Con kính chào thầy,
Bạch thầy con xin hỏi thầy là tại sao trong bài kinh đại niệm xứ trong niệm thân Đức Phật chia nhỏ làm sáu mục, niệm tâm chia làm mười bốn mục ạ,… và khi thực hành thì con chọn một trong 6 mục niệm thân để thực hành làm đối tượng đề mục chính có phải không ạ, hay là Đức Phật chia nhỏ thành các mục đối tượng nhỏ để khi đối tượng nào đến thì mình nhận diện được và thực hành ạ, con xin cảm ơn thầy.
Hành giả có trình độ căn cơ chậm lụt thì thường chọn một trong những mục về thân, thọ hay tâm để hành, nhưng hành giả có trình độ căn cơ nhanh nhạy thì đối tượng nào đến đều có thể là đối tượng minh sát được.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Dạ Bạch Ngài,
Con có 1 câu hỏi xin nhờ Ngài dạy cho con. Trong bài kinh Đại Niệm Xứ gần cuối trong phần Chánh Định của BCĐ câu:
”Này các Tỷ kheo, thế nào là Chánh định?
Này các Tỷ kheo, ở đây Tỷ kheo ly dục, ly ác bất thiện pháp, chứng và trú Thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh, với tầm, với tứ. Tỷ kheo ấy diệt tầm, diệt tứ, chứng và trú Thiền thứ hai, một trạng thái hỷ lạc do định sanh, không tầm, không tứ, nội tĩnh nhất tâm. Tỷ kheo ấy ly hỷ trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm sự lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là xả niệm lạc trú, chứng và trú Thiền thứ ba. Tỷ kheo ấy xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm thọ trước, chứng và trú Thiền thứ tư, không khổ, không lạc, xả niệm thanh tịnh. Này các Tỷ kheo, như vậy gọi là Chánh định. Này các Tỷ kheo, như vậy gọi là Khổ diệt đạo thánh đế.”
Dạ con thắc mắc đây có phải là 4 tầng thiền Định SG với 5 chi thiền là TẰM, TỨ, HỶ, LẠC, ĐỊNH mà ĐBS đã đi qua trước khi Ngài vào thiền QUÁN không ạ. Dạ khi con thiền quán thì con sẽ phải đi qua 5 chi thiền này không? Xin Ngài dạy cho con.
Khi thiền QUÁN, đối tượng thay đổi giữa DANH và SẮC còn thiền ĐỊNH chỉ có 1 cho nên những chi thiền của QUÁN có yếu hơn ĐỊNH không ạ . Thí dụ khi con đang quán THỌ trên thân thì 1 ý tưởng hiện lên trong tâm đủ để con chuyển từ niệm THỌ qua niệm PHÁP hay niệm TÂM rồi quay trở lại với niệm THỌ là quan sát những cảm thọ trên từng phần cơ thể.
Vậy là trước khi nhập vào dòng thánh, hành giả phải đắc 4 tầng thiền SG, vượt qua 5 triền cái trước khi đắc Đạo. Dạ làm sao có thể biết được là 1 hành giả đắc ĐẠO, như đắc được qủa Dự Lưu sau khi diệt được Thân, Kiến, Hoài nghi, Giới Cấm Thủ ạ.
Dạ xin nhờ Ngài dạy cho con và con xin cảm ơn Ngài.
Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật
Tất nhiên chánh định là cần thiết, vì không thể thiếu trong Bát Chánh Đạo. Tuy định được diễn tả kiểu ghi chép kinh điển là như vậy nhưng trên thực tế có nhiều cách thể hiện khác nhau chứ không phải ai cũng cần đi qua các thứ lớp đó. Chẳng hạn sát-na định ứng với thiền Minh Sát thì tuy không qua thứ lớp đó nhưng là loại định cực kỳ tinh tế mà các loại định khác không sánh kịp. Do đó, mặc dù vẫn chánh định nhưng định trong thiền Minh Sát không cần qua tứ thiền bát định, nhất là tứ thiền bát định hữu vi hữu ngã mà đức Phật đã chứng trước khi giác ngộ và Ngài đã loại bỏ từ lâu.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Năm mới con kính chúc Thầy và chư Tăng nhiều sức khoẻ, an lạc trong đạo mầu!
