Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: Sinh tử & Niết-bàn

Question 1

Ngày gửi: 08-09-2014

Câu hỏi:

Kính Thầy, con cũng đã thấy được cái lòng vòng của bản ngã như bạn nào đó rồi, khoẻ rồi Thầy ạ, dù con biết khi con đang viết thế này có thể đang trở lại với vọng. Tâm đã thay đổi rất nhiều, từ lúc quay cuồng đến tuyệt vọng với những suy nghĩ về cuộc đời suốt mười mấy năm trời, để rồi nhận ra chẳng thể tìm thấy hạnh phúc gì ở bên ngoài cả, cho đến lúc tự tách được ra khỏi vọng mà ngắm nhìn, và giờ là lúc thấy bắt đầu nhàm chán những huyên thuyên thì thầm không dứt và nhìn thấy thấp thoáng tự do. Trước đây tâm vẫn hay lo sợ khi tu rồi thì không được ăn ngon, không được nghe nhạc hay, sợ cô đơn, sợ mất những kỷ niệm đẹp… Hay đọc những lời khuyến tu cũng luôn cảm giác đau khổ, buồn bã… Giờ con mới nhận ra là mọi thứ vẫn ở đấy thôi, còn lại chỉ là ảo giác, một cảm giác nhẹ tênh… Kính Thầy, như vậy là: Giữ giới – Phòng hộ các căn – Thực hành chánh niệm – Đoạn trừ năm triền cái – Và cuối cùng là các bậc thiền. Thưa Thầy bốn bậc thiền này trong kinh ghi lại có đúng không, hay chỉ là do người đời sau thêm vào? Con thấy hoan hỷ nên con trình pháp với Thầy. Kính lạy Thầy và chúc Thầy an lạc!

Các chủ đề liên quan:

Năm triền cái | Sinh tử & Niết-bàn | tự lập & độc lập | cô đơn | sinh tử & sinh diệt

Answer

Tốt lắm, con đang thấy ra manh mối của sinh tử và Niết-bàn, con nên cứ thế mà thể nghiệm pháp thực, đừng quan tâm lắm những điều trong kinh nói. Điều ghi lại trong kinh chỉ là ngôn ngữ, có thể đúng có thể sai tùy theo kiến giải của người đọc, nên qua ngôn ngữ mỗi người chú giải một cách mà… thành ra muôn trùng sai biệt. Vậy đó thật sự là điều đức Phật chỉ bày hay chỉ là điều người sau phỏng đoán? Do đó đức Phật cảnh báo người xứ Kalama rằng nên thận trọng thực nghiệm trên thực tại hơn là chỉ nhắm mắt tin theo hay tin vào lý luận chủ quan của mình.

Question 2

Ngày gửi: 30-11-2013

Câu hỏi:

Bạch thầy, xin thầy giải thích giùm con câu: “Niết-bàn sinh tử thị không hoa”.

Các chủ đề liên quan:

Sinh tử & Niết-bàn | thực chứng & giác ngộ

Xem câu trả lời

Answer

Đối với người giác ngộ thì nhìn thấy sinh tử và Niết-bàn như hoa đốm giữa hư không. Hoa đốm thì đâu có thật mà hư không thì vốn đã là không.

Question 3

Ngày gửi: 01-11-2013

Câu hỏi:

Con kính đảnh lễ chào ngài Viên Minh! Thưa sư, con là một tu sĩ 6 hạ đang ẩn tu tại Thailand. Kính xin ngài hoan hỷ dạy cho con được rõ: Phải hiểu thế nào cho đúng, không bị lọt vào Đoạn Kiến về việc nhập Niết Bàn của Đức Phật. Con kính đảnh lễ chào Ngài.

Các chủ đề liên quan:

Sinh tử & Niết-bàn

Xem câu trả lời

Answer

Sở dĩ hiểu lầm nhập Niết-bàn theo nghĩa đoạn kiến là do hiểu sai chữ Nhập Diệt. Niết-bàn chính là Diệt Đế, nhưng chữ diệt này không có nghĩa là diệt tất cả pháp, mà chỉ diệt Tập Đế tức diệt nguyên nhân sinh khổ (ảo tưởng của bản ngã), do đó cũng diệt luôn Khổ Đế (ảo giác của bản ngã). Đức Phật định nghĩa Niết-bàn là đoạn tận tham sân si, hay nói cách khác là chỉ diệt cái ngã tham sân si tạo ra nhân khổ quả khổ mà thôi. Vì vậy, mặt khác Ngài dạy Niết-bàn là tối thượng lạc (Nibbànam pamam sukham), là bất tử (Amata), là không sinh diệt (Anuppàdavaya) v.v… Trả lời ông Vajja về nghi vấn Niết-bàn còn hay mất (thường hay đoạn), đức Phật trả lời là cả bốn khái niệm “còn, mất, vừa còn vừa mất, không còn không mất” đều không áp dụng được cho Niết-bàn. Vậy tại sao con không minh sát pháp để thực chứng Niết-bàn mà lại muốn hiểu Niết-bàn qua khái niệm?

