Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: nhị nguyên & bất nhị

Question 1

Ngày gửi: 11-06-2014

Câu hỏi:

Con xin cung kính đảnh lễ Thầy. Bạch Thầy, con xin thỉnh Thầy giải thích cho con rõ về khái niệm nhị nguyên và bất nhị ạ! Con xin đa tạ và cung chúc Thầy thân tâm thường an lạc.

Các chủ đề liên quan:

Dịch Lý | nhị nguyên & bất nhị | thái cực & lưỡng nghi

Answer

Tất cả pháp trên đời đều có 2 mặt, Dịch lý gọi là nhất nguyên lưỡng tính, như thái cực cũng có âm dương, và trong âm có dương, trong dương có âm cứ thế trùng trùng duyên khởi mà sinh ra muôn loài vạn vật. Vì không thấy được tính bất nhị (tuy hai mà một) này nên nhiều người cứ muốn lấy mặt này bỏ mặt kia, thái độ đó gọi là nhị nguyên. Nhưng họ không biết rằng khi lấy mặt họ thích thì vô tình lấy luôn mặt họ không thích, ngược lại khi bỏ mặt họ không thích thì cũng bỏ luôn mặt họ thích. Như vậy, vì không thấy tính toàn diện, bất nhị của thực tánh pháp vốn nhất nguyên lưỡng tính nên nhiều người có thái độ nhị nguyên đối với pháp để rồi tự chuốc lấy phiền não khổ đau, bất như ý mà thôi.

Question 2

Ngày gửi: 10-06-2014

Câu hỏi:

Kính thưa thầy, Con là người có sự dao động cảm xúc, tình cảm nhiều. Thời gian khi con đi học với bạn bè, thì cũng có vui, buồn. Sau khi ra trường, có 1 thời gian con thất nghiệp, con đi chùa, thì tâm trạng cũng bình bình. Giờ có việc làm, thì tâm trạng con dao động tiếp. Con định không vướng vào chuyện tình cảm (vì con biết vướng vô thể nào cũng dẫn đến đau khổ), nhưng mà con người mà, khi mình tiếp xúc với ai khiến mình vui, tự nhiên sau đó mình hết tự nhiên, rồi có ai chọc thì mắc cỡ. Con che dấu tình cảm của mình càng làm tâm trạng cứ lên xuống thất thường, không tự nhiên. Mà con biết sống điềm đạm là tốt. Chẳng lẽ con cứ ở nhà hoặc tự nhốt mình không tiếp xúc? Con làm thế nào thưa thầy?

Các chủ đề liên quan:

nhị nguyên & bất nhị | thái cực & lưỡng nghi

Xem câu trả lời

Answer

Không động làm sao biết tịnh, không khổ làm sao biết vui? Động – tịnh, vui – khổ là hai mặt tất yếu của cuộc sống, không phải là tránh động tìm tịnh hay tránh tịnh tìm động, và khổ – vui cũng vậy, mà tốt nhất là dù động hay tịnh, khổ hay vui vẫn sáng suốt, không mê lầm, không bám víu, không cố chấp thì sẽ thấy Đạo và phát huy được cái Đức của Đạo. Cái sai là do cầu an, cầu toàn mà sinh ra lo âu sợ hãi và phiền não khổ đau. Nên sống tự nhiên để chiêm nghiệm ý nghĩa chân thực của đời sống. Nếu con chọn một trong hai mặt của đời sống thì con rơi vào nhị nguyên, phân hoá, không còn thấy được tính bất nhị hay toàn diện của đời sống kỳ diệu này.

Question 3

Ngày gửi: 07-09-2013

Câu hỏi:

