Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: niệm hơi thở

Question 1

Ngày gửi: 08-11-2010

Câu hỏi:

Kính thưa Thầy, xin Thầy hoan hỷ giải thích cho con cách thực hành lời dạy sau đây trong kinh Tứ Niệm Xứ, phần Quán Thân: – “Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở vô/thở ra”, vị ấy tập. – “An tịnh toàn thân, tôi sẽ thở vô/thở ra”, vị ấy tập. Có quan điểm cho rằng toàn thân ở đây là hơi thở (ví dụ Thanh Tịnh Đạo Luận), có quan điểm khác thì cho toàn thân ở đây là thân thể. Kính xin thầy chỉ dạy cho chúng con được rõ hơn. Nguyện cầu Thầy trụ thế dài lâu để mang lợi lạc cho chúng con. Nam-mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Các chủ đề liên quan:

Answer

“Hơi thở” là một khái niệm, nếu nói toàn thân là hơi thở thì toàn thân cũng là khái niệm. Điều này chỉ đúng trong thiền định, vì thiền định sử dụng tưởng và khái niệm như một nimitta – tướng do tưởng sinh. Nhưng trong thiền tuệ thì sai, vì đối tượng của thiền tuệ phải là thực tánh (paramattha) chứ không phải là tướng do tưởng sinh. Vậy trong thiền tuệ toàn thân ở đây là toàn bộ trạng thái diễn biến của thân khi thở. Hay nói cách khác là toàn bộ động tác thở diễn ra trên thân. Đây là sự khác biệt rất rõ ràng giữa thiền định và thiền tuệ. Tóm lại, trong thiền định nói toàn thân là hơi thở, còn trong thiền tuệ nói toàn thân là toàn bộ động tác thở.

Question 2

Ngày gửi: 05-05-2010

Câu hỏi:

Thưa Thầy! 1. Kinh điển thường hay nói 4 niệm xứ nhưng có phải niệm thân, niệm thọ, niệm tâm đều chỉ là một phần của NIỆM PHÁP không ạ (vì thân, thọ hay tâm đều là các pháp)? 2. Trong kinh quán niệm hơi thở có câu: “quán vô thường – tôi sẽ thở ra”, đối tượng của sự quán vô thường trong lúc này là gì ạ? Xin thầy giải đáp. Chúc thầy luôn an lạc.

Các chủ đề liên quan:

niệm hơi thở | sự thở | vô thường | khổ & vô ngã | Tứ Niệm Xứ

Xem câu trả lời

Answer

1) Con nói đúng. Trong phần niệm Pháp đều có thân, thọ và tâm, ví dụ như niệm pháp về 5 uẩn. Chỉ khác ở chỗ là khi niệm thân, thọ, tâm thì ba đối tượng thân, thọ, tâm được tách riêng để niệm đối tượng nào thì chỉ niệm đối tượng đó thôi. Còn niệm pháp thì thấy cả ba trong quá trình diễn biến tương giao của chúng. Tuy nhiên ở đây không nói pháp một cách chung chung mà chỉ nhấn mạnh đến: 5 triền cái, năm uẩn, 12 xứ, Thất Giác Chi, Tứ Diệu Đế mà thôi.

2) Quán vô thường ở đây có nghĩa là trong khi thở thấy ra tánh vô thường ngay nơi mọi diễn biến vô thường của động tác thở hoặc trạng thái thở. Nhớ rằng tứ “quán” này không có nghĩa là suy gẫm về ý nghĩa của sự vô thường, mà là thấy biết trực tiếp tính chất vô thường ngay nơi sự thực tại hiện tiền..

Question 3

Ngày gửi: 23-03-2010

Câu hỏi:

Kính thưa thầy! Con chọn hơi thở làm đối tượng thiền quán thì nên chọn toàn bộ hơi thở hay chóp mũi hay phồng xẹp bụng? Con thấy đối tượng toàn bộ hơi thở khó định tâm hơn. Kính mong Quý Thầy chỉ dậy! Con xin cảm ơn Thầy!

Các chủ đề liên quan:

niệm hơi thở | sự thở

Xem câu trả lời

Answer

Nếu con chọn hơi thở để định thì sao gọi là đối tượng thiền quán? Hành giả thiền định thường chọn cửa mũi hoặc phồng xẹp ở bụng vì như vậy dễ định tâm hơn. Nhưng trong thiền tuệ hay thiền quán thì nên theo dõi động tác thở toàn thân, vì như vậy tâm không rơi vào định, mà chỉ thấy trạng thái diễn biến vô thường sinh diệt của động tác thở mà thôi. Trong thiền tuệ không có cái gọi là hơi thở, vì hơi thở chỉ là một khái niệm, không có thực tánh, nên không thể làm đối tượng cho thiền tuệ được. Hành giả không thể thấy biết cái gọi là hơi thở mà chỉ có thể trải nghiệm những trạng thái nóng, lạnh, chuyển động, xúc chạm, sự co duỗi nơi toàn thân v.v… mà thôi. Vậy con cần lưu ý sự khác biệt của đối tượng thở trong thiền định và thiền tuệ để biết thật sự mình đang hành thiền gì. Định là chuyên chú tâm (tầm tứ) vào một đối tượng cố định, rồi qua tưởng đối tượng ban đầu được biến đổi thành một tướng khái niệm gọi là thiền tướng (nimitta) để an trú tâm trong trạng thái tĩnh chỉ gọi là nhất tâm. Trong khi thiền tuệ hướng tâm trên thực tại hiện tiền (chánh niệm), với thấy biết trong sáng quan sát trạng thái động của thực tại đó để nhận ra bản chất tự nhiên của nó (tỉnh giác) chứ không phải để định tâm.

Question 4

Ngày gửi: 14-12-2009

Câu hỏi:

Con kính lễ chư Tăng-Ni chùa Bửu Long thân tâm thường lạc. Kính thưa quý Sư, khi quán hơi thở trong 40 đề mục của thiền chỉ có khác với quán hơi thở của thiền quán không, thưa Sư? Kính tri ân quý Sư!!!

Các chủ đề liên quan:

niệm hơi thở | sự thở

Xem câu trả lời

Answer

Đề mục hơi thở có cả trong thiền định lẫn thiền tuệ, tuy nhiên cách hành, tính chất của đối tượng, cũng như kết quả lại khác nhau:

– Trong thiền định, yếu tố tiên khởi được sử dụng để hành đề mục hơi thở là tầm và tứ, tính chất của đối tượng (đề mục) là tưởng về hơi thở, thuộc pháp khái niệm (paññatti), kết quả đạt được là cận hành định (dục giới) hay an chỉ định (sắc hoặc vô sắc giới). Định hành giả tập trung tâm ý (tầm và tứ) vào khái niệm hơi thở cho đến khi một tướng của hơi thở do tưởng sinh hiện ra dưới hình thức một quang tướng (patibhāga nimitta), lúc đó hành giả lấy quang tướng này làm đề mục để chuyên chú và sẽ đạt đến các loại thiền nói trên.

– Trong thiền tuệ, yếu tố tiên khởi được sử dụng để hành đề mục hơi thở là chánh niệm và tỉnh giác, tính chất của đối tượng là thực tánh của động tác thở, thuộc pháp chân nghĩa (paramattha), kết quả đạt được là các tuệ chứng, đạo quả và Niết-bàn. Tuệ hành giả giữ chánh niệm tỉnh giác trên thực tánh của diễn biến động tác thở cho đến khi đạt được trí tuệ thiền tuệ thứ nhất đến tuệ thứ 16.