Kính thưa Thầy!
Con có một thắc mắc giác quan thứ 6 hay chính là linh cảm trong đạo Phật được gọi tên là gì ạ? Và trong mỗi con người có phải luôn có 2 mặt thiện và ác phải không Thầy? Mỗi khi con định làm một việc gì dù tốt hay xấu con đều cảm thấy như có tiếng nói ở bên trong con thúc giục con nên làm hay đừng làm nhưng con không hiểu nó là gì ạ. Mong Thầy chỉ giúp con. Con cảm ơn Thầy !
Giác quan thứ 6 thầy gọi là linh tri bên cạnh tưởng tri, thức tri, thắng tri, tuệ tri và liễu tri. Khi còn trong tưởng tri và thức tri, tức trong nhận thức tương đối thuộc tục đế, thì thường có hai mặt đối đãi như con nói. Do đó có câu “nhất niệm khởi thiện ác dĩ phân”, khi một tâm niệm khởi lên thì liền phân đôi thành thiện và ác. Điều này trong Dịch Lý gọi là “nhất nguyên lưỡng tính”. Người giác ngộ không phải bỏ mặt này lấy mặt kia mà cả hai mặt đều giúp họ thấy ra sự thật tương đối của thế giới hiện tượng, nhờ vậy họ không chấp trước điều gì ở đời mà sống ung dung giải thoát. Con đừng bận tâm hoặc lo lắng, khi tâm thế nào con cứ thấy như vậy thôi, sự thấy biết này giúp con dần nhận ra sự thật và không còn dính mắc trong phân biệt nhị nguyên nữa.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy, như Thầy nói không nghĩ thiện không nghĩ ác tức vô niệm. Vậy có phải cũng không nên làm việc ác và việc thiện luôn đúng không ạ?
Con cám ơn Thầy!
Làm ác làm thiện có thể không do nghĩ ác nghĩ thiện. Nghĩ ác nghĩ thiện là đánh giá có tính tâm lý, còn làm ác làm thiện là hành động của thân.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy,
Một năm trước con đi làm ở công ty và con cảm thấy buồn chán khi mọi người sống không thật lòng với nhau, bon chen đố kỵ ai cũng chỉ lo lợi ích cá nhân. Và giờ tại thời điểm hiện tại con nghĩ mình không đúng con thấy nuối tiếc vì bỏ lỡ cơ hội phát triển nghề nghiệp. Con không giữ cho mình một thái độ trung lập (con cũng tự đánh mất và cuốn mình vào vòng xoáy thích phán xét, đổ lỗi cho người khác) và chỉ cần làm tốt công việc của mình là đủ. Giờ về quê con tự kinh doanh và phụ giúp gia đình làm nông cuộc sống rất bình yên và tự do. (Dĩ nhiên con không mong sóng gió) Nhưng con tự hỏi nếu cứ mãi bình yên như thế này như đứa trẻ trong nôi mà không chịu ra ngoài kia thì liệu con có học hành được gì, có trưởng thành được?
Con cảm ơn Thầy. Con Kính chúc Thầy nhiều sức khỏe ạ!
Điều này tuỳ thuộc vào mỗi giai đoạn nhận thức của con, không điều nào đúng mà cũng chẳng điều nào sai, chỉ là có đúng lúc đúng chỗ hay không mà thôi. Con nghĩ điều nào đúng thì cứ làm, chừng nào thấy sai thì điều chỉnh lại thôi. Kết luận càng vội vàng càng dễ lỗi thời.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy, con khi đọc Lục Tổ Đàn Kinh có ghi, “người chân thật tu đạo không thấy lỗi thế gian”. Con hiểu ý Lục Tổ nhưng có một vài chỗ chưa thông, mong được Thầy giảng giải giúp.
Con nghĩ con người mình ai cũng phải biết gì là đúng là sai, nếu không thấy lỗi ngừơi khác thì có đồng với ý không phân biệt đúng sai luôn không thưa Thầy? Như khi mình thấy người đó làm sai mình cũng im lặng không nói gì hay sao? Với lại, nếu là ai cũng không thấy lỗi thế gian, vậy khi đó có người làm lỗi nhưng xã hội chẳng ai cho họ biết họ không đúng, không ai sửa chữa họ vậy thì có thật sự là đúng không?