Question 4

Ngày gửi: 01-04-2013

Câu hỏi:

Nam Mô A Di Đà Phật. Con bạch thầy. Con là một Ni trẻ. Con xin hỏi thầy những nghi vấn trong lòng con, xin thầy hoan hỉ. Thưa thầy năm nay con 25 tuổi, con ở chùa từ nhỏ nhưng con mới xuất gia lúc 20 tuổi. Thầy ơi, mọi người đi tu ai cũng có lý tưởng, mục đích tu hành rõ ràng. Còn con sao con thấy mình không có mục đích gì cả. Đôi khi để ngày trôi qua không làm gì được cả. Đôi lúc con làm biếng, giải đãi, con biết có những việc không nên làm nhưng con lại không tự chiến thắng mình con tái phạm lần này đến lần khác. Con buồn lắm. Thầy ơi con phải làm sao đây?

Các chủ đề liên quan:

ý nghĩa cuộc đời | Sinh tử & Niết-bàn | nguyên lý tu tập

Xem câu trả lời

Answer

Mục đích lý tưởng thì không cần thiết, bởi vì nó đã có sẵn nơi con, nếu con đặt một mục đích lý tưởng nào khác để cố gắng đạt đến thì chính là con càng rời xa nó. Lười biếng không làm được gì cả lại càng tốt, bởi vì siêng năng “hướng ngoại cầu huyền” thì còn tệ hơn. Đức Phật dạy chẳng thà ngủ còn hơn nỗ lực làm sai bản chất thực tại của pháp.

Vậy những điều mà con tự trách không phải là vấn đề. Vấn đề của con là ở chỗ không biết sống “tùy duyên thuận pháp, vô ngã vị tha”. Hàng ngày con cứ tùy duyên (tình huống, hoàn cảnh, điều kiện…) mà phục vụ cho chùa, cho bá tánh, ví dụ như con lau chùi quét dọn chùa cho sạch sẽ, nấu nướng cho Ni chúng ăn, ân cần tiếp Phật tử đến lễ bái, cúng dường hoặc hỏi đạo học pháp, biết yêu thương giúp đỡ mọi người, biết kính trên nhường dưới v.v… tức là con đang sống vô ngã vị tha.

Đồng thời qua các hoạt động bình dị tự nhiên đó con thường trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại đang là (biết mình biết cảnh một cách minh bạch ngay nơi hiện tại), biết thận trọng, chú tâm, quan sát vào mọi việc con đang làm thì tâm con sẽ phát huy được sự sáng suốt, định tĩnh, trong lành vốn có của nó. Và đó chính là mục đích có sẵn nơi con chứ không phải là lý tưởng ở tương lai hay ở một nơi xa xôi nào đó bên ngoài.

Vậy Niết-bàn hay sinh tử đều ở nơi con, chỉ cần quay lại mà thấy (ehipassiko) thì trên thực tại đó (opanayiko) con có thể thấy ngay (sanditthiko) không mất thời gian (akàliko) mà con vẫn tự chứng (paccattam veditabbo) một cách bình thường. Đúng như một thiền sư đã nói: Tâm bình thường là đạo. Vậy con đừng ham muốn một lý tưởng bất thường hay phi thường nào cả, chỉ cần tự mình thắp đuốc mà đi (sống tỉnh thức). Thầy tặng con bài kệ:

Mục đích có sẵn rồi

Nào phải vọng xa xôi

Dặm trình thong dong bước

Hoa trắng nở ven đồi!

Question 5

Ngày gửi: 19-08-2011

Câu hỏi:

Thưa Thầy, nếu Niết-bàn không phải là thường, lạc, ngã, tịnh thì tại sao ta phải quay về với Niết-bàn? Con cám ơn Thầy.

Các chủ đề liên quan:

Sinh tử & Niết-bàn

Xem câu trả lời

Answer

Vì Niết-bàn là “bổn lai vô nhất vật” thì lấy gì mà thường, lạc, ngã, tịnh? Thường, lạc, ngã, tịnh có thể chỉ là “bách xích can đầu” thôi, nếu không “tấn nhất bộ” nữa (tức buông hết) thì làm sao “Thập phương thế giới hiện toàn chân” được? Trong Niết-bàn đã tuyệt sạch mọi khái niệm thì làm gì còn có khái niệm thường, lạc, ngã, tịnh nữa đây? Nếu nói: “không thường không đoạn, không khổ không lạc, không ngã không nhân, không cấu không tịnh” thì còn nghe được. Như vậy chỉ vì được hưởng thường, lạc, ngã, tịnh mà con muốn quay về sao?