Thưa Thầy con muốn xin Thầy lời khuyên ạ. Con 35 tuổi chưa lập gia đình, con thấy có vợ thì cũng có cái hạnh phúc, nhưng cũng có quá nhiều ràng buộc, tính cách con cũng không phù hợp với cuộc sống gia đình lắm: thích ở một mình, không ưa chốn ồn ào, cũng may con có biết chút ít đạo nên con cứ sống vậy tuỳ thuận hoàn cảnh. Nếu duyên nghiệp phải lấy vợ thì lấy, không thì cũng chẳng sao, con sẽ chăm sóc Bố Mẹ. Con cố tu để hiểu đạo và cho Ba Mẹ và mọi người cùng hiểu, rồi khi đủ duyên con muốn xin xuất gia hoặc sống một mình cũng tốt.
Con có nói ra thì mọi người cũng không hiểu, vì nó khác với suy nghĩ bình thường của người đời. Bố Mẹ và và mọi người bảo nếu không lấy vợ thì con trở thành gánh nặng cho bố mẹ và mọi người, rồi sau này sẽ khổ lắm, không thể sống cứ thui thủi một mình. Con muốn chăm sóc ba mẹ giúp ba mẹ mà bây giờ con mới biết lại trở thành gánh nặng tâm lý cho bố mẹ đến thế… tâm trí mọi người bị quy định quá nhiều, con không biết làm thế nào cho trọn đạo làm con?
Con có một vấn đề nữa xin Thầy chỉ bảo: khi một mình trầm tư thì con chánh niệm tỉnh giác tốt, thấy biết cũng phát sinh theo, nhưng khi xúc chạm việc đời, ở chốn đông người, nói chuyện liên quan đến mình thì con bị kiểu như vong thân tha hoá, đánh mất mình, nghĩ lung tung, nhưng khi một mình thì con lại trở về được với mình, vậy làm sao để con luôn trở về với mình khi xúc chạm việc đời?
Con xin cảm ơn Thầy!
Vì vậy ngoài niệm thân, niệm thọ, niệm tâm đức Phật còn dạy niệm pháp. Niệm Pháp chính là thấy được sự che lấp, sự trói buộc, sự giải thoát trong khi xúc chạm với ngoại cảnh. Con nghiêng về tịnh nên ngại động. Khi nào động tịnh đều tự tại vô ngại thì mới thực sự chứng ngộ Sự Thật.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính bạch thầy.
Cuối tuần trước con có nhận được lời khuyên của thầy khi hành thiền để không bị đau đầu, khó chịu là để tâm trong sáng, hồn nhiên và thanh tịnh. Con đã thực hiện theo lời thầy, để mọi việc tự nhiên không gò ép không mục đích thì con thấy những chuyển biến rất tích cực. Con không hề thấy đau đầu như những lần trước mà thấy rất thoải mái và tĩnh lặng. Sau mấy ngày thực hành con xin bạch thầy một số kết quả và các thắc mắc mong thầy từ bi chỉ bày thêm cho con:
1. Cảm nhận không có người chủ tạo tác: Con thấy thật sự chỉ để tâm thấy trong trạng thái tâm hồn nhiên trong sáng tĩnh lặng vô cùng vi diệu. Khi con đau chân con nhận biết rõ cái đau, cái tâm sợ đau, cái tâm muốn thoát khỏi trạng thái đau, con chỉ quan sát chúng. Nhưng cuối cùng con vẫn phải xả chân vì con chưa vượt qua được. Trong tối qua khi thực hành trong lúc sinh hoạt, con thấy rằng các Pháp liên tục sinh khởi, đặc biệt là các tâm. Việc đi, đứng, nói năng, lựa chọn… dường như tự nó tự vận hành mà không có một ai thực sự làm chủ cả. Con cảm nhận thấy hình như đó là một phần của lý vô ngã. Xong con lại băn khoăn, thế mình suy nghĩ, mình làm việc theo nguyên lý gì? Thì con lại lóe lên cảm nhận bởi nhân quả nghiệp lực có sẵn trong con có đủ duyên sẽ trổ quả thành ra ý muốn, tác ý, vận hành… mà mình vẫn dễ bị lầm tưởng bởi cái gọi là MÌNH LÀ CHỦ. Phần này con có cảm giác trong tâm tánh về các cảm nhận đó, nhưng con cũng chưa rõ lắm là Thấy THẬT hay do TƯỞNG THỨC SUY ĐOÁN thầy ạ. Mong thầy chỉ bày cho con.
