trường phái thiền đều có hệ quy chiếu riêng để đo lường pháp thì không bao giờ thấy thực tánh pháp được. Thiền không phải là rèn luyện để thấy mà buông mọi ý đồ ra mới thấy. Thiền không có đạt được điều gì vì không có tham ưu, không nương tựa, không bám víu điều gì ở đời. Cái mà thiền đạt được chính là không cần đạt được gì cả. Hãy tham cứu thực tại ngay nơi thân tâm con, ở đó có đủ tất cả, đừng tìm cầu bên ngoài, đừng trông cậy vào trường phái thiền nào cả.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Dạ thưa thầy! Lúc trước con có ngồi thiền, nhưng bây giờ thì con không ngồi được vì không có thời gian. Nhưng khi con làm bất cứ một việc gì thì con lại chú tâm, quan sát. Vậy nó có ảnh hưởng đến trình độ thiền của con không nếu con chỉ thận trọng, chú tâm, quan sát trong khi làm và không ngồi thiền thường xuyên? Con kính thầy.
Xem câu trả lời
Ngồi thiền thì phải có điều kiện thời gian nơi chốn và không ai ngồi suốt đời được, trong khi suốt ngày nếu con thường tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác hay thận trọng, chú tâm, quan sát trong mọi hoạt động của thân thọ tâm pháp thì con thể hiện giới định tuệ trọn vẹn và tối đa cho việc tu tập mà lại còn làm tròn trách nhiệm bổn phận của con đối với bản thân, gia đình, xã hội… Như vậy con có thể thực hiện được đức vô ngã vị tha, được có dịp thấy rõ mình và cuộc sống. Thiền là minh mà minh chính là thấy rõ bản chất sự thật. Chẳng lẽ sự thật chỉ có trong thế ngồi thôi sao? Đừng nhầm lẫn thiền để thấy sự thật và phá trừ bản ngã với ngồi để tìm sở đắc làm giàu cho bản ngã.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy! Nhờ nhân duyên con mới gặp được trang web của Thầy và nhờ đó con đã được Thầy giải đáp nhiều câu hỏi. Thưa Thầy, ngày trước khi chưa tiếp xúc với Thầy và Phật Giáo Nguyên Thủy [mà người đời gọi là Nam Tông] con rất sợ, nhưng nay lại khác rồi! Con xin thành thật sám hối trước Tam Bảo và Quý Thầy. Con xin cám ơn Thầy đã up lên trang web Kinh 38 Pháp Hạnh Phúc. Lòng con rất vui vì ý nguyện con đã đạt được. Mới đây con lại tìm được trang web Pháp Âm Nguyên Thủy mà qua đây, con đã tải được bài kinh nghiệm thiền quán của Thầy thuyết pháp và nhìn được Thầy, người mà bấy lâu con chỉ biết qua sách viết và lời giảng. Lòng con rất ngưỡng mộ. Nay con có một số thắc mắc nhờ Thầy giải đáp cho con:
1. Con xem băng đĩa và thấy một số quý cô tu nữ mặc đồ trắng. Xin Thầy cho con biết thêm về quý cô nầy.
2. Là người khác tông phái con có thể ghi danh học khóa thiền của Phật Giáo Nguyên Thủy không?
Sau cùng con chúc Thầy được nhiều sức khỏe, tinh tấn trên con đường đạo.
1) Tu Nữ mặc y phục trắng là những người nữ xuất gia theo Phật Giáo Nguyên Thủy. Trước đây những người tín nữ muốn vào chùa tu tịnh chỉ cần thọ Bát quan trai giới. Về sau những vị này muốn xuất gia luôn, nên vị thầy cho thọ giới pháp Tu Nữ nhưng vì không thọ Tỳ Kheo Ni nên vẫn mặc y màu trắng, theo kiểu Thái Lan. Ở Miến Điện thì mặc y màu hồng, một số nơi mặc y màu vàng theo cách riêng của Tu Nữ xứ đó. Hiện nay, Tu Nữ đã được công nhận là một giới phẩm trong Ni Bộ của Giáo Hội, sẽ được tổ chức lại như là Ni chúng Nam Tông.