Kính bạch Thầy, Gần đây, qua sự thực hành cũng như va chạm những nỗi đau, nhất là bệnh tật, những nghịch cảnh trong cuộc sống, con cảm nhận thật sâu sắc những điều Thầy đã dạy. Con thấy rằng: nếu chỉ đơn thuần nghe giảng mà không có sự trải nghiệm thực tế trong đời thường, và nếu có sự trải nghiệm mà không học ra điều gì thì khó có thể lãnh hội được sự thật chân đế về khổ, bất toại nguyện và vô ngã, được minh chứng cụ thể trong lời dạy của Thầy. Con xin trình với Thầy về suy nghĩ của con, và con rất mong được Thầy dạy thêm cho con: Với sự sáng suốt, định tĩnh, trong lành, thận trọng, chú tâm, quan sát, con nhìn thấy rất rõ bản chất thật sự của tâm con. Có lúc nó rất xấu, có lúc nó khô khan chai đá, có lúc con cảm thấy bất lực trước những nỗi đau về thể xác do bệnh tậtv.v… còn rất nhiều những cung bậc lên xuống của Tâm tùy theo hoàn cảnh. Nhưng Thầy ơi, hôm nay con đã hiểu và cảm nhận sâu sắc lời Thầy dạy: Khi con nhận thức tâm con khô khan, chai đá, thì cũng từ nơi đó đã có sự dịu dàng, êm ái. Khi con nhận thức được tham-sân-si nơi con là con đã tháo mở một khe hở để cho ánh sáng rọi vào. Sự thấy biết của con càng rõ ràng hơn khi con từ những khổ đau, nghịch cảnh mà hiểu rằng: người ta không thể cảm nhận được điều gì nếu không có cái “đối nghịch” với nó, không có bóng tối thì người ta đâu biết đến ánh sáng, khi con thấy con “khô khan, chai đá” thì con mới ý thức rõ rệt được sự “dịu dàng, thương yêu”, khi con bị “giới hạn” về mọi mặt thì con mới cảm nhận được cái “vô biên” của đất trời, của vạn vật. Bản thân con sẽ không thể biết được chính con, mà chỉ có cái gì “khác với con” mới giúp con ý thức được chính mình. Như, khi đau khổ vì bệnh tật, thì con mới thấy được giá trị của một cơ thể khỏe mạnh, khi sống không có ý nghĩa trong một ngày, thì con mới thấy được sự quý giá của từng phút giây hiện tại. Kính bạch Thầy, phải chăng con đã thấy được một phần nào đó như là vị ngọt, sự cay đắng… trong lời Thầy đã dạy con? Bên trong những nỗi đau, những điều bất như ý lại ẩn giấu một sự thật mà chỉ có bản thân tự trải nghiệm, có học ra bài học thực tế thì mới thấy được. Con mong Thầy chỉ dạy để con được khai tâm mở trí. Con thành kính đảnh lễ Thầy.

Các chủ đề liên quan:

Thiện ác đúng sai | nhị nguyên & bất nhị | thái cực & lưỡng nghi

Xem câu trả lời

Answer

Tốt lắm, con bắt đầu biết nhìn thấy hai mặt của đời sống. Người ta thường hiểu lầm tâm vô phân biệt là không cần biết đúng sai thiện ác gì cả, nghĩa là cho rằng đúng sai thiện ác đều như nhau. Nhưng đó là tà kiến. Chánh kiến hay trí tuệ là thấy rõ đúng sai thiện ác nhưng tâm không chấp trước, tâm vẫn an nhiên trong sáng không bị ảnh hưởng bởi những đúng sai thiện ác đó. Người chấp vào một bên trong hai mặt của đời sống gọi là phân biệt nhị nguyên, còn người thấy cả hai mặt mà không chấp thủ mặt nào không xem mặt nào là ta, của ta hay tự ngã của ta thì mới có cái nhìn bất nhị. Bất nhị chứ không phải nhất nguyên, bởi vì nhất nguyên hay nhị nguyên đều là chấp thủ.

Question 4

Ngày gửi: 12-06-2012

Câu hỏi:

Kính thưa thầy, Nhờ duyên lành mà con đã được gặp thầy để nghe những lời chỉ dạy hết sức quý giá giúp khai thị cho con thấy ra được cái tham, sân, si vi tế trong tâm của mình. Nhưng từ khi thấy ra vô thường, khổ, vô ngã. Tâm con có nhiều xung đột (con biết điều này là điều tất yếu phải đến, trong quá trình gột rữa làm sáng tỏ thực tánh chân thực trong mỗi người) giữa những mục tiêu bên ngoài và nỗi niềm hướng thiện bên trong. Từ khi biết đến chánh pháp, con đã buông bỏ việc chạy theo những mục tiêu bên ngoài (như danh vọng và lợi lộc), nhưng giờ đây khi làm công việc gì con suy xét tường tận thì công việc vẫn buộc con phải vì tư lợi (lợi ích của công ty con làm). Con vẫn còn trẻ và vẫn muốn đóng góp sức mình làm việc lợi lạc cho xã hội, nhưng những công việc xung quanh con đều được đặt để mục tiêu và vì vụ lợi. Con thường nghĩ, phải chi có một xã hội mà ở đó con người làm việc theo năng lực và hưởng theo nhu cầu chính đáng. Mọi người đều làm việc với lòng nhiệt thành và vì muốn được đóng góp cho xã hội. Khi đó con người không phải phát sinh thêm những người làm nhiệm vụ kiểm tra, giám sát. Ở đó sẽ không còn phân biệt giàu nghèo vì không còn ai muốn giữ tài sản cho riêng mình. Ở đó cũng sẽ không có người đói khổ và tất cả người bệnh đều được điều trị tận tình như nhau. Tại sao con người không dẹp bỏ cái ngã đễ chung tay xây dựng một xã hội tràn ngập lòng nhân hậu? Thấy chỉ dạy giúp con đễ làm sao sống trọn vẹn với chính mình, không còn sự xung đột giữa những mục tiêu trong nội tâm và mục tiêu bên ngoài. Con xin chúc thầy được nhiều sức khỏe!

Các chủ đề liên quan:

nguyên lý tu tập | nhị nguyên & bất nhị | thái cực & lưỡng nghi

Xem câu trả lời

Answer

Thực ra khi con thấu triệt và chuyển hóa được những xung đột bên trong thì những xung đột do mục tiêu bên ngoài đem lại không còn là vấn đề nữa. Đời sống xã hội luôn có hai mặt như thăng – trầm, được – mất, hơn – thua, vui khổ… Mục tiêu của sự biểu hiện sinh khắc của hai mặt âm – dương giữa cuộc đời này chính là để cho con người có cái nhìn toàn diện (bất nhị) hầu giác ngộ ra bản chất của mình và cuộc sống, chứ không phải chọn mặt này bỏ mặt kia để rơi vào cái nhìn phiến diện, cục bộ và một chiều (nhị nguyên).

Hạnh phúc không đạt được khi loại bỏ một mặt để giữ lấy mặt kia hoặc loại bỏ cả hai, mà là vượt lên cả hai mặt ấy. “Vượt lên” cũng đồng nghĩa với ở giữa (trung) hai mặt mà vẫn sống ung dung tự tại không lấy bỏ, không chấp trước, không bị ràng buộc trong đối đãi nhị biên. Xã hội là tập hợp bởi những cá nhân vì vậy chỉ khi mọi cá nhân đều giác ngộ thì xã hội mới có thể an bình thực sự. Nhưng đó chỉ là một giả thuyết, do đó ý tưởng xã hội lý tưởng của con hầu như chỉ có trong những chuyện “Liêu Trai” chứ chưa bao giờ hiện thực.

Khi con khởi lên một ý tưởng thì đã hình thành nhị nguyên rồi (Nhất niệm khởi thiện ác dĩ phân), mà nhị nguyên tất mời gọi sự đối nghịch, nghĩa là tất yếu phải có ít nhất là một ý tướng đối kháng lại. Ví dụ như một người sẽ nói rằng: “Liệu một xã hội thuận chiều như vậy thì sẽ chỉ có sinh không có khắc, làm sao có sự tiến hóa được”. Thế là cuộc đời lại nảy sinh ra hai phía đối địch! Và rồi mọi việc vẫn y như cũ. Đức Phật nói: “Tâm bình thế giới bình”. Nếu con chưa thực sự thấy thế giới đang an bình như nó là, thì hiện thực của cuộc sống đang giúp con học ra sự an bình trong thái độ sống của chính con đó.

Question 5

Ngày gửi: 25-05-2012

Câu hỏi:

Bạch Hòa thượng, xin Ngài giải cho con hai chữ bất nhị nghĩa là gì? Con kính tri ân NGÀI.

Các chủ đề liên quan:

nhị nguyên & bất nhị | thái cực & lưỡng nghi

Xem câu trả lời

Answer

Bất nhị là không hai ám chỉ không phân biệt nhị nguyên. Nhị nguyên là phân chia một thực thể thành hai mặt đối nghịch rồi chấp vào một bên và đối kháng lại phía kia. Khi khởi tâm phân biệt liền rơi vào khái niệm chế định của tục đế. Khi tâm rỗng lặng trong sáng không khởi ý niệm phân biệt và không chấp trước một chiều gọi là bất nhị, pháp bất nhị chính là pháp thực tánh chân đế.