Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: tâm si

Chỉ thư giãn buông xả thôi đừng cố hành gì cả thì tâm liền tự thấy tất cả. Thực ra tâm con đã thấy được trạng thái phóng lung tung, trạng thái mệt mỏi do cố gắng, trạng thái mất năng lượng v.v… tức không si chút nào, nhưng cái sai ở chỗ con cố gắng để thoát ra khỏi các trạng thái đó nên đã tạo ra lực mâu thuẫn đối kháng, và hậu quả là chỉ cảm thấy bất an thêm mà thôi.

Thầy không có bài giảng riêng về tâm si nhưng đã trả lời nhiều lần về tâm này. Nhiều người nghĩ tâm si là tâm đần độn, mê muội, thường ghép với ngu thành ngu si, nhưng không hẳn thế. Khôn ngoan, thông minh và kiến thức nhiều, đa mưu túc trí có khi tâm si còn nhiều hơn.

Vậy tâm si như thế nào? Đó là tâm khi hưng phấn thì đầy lý trí, suy đoán, nghĩ ngợi mông lung, mâu thuẫn, vọng tưởng, nuối tiếc v.v… Khi ức chế thì lười biếng, buồn chán, nản lòng, buông xuôi, dã dượi, ngao ngán, thất vọng, ủ rũ v.v… Khi quyết định điều gì thì phân vân, do dự, lưỡng lự, đa nghi, bất định.

Vì tranh đấu mới bất lực. Nên học cách của Lão Tử “Bất tranh nhi thiện thắng” sẽ dễ hơn. Đang như thế nào trọn vẹn rõ biết như vậy thì đâu còn si. Làm như vậy cũng không gây ra lực đối kháng để phải kiệt quệ và thất vọng.

Đó là tâm si. Lúc nào rõ biết hiện tại lúc đó không có tâm si.

Tâm si mệt mỏi thuộc hôn trầm thuỳ miên, thụ động. Chỉ rõ biết, không cần diệt. Tuy nhiên khi rõ biết trọn vẹn thì nó cũng tự diệt. 

Suy nghĩ lung tung, thụ động lười chán, phân vân do dự, đó là 3 trạng thái tâm si. Tuy nhiên đừng cố đặt tên tham, sân hay si gì hết, chỉ trạng thái thế nào rõ biết thế đó thôi mới là chánh niệm tỉnh giác. Còn nói đây là sân, đây là si… là thấy bằng khái niệm tục đế của lý trí mất rồi.

Khi con buông xả thì rơi vào tâm si, xuất phát từ vô thức, nên khi con biết nó nó liền dứt. Như vậy con chỉ cần biết thôi không cần dứt nó.

Phải. Nghi, hôn trầm thuỵ miên, trạo hối đều là tâm sở thuộc tâm si.