2) Thiền không thuộc riêng tông phái nào, thậm chí thiền đúng thì vượt qua cả ranh giới tôn giáo. Nghĩa là ai tu đúng thì có kết quả đúng. Thiền Nguyên Thủy hay Thiền Phát Triển nội dung vẫn giống nhau, chỉ khác trên hình thức thể hiện. Thiền nào thích hợp giúp bạn giác ngộ giải thoát là được. Và như vậy thì bạn có thể ghi danh học bất cứ nơi nào mà bạn thấy thiền ấy có thể khai mở tâm mình.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Dạ thưa thầy, tại sao con nghe một số người nói là ngồi thiền mang lại nhiều phước đức đến cho mình? Xin thầy giải thích cho con.
Xem câu trả lời
Thiền có nhiều loại: Chánh thiền, tà thiền, khí công, yoga, thiền định, thiền tuệ, thiền tông v.v… Vậy phải biết thiền như thế nào là đúng, thế nào là sai thì mới biết được ngồi thiền có phước hay có tội. Nếu ngồi thiền với động lực bản ngã tham sân si thì đó là tà thiền không những không phước mà còn chuốc họa vào thân, nhất là còn bị tẩu hỏa nhập ma nữa là khác. Nếu ngồi thiền để phát hiện và loại trừ bản ngã tham sân si, hoặc với tâm không tham, không sân, không si thì sẽ được phước vô lậu là giác ngộ giải thoát, chứ không phải để được phước đức hay sở đắc gì mà ngồi, vì như vậy lại rơi vào ý đồ của bản ngã tham sân si trong tà thiền mất rồi. Hãy thận trọng đối với việc ngồi thiền, đừng làm điều gì mà mình không biết rõ.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy,
1.Trước đây con thực hành Thiền theo Pháp Lý Vô Vi Khoa học Huyền Bí Phật Pháp. Hiện nay con đã chuyển sang thực hành Thiền Minh sát; nhưng một số thói quen cũ đôi khi vẫn còn như: khi đang ngồi thiền thì đỉnh đầu có cảm giác rút rút làm cho con dễ bị lôi cuốn vào đối tượng này. Nếu con không chú ý thì một lúc sau sẽ hết.
2. Khi bắt đầu ngồi Thiền con hít thở sâu 3 lần bằng bụng, sau đó mới ngồi bình thường.
Kính xin Thầy chỉ dạy hai điều trên đúng hay sai và con nên làm thế nào? Con rất cám ơn Thầy
1) Trong thiền vô vi mà anh nói thì chữ vô vi có nghĩa là dựa vào “năng lực cõi trên” theo Tiên Đạo, chứ không phải nghĩa không tạo tác nhân quả nghiệp báo như lời Phật dạy. Anh không nên dựa vào tha lực để tu tập, mà tu vô vi theo Phật chính yếu là xả ly cái bản ngã tạo tác hữu vi. Muốn xả ly bản ngã thì phải thấy rõ nó và hóa giải tiến trình tạo tác của nó. Điều này không phải là việc làm của bản ngã, bản ngã không thể xả ly chính mình, nó có thể từ chối bản ngã này nhưng lại tạo ra bản ngã khác. Bản ngã cũng không xuất hiện riêng trong thế ngồi mà nó có thể hiện diện khắp mọi hoạt động của mỗi người, vì vậy thiền là khám phá bản ngã trong mọi lúc mọi nơi, trong mọi hoạt động.
2) Đi đứng ngồi nằm là tùy duyên, không nên ngồi nhiều. Ngồi nhiều trệ khí chỉ sinh bệnh thôi. Khi duyên cần thiết hay phù hợp với ngồi thì chỉ cẩn ngồi buông cái ta ảo tưởng lăng xăng đi thì tánh biết sẽ tự soi sáng, lúc đó dù tĩnh hay động cũng đều là pháp vô thường, khổ, vô ngã. Đâu phải ta hay của ta mà phải cố gắng lấy cái nầy bỏ cái kia theo tư ý của bản ngã. Ngồi thiền không phải để giữ trạng thái tĩnh (bất động) mà là thái độ không lăng xăng tạo tác nên mới gọi là vô vi theo đúng nghĩa thiền nhà Phật. Hít thở sâu hay làm một vài động tác cho khí huyết điều hòa là tốt, nhưng đó không phải là thiền. Thiền thuộc về trí tuệ nên điều chính yếu là thấy thực tánh chứ không phải để đạt bất cứ điều gì. Nếu có cái gọi là “đạt” thì đó là việc của pháp.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính bạch Thầy, con có quen một người bạn và người ấy có nói rằng: “Việc ngồi thiền không phải cốt yếu là ngồi lâu, nếu một người ngồi một giờ đồng hồ mà tâm loạn hay hôn trầm thì không bằng một người ngồi 30 phút mà tâm nhiếp được trong thiền định.” Do đó người bạn này chỉ ngồi 30 phút và hướng dẫn cho những người khác mới tập cũng như vậy.