2. Quán Pháp trên Pháp: Con thực hành tứ niệm xứ, nhưng trong đó, đặc biệt là Quán Pháp trên Pháp, khái niệm Pháp được Đức Phật trình bày dưới nhiều mô thức như năm triền cái, ngũ ấm, thất giác chi, lục căn, tứ diệu đế. Khi con nhận biết một pháp con thường hay bị thói quen là ghép cái mình thấy soi vào lời thầy dạy ví dụ như thấy mình đau, thì con ghép vào phần khổ đế, rồi con suy tưởng nó là thọ uẩn,… Khi làm như vậy con thấy rằng việc ghép và đối chiếu như vậy là các tâm Tầm và Tứ hoạt động. Thực sự con chưa rõ lắm cách thực hành niệm Pháp trên Pháp ra sao cho phù hợp. Mong thầy chỉ giúp con.
3. Cảm nhận tứ đại nơi thân: Trong phép quán Thân trên thân, con cũng muốn cảm nhận tính chất của tứ đại trong cơ thể như sự rắn, sự nóng, sự chuyển động, sự ẩm ướt… Nhưng thực sự con thấy cái thấy về tự đại nơi thân chưa thật rõ ràng và sâu sắc. Kính mong thầy có thể giúp con hiểu rõ vấn đề này hơn.
4. Tâm Từ Bi: theo như con hiểu từ bi và trí tuệ luôn cần được thực hành song hành và cái nọ bổ sung cho cái kia, khi được viên mãn thì hai cái đó sẽ gần như là một. Trong trường phái Bắc Tông lấy phát triển tâm Từ làm căn bản. Trong thiền minh sát con có cảm nhận là con đường làm rõ Tánh biết là trí tuệ, nhưng con chưa tìm hiểu được rõ là theo truyền thống nguyên thủy thì việc tu tập tâm Từ được thực hành ra sao? Con hiện nay vẫn sử dụng các Pháp phát triển tâm từ con hiểu được trong truyền thống Bắc Tông. Kính mong thầy chỉ bày để con hiểu rõ hơn về việc tu tập.
Trên đây con xin gửi thầy 4 câu hỏi, mong thầy từ bi chỉ bày cho chúng con được tiến bộ.
Con cảm ơn thầy.
1) Con thấy như vậy là đúng. Chỉ thấy thân, thấy cơn đau, thấy tâm ứng thế nào thôi còn vượt qua cơn đau hay không không quan trọng. Cứ thấy rồi sẽ tự thấy ra là thấy thật hay thấy do tưởng.
2) Đừng vội quán pháp, khi quan sát và thấy rõ thân, thọ, tâm thì tự nhiên thấy các đối tượng pháp như đức Phật dạy trong kinh Tứ Niệm Xứ. Khi gượng quán pháp thì mới sinh ra sự đối chiếu, còn khi pháp tự khởi tâm tự thấy thì mới đúng.
3) Không nên niệm tứ đại như vậy, đó là lý thuyết thôi, niệm như thế sẽ rơi vào tầm tứ tướng khái niệm chứ không thể thấy thực tánh được.
4) Chỉ cần thấy tâm không sân tức là niệm tâm từ, chứ không nên niệm tâm từ theo một công thức nào cả.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con chào thầy. Bạch thầy cho con hỏi khi con ngồi thiền con thấy đau chân con cảm thấy khó chịu thì lúc này con nên thấy biết cái đau chân hay thấy biết cái khó chịu ạ? Con cảm ơn thầy.
Từ “khó chịu” mà con dùng có nghĩa là tâm sân. Thấy đau chỉ là cảm giác đau không xen bản ngã vào gọi là niệm thọ. Thấy sân chỉ là trạng thái sân không xen bản ngã vào gọi mà niệm tâm. Thấy cái gì một cách trung thực như nó đang là không xen bản ngã vào gọi là chánh niệm tỉnh giác, chứ không phải cố giữ niệm ở đâu cả. Cố giữ niệm ở đâu chính là xen bản ngã vào.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con thành kính đảnh lễ thầy.
Thưa thầy con xin trình pháp.