Question 6

Ngày gửi: 12-12-2010

Câu hỏi:

Kính thưa sư, trong thời gian con hành pháp buông xả con hiểu Tập đế là bị bản ngã thao túng, Đạo đế là pháp hành xả bản ngã, Diệt đế là thấy các pháp như nó đang là. Con xin sư chỉ dạy thêm cho con. Con xin cám ơn sư.

Các chủ đề liên quan:

Tứ Diệu Đế | Sinh tử & Niết-bàn | nguyên lý tu tập

Xem câu trả lời

Answer

Đúng vậy, khởi đầu như thế là rất tốt, nhưng về sự thì tốt nhất đừng gọi pháp là gì cả, chỉ rỗng lặng trong sáng mà thấy biết pháp, không xen vào ý niệm nào thì mới thấy thực tại như nó đang là. Khi xen ý niệm, dù là ý niệm Tập đế, Đạo đế hoặc Diệt đế, vào thì đã bị tưởng che lấp rồi. Về lý, con nói về Tập đế và Đạo đế thì đúng, nhưng về Diệt đế thì có hai cấp độ thấy pháp như nó đang là: Khi pháp đang là là tham. sân, si… thì thực tánh của pháp đang là đó được gọi là thực tánh pháp (sabhàva dhamma), thực tánh pháp này chưa gọi là Niết-bàn. Khi pháp đang là là tịch tịnh trong sáng, không có tham sân si được gọi là chân nghĩa pháp (paramattha dhamma), pháp chân đế này mới gọi là Niết-bàn. Bản ngã cũng có hai mức độ: Khi nói buông bản ngã là nói bản ngã bị loại ra khỏi khu vực ý thức bởi chánh niệm tỉnh giác, nhưng bản ngã ngủ ngầm trong vô thức thì vẫn còn. Vì vậy khi đó nếu là Diệt đế hay Niết-bàn thì gọi là thời Niêt-bàn (Tadanga Nibbàna). Khi cả trong ý thức lẫn vô thức đều không còn bản ngã thì mới là Niêt-bàn trọn vẹn (Parinibbàna).

Question 7

Ngày gửi: 11-12-2010

Câu hỏi:

Kính thưa thầy! Con đã có duyên đọc được những trang trả lời thắc mắc của các vị đồng tu khắp năm châu gởi về nhờ thầy chỉ dạy. Đây là những bài học ngàn vàng mua không nổi. Nhờ đâu mà thầy có thể thấu triệt Phật pháp một cách rốt ráo như vậy? Trong những bộ Kinh đại thừa, ví dụ như Kim Cang kinh, nếu con đọc hiểu và ứng dụng vào hoàn cảnh sống hiện tại thì như vậy có phải là con đang tu không? Xin thầy từ bi chỉ dạy thêm cho con hiểu một cách cụ thể là làm sao để buông cái bản ngã đang lăng xăng tạo tác? Đạt vô ngã tức đạt Niết-bàn phải không thưa thầy? Nói như thế có phải là con đang tham không? Con mong tin thầy.

Các chủ đề liên quan:

Đại Thừa | Sinh tử & Niết-bàn | tinh tấn chánh niệm tỉnh giác

Xem câu trả lời

Answer

Bản chất của cái ngã lăng xăng là luôn tìm cách bám trụ. Cái gì nó ưa thích thì liền tham đắm, cái gì nó ghét bỏ thì cố loại trừ. Về tri thức cũng vậy nó bám vào tư kiến của mình rồi hình thành kết luận và mắc kẹt trong đó mà thành tà kiến. Do đó, trong thiền Tứ Niệm Xứ đức Phật cảnh báo: “Sống không nương tựa, không chấp trước điều gì ở đời” và gần 700 năm sau Kinh Kim Cang cũng dạy: “Ưng vô sở trụ nhi sinh kỳ tâm”. Khoảng 400 năm sau nữa Ngài Huệ Năng khi nghe Ngài Hoàng Nhẫn đọc câu này liền ngộ.