Con thầy rằng điều đó đúng chứ không có gì sai. Nhưng con nghĩ rằng: Nếu một người ngồi thiền cũng chừng ấy thời gian, mà tâm họ loạn thì vẫn thua một người cố gắng ngồi một giờ mà thỉnh thoảng tâm họ vừa có an định vừa có loạn chứ!
Hơn nữa nếu một người ngồi được 30 phút mà tâm họ an định được, thì chắc chắn người này có khả năng ngồi được lâu hơn nữa chứ không chỉ giới hạn trong 30 phút.
Bởi vì khi tâm có an định thì đồng thời có khinh an, mà đã có khinh an thì cũng phát sinh hỷ lạc và họ cảm thấy không còn đau đớn về thân, do đó có thể ngồi kéo dài thêm vẫn được!
Hơn nữa, với kinh nghiệm của bản thân, thì con thấy rằng khi mới bắt chân vào ngồi thiền thì những giây phút đầu tiên, tâm rất khó yên tĩnh. Nhưng càng về cuối, nhất là từ 30 phút trở lên thì tâm con mới có phần làm chủ được và yên lắng hơn.
Như vậy, việc tu thiền không quy định ở thời gian nhiều hay ít, mà quan trọng là sự khéo léo, uyển chuyển của mỗi người, để tìm cho mình một sự tĩnh tâm sáng suốt và đạt được chánh niệm tỉnh giác. Còn việc người ấy đạt tới đâu là do kinh nghiệm của tự thân và tự biết lấy, chứ người ngoài làm sao thấy được để mà so sánh hơn thua!
Con có những thắc mắc như vậy, kính nhờ Thầy chỉ dạy thêm để chúng con tu tập có kết quả hơn. Con xin cảm ơn Thầy.
Việc ngồi thiền đúng là không quan trọng thời gian. Mà đã không quan trọng thời gian thì sao lại phải qui định 1 giờ hay 30 phút? Ngồi bao lâu không quan trọng mà ngồi với thân tâm như thế nào mới đáng quan tâm. Đừng cố ngồi nhiếp tâm thiền định, cũng đừng cố tinh tấn để mau đắc tuệ, vì cố đạt tới định hay tuệ tức đã tạo ra thời gian, lúc đó dù ngồi ít ngồi nhiều thì vẫn bị thời gian chi phối. Đã bị thời gian chi phối sao gọi là định, tuệ được? Thời gian, sở đắc đều là những sản phẩm của bản ngã tham sân si, thì ngồi làm gì cho nhiều để tăng thêm bản ngã? Mục đích của định tuệ là thấy ra thực tánh vô thường, khổ, vô ngã của thân tâm thì thậm chí không ngồi vẫn thấy. Tốt nhất trước khi ngồi thiền nên tự hỏi: “Ai ngồi thiền” để không bị bản ngã, thời gian và ảo tưởng đánh lừa.
Đừng tách rời định tuệ mà tu, cứ ngay tại đây và bây giờ, đừng nghĩ tới thời gian trước hay sau đó. Tâm thư giãn buông xả, rỗng rang trong sáng thì liền ngay đó có đủ chánh niệm tỉnh giác, có đủ định tuệ cả rồi, sao phải cố gắng đạt được định tuệ nào nữa để cho bản ngã, thời gian và sở đắc xen vào? Nếu có tính thì nên tính xem ngay trong sát-na hiện tại con có trọn vẹn rỗng rang trong sáng hay không mà thôi. Để ý niệm thời gian xen vào thì sát-na định tuệ duy nhất đã mất. Lúc ấy chỉ có bản ngã thời gian và đau khổ thôi, lấy gì mà tu định tuệ đây? Nhớ là đừng mất thời gian tranh luận, đừng để mất giây phút tại đây và bây giờ quý báu này trong vô minh ái dục.