Hôm qua con được nghe thầy giảng cho một đạo hữu đến tham vấn rằng thân, thọ, tâm, pháp chính là đời sống nơi mỗi người, nên tu chính là sống trải nghiệm đời sống ấy mà thấy ra sự thật, mà giác ngộ sự vận hành tất yếu của Pháp nơi chính mình, không kiếm tìm gì khác. Con thấy mọi hoạt động thân tâm nơi con đều là sự thật của đời sống giúp con giác ngộ sự thật chứ không có sự an toàn, hạnh phúc ở ngày mai hay một Niết-bàn tịch tịnh lý tưởng nào ngoài sự thật đang là. Chỉ đơn giản là trong những thành, bại, được, mất… mà không bị tham ưu, chìm đắm thì ngay đó thấy ra vẻ đẹp của nó.
Có lẽ vẻ đẹp không nhàm chán của cuộc đời chính là sự vô thường. Ra khỏi thực tại thì liền bất an, đau khổ, trụ lại thì sẽ nhàm chán. Ra khỏi hay trụ lại đều là sống trong ảo tưởng.
Con xin có chút chia sẻ trải nghiệm tu tập với đạo hữu:
Không nên có thái độ phân chia đây là niệm tâm, đây là niệm thọ, đây là niệm pháp, đây là niệm thân riêng biệt. Ngay cả khi có thái độ cố gắng trọn vẹn với thân đang đi… thì đã khởi lên khái niệm về trọn vẹn với thân… Còn ôm giữ khái niệm thân, thọ, tâm, pháp thì việc ngồi thiền hay đi kinh hành và cả hoạt động trong đời sống sẽ có khuynh hướng tu tập với ý chí tạo tác để trở thành rồi. Chỉ cần ngay đây thấy ra cái sai, trả cái đúng về với cái đúng thì chính là sống với cái đúng tự nhiên ngay nơi thực tại thân, thọ, tâm, pháp rồi chứ đâu cần tìm gì trong thân thọ tâm pháp, hoặc qua thân thọ tâm pháp mong đạt được gì hay đi tới đâu đâu. Đời sống là ngay nơi thực tại đây mà.
Con thành kính tri ân thầy. Con chúc thầy luôn mạnh khỏe.
Cảm ơn con đã chia sẻ, nhưng lần sau con nhớ viết thật gọn gàng, trong sáng để mọi người dễ đọc và khỏi mất thì giờ. Thầy đã phải kiểm duyệt bỏ nhiều đoạn dù ý rất hay rồi đó.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Dạ kính thưa Thầy kính mến của con. Hôm nay con xin trình sự trải nghiệm của con sau nhiều năm bị bệnh tật hoành hành mà con đã học ra được bài hoc để trình với Thầy và cũng là trải nghiệm chung cho những bạn hữu nào khi có bệnh để giảm được cái khổ tâm.
– Khi thân đau là cơ hội để quay về biết thân đang đau là niệm thân.
– Khi thân đau thấy khổ khởi sanh biết thọ khổ khởi sanh là niệm thọ.
– Khi thân đau thấy tâm đang bất an lo âu sợ hãi, chống đối loại bỏ loại trừ… là niệm tâm.
– Khi thân đau tâm bị dính mắt vào trong cái đau ấy gây lên sự trói buộc làm cho mình phải khổ sở thêm về cái đau ấy là niệm pháp.
Khi quay vể chính mình trọn vẹn với cái đau ấy là cơ hội để cho mình tu tập thì không còn lo âu và sợ hãi với cái bệnh nữa, chỉ có cái bệnh như nó đang là mà không có cái “Ta” bệnh. Mỗi lần bệnh khởi sanh lên là khổ vì có cái “Ta” xen vào muốn loại bỏ loại trừ không thích, tìm kiếm, tạo tác… nên sinh khổ. Vì mình chưa thật sự biết trọn vẹn với cái bệnh ấy và không đủ sức nhẫn nại với bệnh ấy nên sinh khổ càng lăng xăng chống đối thì khổ càng thêm khổ gây nên căng thẳng và mệt mỏi.
Trải qua nhiều cơn bệnh trên thân con luôn luôn điều chỉnh lại nhận thức của mình cho đúng tốt. Hôm nay con xin trình trải nghiệm nay với Thầy, có điều nào sai mong Thầy khai thị thêm cho con. Con xin cảm ơn Thầy.
