Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: như nó đang là

Lý trí nhiều thì sinh nghi, tâm khó an tịnh. Không phải “muốn biết con đang là gì” mà ngay đó “thấy thực tại như nó đang là”. 

Sādhu lành thay! Tuyệt vời con nhỉ. 

Đang là ngoài khái niệm thuộc về chân đế, còn đang là trong tư tưởng (bao gồm khái niệm quá khứ, tương lai, sắc tướng…) của con là con đã kéo nó về tục đế rồi. Đang là tục đế của con không giống đang là tục để của những người khác, nhưng đang là chân đế thì vẫn là một thôi.

 Con nên trọn vẹn biết hiện tại con đang là gì tốt hơn là cố biết có kiếp sau hay không. Khi con biết mình trong từng khoảnh khắc con sẽ thấy đó là một chuỗi diễn biến không ngừng, trong đó không có gì tồn tại mãi, cũng không có gì mất  hẳn đi mà đó là một dòng chuyển hoá liên tục. “Kiếp sau” của trái mít mon là trái mít già và “kiếp sau” của trái mít già là trái mít chín v.v… Vấn đề là con có thấy ra dòng chuyển biến đó nơi chính con để không tham ưu, không bám víu bất cứ điều gì hay không mà thôi.

 Dẫu thấy đúng cũng không nên xác định điều gì. Mọi pháp chỉ như nó đang là thôi.

Kết luận chỉ có ích tạm thời trong tục đế, nhưng trong chân đế thì chẳng có gì kết luận được vì nó chỉ như nó đang là thôi. 

 “Cho là” tức đánh giá, phê phán, kết luận vấn đề một cách chủ quan. “Phải là” tức muốn sự việc phải diễn ra như ý mình. “Sẽ là” tức mong cầu đạt được kết quả ở tương lai. Điều này có thể đúng trong tục đế, nhưng không thể đúng trong chân đế.