Con mới tìm hiểu Phật pháp nên con chưa hiểu nhiều, do đó con có đặt câu hỏi không đúng mong Thầy bỏ qua.
Con xin được Thầy hoan hỷ giải đáp cho con.
“Không thấy lỗi thế gian” ở đây có nghĩa là không xoi mói, không chấp trước lỗi lầm người khác, còn thấy đúng sai thì sao mà không thấy được. Người chân tu thấy lỗi thế gian càng phát lòng bi mẫn chứ không chỉ trích, khinh chê. Còn chỉ lỗi cho người ta sửa sai lại là chuyện khác.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy, con xin được hỏi thêm về việc đánh giá một hành vi là thiện hay bất thiện ạ. Liệu có khi nào mình có tâm thiện nhưng hành động của mình lại làm tổn hại đến mình hoặc đến người không ạ? Ví dụ như người mẹ muốn giúp con mình học tốt hơn nhưng không biết cách nên vô tình khiến nó bị căng thẳng chăng hạn ạ?
Một người có ý nghĩ thiện nhưng khi thể hiện có thể lại bất thiện nên thiện và bất thiện là tương đối và thường duyên cho nhau. Đó chỉ là bài học để mỗi người thấy ra chính mình mà điều chỉnh nhận thức và hành vi thôi. Vì thế người giác ngộ vượt ra khỏi khái niệm thiện và bất thiện.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy, đạo Phật dựa vào điều gì để đánh giá một hành vi là thiện hay là bất thiện ạ? Con nghĩ có thể là dựa trên cái tâm dẫn dắt hành vi đó và cũng có thể là dựa trên kết quả mà hành vi đó tạo ra. Xin Thầy chỉ dạy cho con. Con cảm ơn Thầy.
Con nghĩ đúng. Thiện và bất thiện đều có nhân và quả. Nhân nào là tâm hại mình, hại người hoặc hại cả hai là nhân bất thiện, quả nào đưa đến tổn hại, khổ đau, bất hạnh cho mình, cho người hoặc cho cả hai là quả bất thiện. Ngược lại là thiện.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con chào thầy ạ!
Thưa thầy con có câu hỏi muốn hỏi, con kính mong thầy giải đáp cho con ạ.
Thưa thầy đạo Phật là không có đúng sai phải không ạ? Và việc gì mình làm lợi mình, lợi người thì mình làm. Vậy thưa thầy khi người khác nói hay, nói dở mình đều không động tâm. Con chưa hiểu rõ khi bạn bè rủ rê đi chơi chẳng hạn mà tâm mình vẫn cảm thấy bình thường không vui không buồn như vậy có phải tâm không động không ạ? Và khi gặp những chuyện cực kỳ bực mình tham sân si trỗi dậy khiến mình đánh mất tâm bình thường đi đến 1 lúc sau mới hết, vậy thưa thầy việc đó có sai hay không ạ? Con xin cảm ơn thầy.
Đạo Phật không nói không có đúng sai mà chỉ nói không nên chấp trước vào đúng sai, vì đúng sai, tốt xấu chỉ là tương đối. Thấy sai mới biết đúng, chấp đúng lại thành sai. Tâm bất động không hẳn là đúng, có khi đó là tâm hôn trầm, si mê, vô ký, có khi đó là tâm định, tâm xả v.v… Nhưng dù là tâm gì mà để dính mắc, không sáng suốt thấy rõ vô thường, khổ, vô ngã thì đều không đúng.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa sư, con là một người thiếu may mắn giữa cuộc đời vô thường, khổ, vô ngã này. Từ nhỏ con đã ý thức việc làm thiện và bất thiện. Gia đình con nghèo lại đông em nên con phải nghỉ học sớm để phụ cha mẹ lo cho gia đình. Con không được học nhiều, không được hiểu nhiều về Phật pháp nhưng con biết thế nào là nhân nghĩa, nhân từ,…
Rồi con lập gia đình và đã đổ vỡ vì chồng con không chung thủy. Hằng đêm con đến chùa gần nhà để tụng Kinh. Mỗi đêm đến chùa con thấy rất vui, nhưng hình như con chưa vừa ý lắm thưa Thầy. Con luôn ước nguyện sao cho mình gặp được Thánh Tăng.
