Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: pháp hữu vi - pháp vô vi

Question 1

Ngày gửi: 04-01-2014

Câu hỏi:

Kính bạch thầy, con thường theo dõi mục hỏi đáp và các bài giảng của thầy, nhờ vậy mà con gỡ bỏ được rất nhiều những trói buộc về nhận thức giác ngộ. Có một số điểm con còn băn khoăn, xin thầy từ bi chỉ dạy: 1. Phật thường nhắc đến KHỔ. Vậy KHỔ trong KHỔ ĐẾ và trong “VÔ THƯỜNG – KHỔ – VÔ NGÃ” có gì giống và khác nhau hay không? 2. Con có nghe một vị giảng về Phật ngôn: “Tất cả các pháp hữu vi đều vô thường”. Theo vị đó thì, pháp hữu vi là tất cả các hoạt động như đi, đứng, ăn, mặc… Theo con hiểu thì tất cả mọi pháp xuất phát từ động cơ hữu ngã thì là pháp hữu vi. Nếu không có bản ngã phía sau thì là pháp vô vi. Con không rõ con hiểu như vậy có đúng không ạ. Con thành kính đảnh lễ thầy, mong chư thiên hộ trì thầy luôn dồi dào sức khỏe ạ.

Các chủ đề liên quan:

pháp hữu vi - pháp vô vi | hữu vi hữu ngã & vô vi vô ngã | khổ đế | khổ đau

Answer

1) Tất cả khổ đều nằm trong khổ đế. Có 3 loại khổ: Khổ tự nhiên, khổ quả và khổ do vô minh ái dục (hoặc tà kiến, tham ái). Hai khổ đầu không đáng kể, chỉ cần nhận biết và nhẫn nại là được, nhưng cái khổ thứ ba mới thật sự là khổ đế cần chú tâm minh sát để thấy ra xuất phát từ nguyên nhân nào.

2) Hữu vi có hai nghĩa: Một là pháp do duyên hòa hợp với nhau mà sinh một cách tự nhiên. Hai là pháp do hữu ý tạo tác mà thành. Hữu vi thứ nhất chỉ vô thường thôi, nếu có khổ thì chỉ là cái khổ tự nhiên, còn hữu vi thứ hai là nhân tạo tác xuất phát từ ý chí của bản ngã mới đưa đến khổ đế. Trong trường hợp chấp hữu vi thứ nhất là ta hay của ta, thì chấp chính là hữu vi thứ hai rồi, nên đương nhiên cũng khổ.

Question 2

Ngày gửi: 27-12-2013

Câu hỏi:

CON xin THẦY chỉ dạy cho con về thiền quán tứ niệm xứ, nếu y cứ vào đối tượng thân, thọ, tâm, pháp hoài thì làm sao được giải thoát, bởi còn đối tượng, còn trên đối đãi là pháp sanh diệt làm sao thấy được thật tánh pháp (chơn đế). Vậy con kính mong THẦY từ bi chỉ dạy cho con trực nhận ra được ngay trên đối tượng, ngay trên pháp sanh diệt mà tịch diệt, ngay đối tượng là bản thể sanh diệt là giải thoát? Con tri ân công đức THẦY khai thị cho chúng con.

Các chủ đề liên quan:

pháp hữu vi - pháp vô vi | hữu vi hữu ngã & vô vi vô ngã

Xem câu trả lời

Answer

Khi vô minh ái dục thì tưởng lầm thân thọ tâm pháp là Ta, của Ta hoặc Tự Ngã của Ta, nên không thấy tánh vô thường, khổ, vô ngã của pháp hữu vi và không thấy tánh vô sinh diệt của pháp vô vi Niết-bàn trong đó. Để thoát khỏi ảo tưởng làm điên đảo chúng sanh này thì phải lấy Tánh Giác mà nhìn thẳng vào sự thật ngay nơi thân thọ tâm pháp (thực tại thân tâm cảnh, 18 giới, tất cả pháp) mà thấy ra thực tánh của Tâm, Tâm sở, Sắc, Niết-bàn. Thấy sinh diệt hay thấy Niết-bàn cũng đều là thấy pháp. Chính con phân biệt đối đãi đối tượng với chủ thể nên không thấy thực tánh của thân thọ tâm pháp, không thấy Niết-bàn đó thôi. Khi con đã trở về trọn vẹn trong sáng với thực tại thì đâu là năng đâu là sở? Đâu là chủ thể đâu là đối tượng? Nếu con thực chứng sự trọn vẹn này thì bất kỳ nhìn đâu con cũng thấy vô sanh Niết-bàn, sao còn nói tới giải thoát?