Con xin tâm niệm đảnh lễ Thầy và xin được phép hỏi.
Tánh biết có phải là tâm hay không? Và nó thuộc loại tâm nào? Xin nói rõ hơn về cái xác định nầy. Mô Phật.
Tính chất của tâm là biết. Tâm biết có hai phần: Tánh biết và tướng biết. Tướng biết có 121 tâm biểu hiện qua 6 thức. Tướng biết – tức 121 tâm – tuỳ duyên đối tượng mà sinh diệt, nhưng Tánh biết không sinh không diệt nên mới có thể biết được sự sinh diệt của 121 tướng tâm. Nếu không có Tánh biết thì không thể niệm tâm và niệm pháp, nên những hành giả niệm tâm, niệm pháp sâu đều thấy có một cái tâm thấy được tiến trình tâm đang hiện hành: đó chính là Tánh biết, trong khi tướng biết này không thể thấy được tướng biết kia, vì theo Vi Diệu Pháp 2 tướng biết không thể hiện diện cùng lúc. Nhưng Tánh biết lại có thể hiện diện với cả 121 tâm. Điều này không thể lý luận theo sách vở mà phải chứng nghiệm mới biết được.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy,
Con có chỗ nghi này muốn hỏi Thầy ạ. Từ khi con thực hành Vipassana thì thường là quan sát tâm. Thấy rõ tiến trình vận hành của các tâm thiện cũng như bất thiện của mình, từ đó điều chỉnh hành vi hoặc cách suy nghĩ lại. Con thấy hiệu quả rất tốt, nhất là khi có nghịch duyên xuất hiện.
Nhưng cách đây 1 tháng con có bị đau răng thấu đến tận xương tủy. Con cũng thử quan sát cảm thọ nhưng không thể quan sát “như nó đang là” như đối với quan sát tâm vì cơn đau cứ buốt lên từng cơn, cơn sân trổi dậy liên tục, con chuyển qua quan sát cơn sân cũng không xong. Cuối cùng con phải tập trung vô quan sát hơi thở để không còn để ý tới cơn đau răng thì thấy bớt hơn chút xíu. Con suy nghĩ, khi mới đau răng đã như vầy thì đến lúc cận tử toàn thân đau đớn thì công phu tu tập của mình có ứng dụng được không?
Sự việc này làm con nhớ đến 1 lần con vào 1 khóa thiền của trường phái chuyên quan sát cảm thọ. Họ bắt ngồi thiền 45 phút bất động cho chân tê buốt và quan sát trên cảm thọ đó. Có phải ý đồ của phương pháp này là để luyện tập dành cho những lúc đau đớn như thế này không ạ?
Con cảm ơn Thầy.
– Con nên học quan sát thực tế sự kiện nào đang diễn ra hơn là chọn một đối tượng nhất định như chọn niệm thân, niệm thọ hay niệm tâm riêng biệt. Vì tâm chánh niệm tỉnh giác là chính chứ không phải là đối tượng nào. Nên tập quan sát thân thọ tâm hoặc pháp khi đối tượng nào đang nổi trội.
– Khi đau răng, nếu con chánh niệm tỉnh giác vừa đủ (đúng mức) thì dù cảm thọ đau đến đâu vẫn thấy được thực tánh vô thường, khổ, vô ngã của nó, và tâm vẫn không dao động, nếu tâm sân khởi lên chỉ biết đang có sân… nên tánh biết vẫn trong sáng.
– Nhưng vì chánh niệm tỉnh giác chưa đủ hoặc quá mức nên khi quá đau con không còn trọn vẹn tỉnh thức được nữa và phải dùng tới biện pháp đối trị bằng cách quan sát hơi thở. Làm như vậy tuy thấy dễ chịu hơn nhưng lại không ngay đó thấy được thực tánh của cảm thọ đau.
– Đừng nỗ lực hành thiền như một biện pháp đối kháng mà chỉ nên trọn vẹn tỉnh thức với thực tại thân thọ tâm pháp một cách tự nhiên bình thường với tâm thái càng buông thư con càng thấy dễ chịu đựng hơn, đồng thời cũng thấy được thực tánh pháp, dù đó là lúc cận tử.