Buông cái ta lăng xăng tạo tác cũng đồng nghĩa với “Không nương tựa, không chấp trước điều gì ở đời”. Nếu thấy cái ta chỉ là ảo tưởng liền không bám trụ vào nó thì gọi là buông, lúc đó không còn cái ta ảo tưởng che lấp nên thực tánh liền hiển lộ trong tánh thấy, nên Kinh Viên Giác gọi là “Tri huyễn tức ly, ly huyễn tức giác”. Đó chính là ý nghĩa đích thực của Thập Độ Ba-la-mật (Pàramì). Sống được như vậy thì chữ tu không còn là nỗ lực của bản ngã nữa, nên Phật gọi đó là “sống thuận Pháp” (Dhammànudhamma patipanno viharati).

Để sống được vô ngã thuận pháp chỉ cần tại đây và bây giờ thường tinh tấn chánh niệm tỉnh giác hay thận trọng chú tâm quan sát ngay nơi mỗi động tịnh của thực tại thân tâm thì bản ngã vô minh ái dục không còn cơ hội xen vào bám níu và lăng xăng tạo tác ra Tập đế. Không Tập đế thì Khổ đế cũng không còn. Không còn Tập đế và Khổ đế thì ngay đó chính là Đạo đế và Diệt đế (Niết-bàn). Chúng ta nên nói Niết-bàn là vô ngã hoặc nói chấm dứt hoàn toàn bản ngã tham sân si là Niết-bàn thì đúng hơn.

Question 8

Ngày gửi: 28-11-2010

Câu hỏi:

Kính thưa Sư. Cho con hỏi: 1. Trong khóa giảng thiền Thầy nói rằng Niết-bàn ở trong tâm ta không ở đâu cả. Vậy khi Đức Phật tịch về cõi Niết-bàn mà kinh sách thường nói là ở đâu? Theo con nghĩ Niết-bàn là 1 cõi mà Đức Phật đã về ở vì Ngài đã thành bậc Chánh Đẳng Chánh Giác thì không thể thành tro bụi được, cũng như bên Bắc Tông quý Thầy nói cõi Cực lạc Tây phương của Đức Phật A-di-đà vậy. Theo truyền thống Phật Giáo Nguyên Thủy tu như PHẬT sẽ thành PHẬT rồi về đâu? 2. Trong phần mở đầu bài giảng thiền Thầy có nói bà hoàng hậu (con cũng không biết tên) sai người chờ Đức PHẬT kinh hành đến thành trì sẽ chửi Đức PHẬT, mà Ngài vẫn đến, sau cùng giáo hóa được họ. Trong khi đức vua cha của nàng Da-du-đà-la cũng chờ Đức PHẬT đến để chửi mà Ngài lại rẽ sang đường khác vì không muốn đức vua mang thêm nghiệp. Sao con thấy có 2 cách hành xử khác nhau thế. Vì thời giờ eo hẹp con không dám hỏi Thầy trong khóa học. Xin Thầy hoan hỷ chỉ dẫn con. Con cám ơn Thầy.

Các chủ đề liên quan:

Hỏi & Đáp về Phật giáo | Sinh tử & Niết-bàn

Xem câu trả lời

Answer

1) Thẳng thắn mà nói thì việc tìm hiểu Niết-bàn ở đâu không ích gì cho sự trực nhận thực tại để thoát ly điên đảo mộng tưởng cả. Đã là Phật thì ở đâu mà chẳng là Niêt-bàn. Niết-bàn được đức Phật định nghĩa là đoạn tận tham, đoạn tân sân, đoạn tận si. Vậy ỏ đâu không có tham sân si ở đó là Niết-bàn. Nếu Niết-bàn có một chỗ để trụ thì đã không gọi là Vô Sở Trụ hay Vô Thủ Trước Niết-bàn rồi. Bậc giác ngộ, thấy Pháp, sống thuận Pháp và thể nhập Pháp tánh nên lấy Pháp giới tánh làm Pháp Thân (Dhammakaya) không còn nương tựa hay bám trụ trên bất cứ tướng nào (Anissito viharati na kinci loke upadiyati).

Sở dĩ thầy nói: “Ngay đây không tham sân si là Niết-bàn” để mọi người đừng lăng xăng tìm kiếm bên ngoài (vọng ngoại), ở tương lai hay một nơi xa xăm nào đó. Hãy trở về mà thấy (ehipassiko), ngay tại đây (sanditthiko) và bây giờ (akaliko), trên tự thân thực tại (opanayiko) mà mỗi người có thể chứng nghiệm được (paccattam veditabbo vinnuhi). Và đó là lý do vì sao đức Phật dạy chúng ta trở về chánh niệm tỉnh giác ngay nơi thực tại thân tâm này thì ở đó thấy Niết-bàn.

2) Câu hỏi thứ hai thì sau khi hỏi anh đã tự trả lời được rồi nên có lẽ không cần phải trả lời nữa phải không?