Question 3

Ngày gửi: 08-12-2013

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy, con rất hoan hỷ Thầy làm cái website cho Phật tử hỏi đáp từ mọi nơi. Con được rất nhiều lợi lạc qua sự giảng dạy trực tiếp và tùy duyên của Thầy. Con cám ơn Thầy rất nhiều. Vừa rồi con có đọc câu hỏi của một đạo hữu hỏi về vô ngã, con có thể hiểu như thế này không, nếu có sai xin Thầy chỉnh lại cho con biết. Vô ngã là những gì mình không làm chủ được, thí dụ như cái bệnh, cái đau, cái già nó có thể đến bất cứ lúc nào ngoài ý muốn của mình. Con hiểu thêm một nghĩa nữa, là tự nó không thành lập được một mình, ví dụ như cái nhà cần phải có đất, nước, xi-măng, gỗ, ngói,… tức là phải gồm nhiều yếu tố hợp lại mới thành cái nhà, nó cũng vô ngã luôn. Con hiểu như vậy có đúng không Thầy? Kính chúc Thầy thân tâm an lạc.

Các chủ đề liên quan:

pháp hữu vi - pháp vô vi | khổ & vô ngã | vô thường

Xem câu trả lời

Answer

Phần thứ nhất con hiểu đúng. Tất cả pháp dù hữu vi hay vô vi, sinh tử hay Niết-bàn đều vô ngã, vì nó vận hành theo nguyên lý của nó chứ không theo ý đồ của ai cả. Bản ngã chỉ là “cái ta ảo tưởng” – hoàn toàn không có thật, cho nên dù có chủ trương “ta”, “của ta”, “tự ngã của ta” hay không thì mọi pháp đang là vẫn vô ngã. Đối với pháp thì tự bản chất của nó là vô ngã, đối với nhận thức thì không khởi niệm chấp trước bất cứ điều gì là vô ngã.

Phần thứ hai con hiểu theo nghĩa “tánh không” (không có bản thể riêng) của pháp hữu vi – do duyên thành lập – thì đúng, nhưng với pháp vô vi, tự nó hiện hữu không do duyên khởi, không do ai thành lập, như Niết-bàn chẳng hạn, thì sao? Những pháp nguyên tố như đất, nước, lửa, gió, hư không và tánh biết đều có đặc tính riêng và tự hữu – không do duyên khởi – nhưng vẫn vô ngã. Dù Niết-bàn thì cũng không chấp là “ta”, “của ta” và “tự ngã của ta”, đó là vô ngã.

Question 4

Ngày gửi: 21-10-2013

Câu hỏi:

Kính thưa Sư, xin Sư hoan hỷ giải đáp cho con thắc mắc sau: Con đọc trong sách THỰC TẠI HIỆN TIỀN, đoạn Thầy giảng về câu “…thị chư pháp không tướng: Bất sanh, bất diệt…”, trang 238-239, Thầy có nói “…trong tướng không, không có ý niệm sinh diệt, nhưng có thực tánh sanh diệt.” Con thì lại thấy, nếu nhìn theo nguyên lý duyên khởi, các pháp do nhân duyên sinh, do nhân duyên diệt thì rõ ràng tất cả các pháp đều có tính bất sanh, bất diệt. Bởi vì trước khi biểu hiện ra thì pháp đang tiềm phục sẵn có trong các nhân duyên rồi, như vậy là bất sanh. Và sau khi pháp hoại diệt thì tuy cái tướng mất đi nhưng thực chất là pháp đã chuyển sang những dạng khác chứ đâu có hoàn toàn biến mất trở thành không có gì, và như vậy gọi là bất diệt. Vậy phải hiểu lời dạy của Thầy các pháp “có thực tánh sinh diệt” như thế nào? Kính tri ân Thầy.

Các chủ đề liên quan:

pháp hữu vi - pháp vô vi | tánh không | khổ & vô ngã | vô thường | sinh tử & sinh diệt

Xem câu trả lời

Answer

Có hai loại pháp: Pháp hữu vi do duyên hợp mà thành, và pháp vô vi không do duyên mà thành. Như vậy có nhiều cái không của các pháp khác nhau:

– Không = vô thường

– Không = Duyên hợp

– Không = Sinh diệt

– Không = Tịch diệt

– Không = Như thị

– Không = Vô vi, vô hành, vô tác

– Không = Tâm rỗng lặng trong sáng

– Không = Vô ngã

– Không = Bất sinh bất diệt v.v…

Sở dĩ thầy nói: “…trong tướng không, không có ý niệm sinh diệt, nhưng có thực tánh sanh diệt” ý thầy là KHÔNG không phải là ý niệm mà là sự thật như nó là để không lầm tường phải tìm cho ra cái không sinh không diệt ở ngoài cái sinh diệt. Tất cả pháp hữu tướng đều có bản chất sinh diệt nên chỉ qua đó mà thấy không sinh diệt thôi. Cũng như nói “vô thường thị thường” vậy. Bài thơ sau đây của một vị thiền sư nói lên ý ấy:

Chư Pháp tùng bản lai

Thường tự tịch diệt tướng

Xuân đáo bách hoa khai

Hoàng Anh đề liễu thượng

Nghĩa là vẫn thấy tịch diệt ngay nơi hoa nở, chim hót, cành liễu, mùa Xuân v.v… đều là những thứ vô thường, sinh diệt, chứ đâu cần phải tìm sự tịch diệt trong khái niệm vô sinh bất diệt mà người ta thường hiểu lầm theo khái niệm “thường” trong thường kiến!

Question 5

Ngày gửi: 30-01-2012

Câu hỏi:

Thưa thầy, con là một Phật tử trung thành với Tam Bảo, nếu không theo Phật và nghe thầy giảng dạy không biết đời con đã đi về đâu. Sự nhiệm mầu của Phật pháp đã cứu con trong những lúc cuộc đời chênh vênh và đầy đau khổ. Con có một niềm tin kính cẩn và mãnh liệt trong lòng khi nghe thầy giảng Pháp. Thâm tâm con được an lạc rất nhiều là nhờ niềm tin tuyệt đối đó. Tuy có niềm tin nhưng con thiếu trí tuệ. Nhờ thầy giảng giản dị, gần gũi với đời sống con mới hiểu được. Có những từ chuyên môn con nghe đi nghe lại nhiều lần vẫn chưa hiểu hết ý nghĩa của nó như từ Pháp trong sống thuận Pháp mà thầy thường đề cập. Vậy Pháp chính xác là gì? Con nghĩ rằng nhiều Phật tử chưa hiểu rõ Phật, Pháp, Tăng là gì nên con mong thầy giảng giải rõ hơn cho chúng con. Con muôn vàn cảm tạ và đảnh lễ thầy.

Các chủ đề liên quan:

sự thật | pháp hữu vi - pháp vô vi | tánh | pháp | chân lý

Xem câu trả lời

Answer

Pháp (Dhamma) có 2 nghĩa chính: 1) Lời khai thị của đức Phật. 2) Chân Lý Tự Nhiên của tất cả vạn sự vạn vật. Sau khi giác ngộ, đức Phật tạm dùng ngôn ngữ chế định để chỉ ra nguyên lý đích thực của vạn sự vạn vật, do đó tuy có hai nghĩa nhưng chung quy vẫn bao gồm trong một từ là Chân Lý hay Sự Thật: bản chất tự nhiên của trời đất. Nếu thấy biết đúng và sống đúng Chân Lý, tức sống thuận Pháp, thì giác ngộ giải thoát. Nếu thấy biết sai và sống sai Sự Thật, tức sống nghịch Pháp, thì phiền não khổ đau. Tất cả chỉ có thế. Sau đây là một số từ liên hệ tới Pháp:

– Pháp thực tánh là tự tánh hay bản chất thực của Vạn Pháp thuộc về Pháp Chân Đế. Pháp Chân Đế cũng có 2 là Tánh Đế là Pháp thực tánh thế gian, và Thánh Đế là Pháp thực tánh xuất thế gian.

– Pháp chế định là tướng giả lập và ngôn ngữ giả lập vì tiện ích của thế gian, thuộc về Pháp Tục Đế.

– Pháp hữu vi là những hiện tượng do điều kiện nhân duyên sinh hoặc do chủ ý tạo tác mà thành.

– Pháp vô vi là những sự kiện không do nhân duyên sinh hoặc không do chủ ý tạo tác mà có.

– Pháp thiện là những hành động, nói năng, suy nghĩ không xuất phát từ tham sân si, không hại mình hại người.

– Pháp bất thiện là hành động, nói năng suy nghĩ xuất phát từ tham, sân, si, hại mình hại người.

Còn rất nhiều từ liên hệ tới Pháp nhưng con chỉ cần biết đại khái là tất cả những gì mà mắt thấy, tai nghe… ý biết được đều là Pháp, ví dụ như ngay nơi thân, thọ, tâm, cảnh v.v… con cứ chánh niệm tỉnh giác là thấy được Sự Thật.