Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: thập nhị nhân duyên

Đúng. Chỉ cần thường sáng suốt rõ biết thực tại thân-tâm-cảnh là được.

Vô minh là không rõ biết thức, danh sắc, lục nhập, xúc, thọ diễn ra thế nào, nên hành là khởi lên ái, thủ, hữu và vì có ái thủ hữu nên mới có sinh-lão-tử và sầu-bi-khổ-ưu-não. Cứ tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác thì sẽ thấy điều này diễn ra rất rõ.

Duyên ở đây có nghĩa là “nương vào mà sinh ra”, như nương vào vô minh mà sinh ra hành. Hoặc do có vô minh nên có hành v.v… đó là duyên sinh. Còn duyên diệt là vô minh diệt thì hành cũng diệt v.v… Mỗi mắt xích đều vừa là quả của mắt xích trước vừa là nhân của mắt xích sau.

Không phải. Thập nhị nhân duyên sinh là sinh tử. Thập nhị nhân duyên diệt là Niết-bàn.

Con hiểu đúng.

Không phải vậy đâu. 12 duyên sinh cực kỳ đơn giản ngay đây và bây giờ thôi: Khi con vô minh, không rõ biết, thì 12 duyên sinh, nhưng ngay đó con trọn vẹn rõ biết tức là minh thì 12 duyên diệt.

Khi con thận trọng chú tâm quan sát thực tại thân tâm là con đang học 12 duyên sinh trên thực tế đời sống, không phải là khái niệm trong lý thuyết nữa. 12 duyên sinh  có thể liên hệ đến việc tái sinh, nhưng điều quan trọng là thấy nó trong hiện tại, chủ yếu trong đó thấy được vô minh-hành mà biểu hiện trong hiện tại là ái-thủ-hữu.

Nếu rõ biết được ái-thủ-hữu sinh và diệt, và không sinh lại nữa thì chính là chấm dứt luân hồi sinh tử. Đương nhiên trong 12 duyên sinh có thân (5 căn thân) nhưng khâu chính vẫn là thái độ tâm. Nếu vô minh diệt thì dù có 5 căn thân có đó vẫn xem là đã diệt vì không còn tính năng “nhập” nữa.

Thập nhị nhân duyên sinh và diệt đều nói về tâm, không phải nói về thân. Mặc dù nói sinh-lão-tử nhưng chủ yếu là nói sinh-trụ-diệt của tiến trình tâm.