Và rồi con lại quen một người bạn trai. Gia đình anh ấy tu theo Phật giáo Nam Tông, thế là con có duyên may gặp Thầy. Pháp danh Tịnh Minh là Thầy đặt cho con cách đây hơn 2 năm. Những năm qua, con đã học và hành theo những gì Thầy dạy qua băng đĩa và những lần lễ hội ở chùa mình.
Nhưng thưa Thầy, con ăn chay trường hơn 10 năm nay, con thấy rất bình thường trong cuộc sống vì chay hay mặn thì cũng là ăn để sinh tồn mà thôi. Riêng anh bạn con rất khó chịu, anh nói con sống phản khoa học. Con hiểu mọi chuyện cứ để tùy duyên vậy, miễn sao ta thấy an lạc ngay hiện tại là hạnh phúc rồi phải không Thầy? Con xin Thầy hoan hỷ dạy con nói sao để mọi người không quan niệm giữa chay và mặn trong tu tập nữa.
Con xin đảnh lễ Thầy.
Xem câu trả lời
Anh bạn con nói cũng có phần đúng. Con cứ ăn tự nhiên, rau trái nhiều thì tốt, nhưng không cố chấp lại càng tốt hơn. Vì khi cố chấp hay bị lệ thuộc vào một điều kiện quy định nào đó rồi thì chúng ta không còn tự do, sáng tạo và tinh tế trong nhận thức và hành vi nữa. Cái đúng cái sai luôn uyển chuyển tùy thời gian, không gian và tính chất của mỗi sự kiện, do đó không nên áp dụng một công thức có sẵn như một mẫu mực lý tưởng. Cái đúng trở thành sai khi không hợp thời, hợp chỗ và hợp với tính chất đặc thù của sự việc. Vậy con đừng tranh luận hay thuyết phục ai theo mình, chủ yếu là qua mọi sự có học ra bài học giác ngộ không mà thôi.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa thầy,
Con không rõ rằng mình hiểu như vậy đã đúng chưa? Con tiếp xúc với một người và con thấy họ thật tốt. Người khác tiếp xúc với người đó và thấy rằng người đó không ổn. Con thấy rằng không ai đúng, không ai sai, vì bản thân mỗi người đều có lúc này lúc khác, nên chuyện đó tuỳ thuộc vào thời điểm, hoàn cảnh, địa vị, câu chuyện. Và vì vậy, con người không luôn luôn là tốt hay xấu, mà họ luôn thay đổi. Vì vậy cần nhìn mỗi người luôn mới mẻ mới được, vì họ không luôn cố định, họ cũng đang học và mình cũng chỉ cần trải nghiệm với họ vào đúng thời điểm đó thôi, lần khác khi gặp lại là một lần hoàn toàn mới mẻ. Một con người tuy đã phạm nhiều sai lầm nhưng đó là quá khứ, và chúng ta nên bắt đầu một ngày mới bằng một trải nghiệm mới không định kiến. Thưa thầy, con hiểu thế có đúng không ạ? Con tạ ơn thầy!
Con hiểu như vậy là đúng. Nói chung, ai cũng có mặt tốt và mặt xấu, “nhân vô thập toàn” mà, do đó người biết mình thì thường biết thông cảm với người khác. Người chỉ thấy mặt xấu của người khác thì đồng thời lại không thấy mặt xấu của mình. Cho nên “Các nhân tự tảo môn tiền tuyết, mạc quản tha nhân ốc thượng sương” là vậy. Cái sai lớn nhất của con người là lỗi mình bằng cây xà nhà mà không thấy, còn lỗi người bằng mũi kim lại thấy rất rõ!
Xấu tốt, đúng sai chỉ là tương đối, chúng có thể là duyên của nhau. Cái tốt có thể là duyên cho cái xấu nếu không tự biết mình, ngược lại cái xấu có thể duyên cho cái tốt nếu tự biết mình. Cái đúng cái sai cũng thế. Vậy vấn đề không phải là tốt hay xấu, đúng hay sai mà là có nhận ra nó đúng lúc đúng chỗ và đúng bản chất của nó hay không. Tốt nhất là mỗi người tự thấy đúng sai, xấu tốt của mình hơn là khen chê người khác. Do đó đức Phật dạy: