Kính thưa sư ông, phiền não có phải là tất cả những sự vật làm con người khổ đau như: bệnh tật, mất mát, chia ly, già chết… không? Kính xin sư chỉ bày cho con cách đơn giản, cụ thể để giải quyết phiền não?
Con cảm ơn sư ông.
Không phải con, đó là khổ chứ không phải phiền não. Phiền não là tham, sân, si, ngã mạn, tà kiến v.v… Cách giải quyết phiền não tốt nhất là thấy phiền não đúng như nó là, nên con phải trở về trọn vẹn tỉnh thức với chúng để thấu hiểu bản chất thật của chúng.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con chào thầy ạ, con muốn hỏi về năng lực tâm trong trường hợp sau ạ.
– Tại sao trong một giàn nhạc giao hưởng tới cả vài trăm người khi chơi chung một bài lại không có dù chỉ một người bị sai nhịp, tất cả đều rất ăn nhịp vào với nhau như thể họ có cùng một tâm duy nhất của một người vậy. Đó có thể coi là nhất tâm được không, cũng giống như khi mình chuyên chú làm một công việc gì đó vậy ạ?
– Nếu người này nhất tâm và người khác cũng nhất tâm vẫn có thể có sự sai nhịp chứ ạ. Hay tất cả họ cùng tạo ra một năng lực tâm chung hỗ trợ, khiến cho những người khác bắt nhịp được với “tần số tâm chung” nên không ai bị sai nhịp ạ!
Con cảm ơn thầy ạ!
Sáu thức của mỗi người khác nhau về tướng dụng do tiếp xúc với những duyên (đối tượng, hoàn cảnh, môi trường) khác nhau nên phát triển những khả năng khác nhau nhưng tất cả cùng chung một thể tánh. Như vậy Tâm có hai phần là tướng biết và tánh biết. Tướng biết sai khác giữa các căn với nhau và sai khác giữa người này với người kia, nhưng do tánh biết đồng nhất nên khi tướng biết (6 thức) đủ yếu tố thận trọng chú tâm quan sát trên từng đối tượng riêng hoặc trong lành định tĩnh sáng suốt trên cùng đối tượng chung thì liền có sự tương giao hoà hợp.
Trong bản năng tự nhiên chúng ta thấy những con đom đóm cùng chớp sáng một lần, những con ve cùng cất tiếng và cùng ngưng lại rất đồng bộ, những con cá Heo cùng biểu diễn rất hoà hợp với nhau. Thậm chí nhiều loài hoa cùng nở một lượt dù chúng ở cách nhau rất xa. Như vậy tính đồng nhất không phải chỉ có trong tánh biết và tướng biết mà còn trong cả những yếu tính và yếu tố của vật chất như đất, nước, lửa, gió và hư không nữa. Tóm lại, cả thể chất và tinh thần qua đất, nước, lửa, gió, hư không và tánh biết đều có khả năng bẩm sinh là sự tương giao, hoà hợp và đồng nhất.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con chào Thầy ạ. Trong bài giảng phân biệt hơi thở và sự thở, khi đi thì tự động đi thôi không có cái ta đang đi trong đó. Cái hành động đi đó là tự động và mình chỉ biết thôi chứ không cố gắng theo dõi, ghi nhận vào từng bước chân phải không ạ?
Mỗi buổi sáng khi thức dậy, các hành động tự nhiên như xỏ dép, lấy thuốc đánh răng, chải răng… diễn ra một cách tự động và mình chỉ cần biết mà không cần cố gắng theo dõi, ghi nhận vào từng động tác phải không ạ? Cũng như khi thấy ngứa ở trên mặt thì đưa tay lên gãi trong cái biết trọn vẹn tỉnh thức thôi mà không cần chủ ý ghi nhận sự ngứa và chủ ý giơ tay lên để gãi phải không ạ?
Trên đây là một số điều mà con vẫn còn thắc mắc trong việc thực hành ạ. Từ lúc con hỏi thầy về thực hành niệm hơi thở trong tứ niệm xứ được thầy khuyên không nên nhầm lẫn hơi thở và sự thở, đó cũng là lần đầu tiên con nghe đến hai khái niệm này trong thiền, con nghe bài pháp thoại thầy giảng con mới phân biệt được và hiểu sâu hơn. Con cám ơn thầy nhiều lắm. Con chúc thầy luôn an lạc và mạnh khỏe ạ!
Đúng như con nói, trong thiền minh sát đối tượng thấy biết và sự thấy biết đều tự nhiên, không dựng đối tượng và không xen ý đồ của bản ngã vào. Không sử dụng nỗ lực ý chí để tập trung, tìm kiếm, theo dõi, ghi nhận đối tượng nhất định nào cả vì như thế là đã bị khái niệm tục đế xen vào rồi, và đó chính là ý thức của bản ngã. Thấy biết phải hoàn toàn tự nhiên trong sáng, không bị ý đồ của bản ngã che lấp mới thấy được thực tánh chân đế.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con xin kính đảnh lễ thầy.
Con cảm ơn thầy đã trả lời câu hỏi của con về “làm việc tay chân”. Những điều thầy nói đều đúng với con ạ.
Hôm nay do tình cờ mà con nghe lại bài giảng “Trọn ven với thực tại” của thầy ở khóa giảng thứ 10. Con thấy những điều mình thắc mắc được giải đáp phần nào. Con xin tóm tắt những gì mình hiểu để thầy xem cho con là con hiểu có đúng không ạ.
Tánh biết tự biết mình phải làm gì một cách chính xác nếu không có tham sân si xen vào. Mình cứ trở về thực tại thật tự nhiên là cách tốt nhất.
Những thứ như hôn trầm, trạo cử không phải là xấu, nó là biểu hiện cho thấy mình đã làm điều gì đó chưa thuận pháp nên bản thân mình tự có phản ứng lại. Trong trường hợp của con là con cố gắng làm những việc con không thích vì nghĩ rằng qua những việc đó con sẽ học ra nhiều điều hay. Con nhớ lời thầy là việc gì cũng có mặt lợi của nó, việc gì cũng giúp mình học ra bài học giác ngộ. Nhưng vì con cứ cho là mình phải làm như vậy, phải cố gắng học ra bài học ngay từ lúc này nên tự mình làm mình khó chịu. Lời thầy dạy rõ ràng vậy mà con vẫn chưa hiểu hết và hành đúng được. Đây là bài học cho con về việc “tự lượng sức mình” trên con đường học đạo.
Con thấy rằng để hiểu cách hành cho đúng cần nghe đi nghe lại thật nhiều bài pháp thoại. Có những lúc con nghe thầy nói điều A trong bài pháp này nhưng lại nói đừng chấp vào A trong bài pháp khác. Nếu nghe mà không hiểu kỹ thì rất dễ hành sai đường. Đơn giản vậy thôi mà với con hiệu quả “khôn lường”. Như trong trường hợp vừa rồi, con cứ nghĩ học ra bài học ngay trong hiện tại là cố gắng vượt lên cho dù hoàn cảnh thế nào. Con chấp chặt và cứ giữ khư khư điều đó nên tự làm mình khổ não. Con quên rằng thầy đã nói: tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác MỘT CÁCH TỰ NHIÊN, con quên đi sự tự nhiên trong khi hành mà cố gắng làm việc quá sức mình, như vậy là không hiệu quả. Lại thêm một bài học để con quay trở lại quan sát thân tâm mình. Nếu thường quan sát thân tâm mình con sẽ biết cách tự điều chỉnh hợp lý hơn.
Người lý trí thường hay phân vân, bất định… con đúng là như thế ạ. Thưa thầy, con có cần lưu ý gì khi thực hành không ạ?
Con kính đảnh lễ thầy. Con chúc thầy thật nhiều sức khỏa để tiếp tục chỉ bày cho chúng con.
Vậy là con đã thấy rõ hơn về pháp hành này. Hành mà không có nỗ lực ý chí của “Ta hành” mới tự nhiên được. Tự nhiên chính là nghĩa của “thực tánh pháp” nên Lão Tử nói: “Đạo pháp tự nhiên”. Khi có thể thấy biết tự nhiên con sẽ thấy khác xa với thấy biết qua ý thức trong phạm vi lý trí của bản ngã. Chúc mừng con đã tìm thấy phương hướng giác ngộ.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con chào Thầy ạ, thầy cho con hỏi minh sát tiến trình ngũ uẩn xảy ra như sau:
Ví dụ 1: Khi chánh niệm ta nghe thấy 2 người gần đó đang nói chuyện với nhau. Tiến trình ngũ uẩn có diễn tiến lần lượt theo thứ tự như sau:
1. Âm thanh đi qua tai (sắc uẩn)
2. Tai nghe thấy âm thanh mà chưa rõ nội dung là gì (thức uẩn)
3. Biết được nội dung của âm thanh là câu chuyện nói xấu mình (tưởng uẩn)
4. Trong người thấy khó chịu (thọ uẩn)
5. Tức giận, nói trả lại người đó (hành uẩn)
Ví dụ 2: Khi đang ngủ thì thình lình nghe thấy một âm thanh chát chúa
1. Âm thanh đi qua tai (sắc uẩn)
2. Tai nghe thấy âm thanh lớn (thức uẩn)
3. Tôi cảm thấy khó chịu (thọ uẩn)
4. Tôi biết được đó là tiếng đóng cửa (tưởng uẩn)
5. Tôi nổi sân trong người (hành uẩn)
– Thầy cho con hỏi tiến trình ngũ uẩn xảy ra như thế nào mới đúng ạ? Nếu áp dụng trong khi tu tập thì chỉ nên dừng lại ở thức uẩn thì sân sẽ không phát sanh phải không ạ?
– Trong Thiền Tông thì Thức uẩn (cái biết đơn thuần của mắt, tai…) có phải là Chân Tâm (Không thêm-bớt, Không sanh-diệt, Không tăng-giảm, không nhơ-sạch) không ạ?
– Con mới tìm hiểu sơ lược về Vi Diệu Pháp con được biết về Tâm và Tâm sở, Tâm trong Vi Diệu Pháp có đồng với Chân Tâm trong Thiền Tông không ạ? Tại sao Chân Tâm trong Thiền Tông không sanh không diệt mà Tâm, Tâm sở trong Vi Diệu Pháp lại có sanh, có diệt ạ?
Con cảm ơn Thầy ạ!
Phân biệt qua ngôn từ làm gì cho mệt. Hãy quên hết ngôn từ, con cứ trở về trọn vẹn tỉnh thức với thực tại thân, thọ, tâm, pháp thì con sẽ tự nhận ra đúng trạng thái và diễn biến của tâm, tâm sở…, của sắc, thọ, tưởng, hành, thức v.v… qua đó con sẽ thấy điều gì sinh diệt, điều gì không sinh diệt mà không cần từ ngữ nào. Ngôn từ chỉ đi theo sau để mô tả thấy biết thực mới đúng, còn lấy ngôn ngữ để áp dụng vào thấy biết thì khó có thể thấy được sự thât.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con chào thầy ạ, thầy cho con hỏi, sống trong một môi trường xấu tâm luôn sân hận, bất an, ta nhận ra bất an và trọn vẹn cảm nhận sự bất an đó để tâm an. Hay ta nên tránh xa môi trường xấu đó để không tưới tẩm hạt giống giận dữ, hận thù, khổ đau trong tàng thức ạ?
Tuỳ trình độ của con. Nếu thấy ở trong môi trường đó con càng mê muội tham sân hơn thì nên tránh, nếu con thấy môi trường ấy giúp con học ra nhiều sự thật về mình, về người và về cuộc sống nên tâm ngày càng sáng suốt và tự tại hơn thì ở.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con xin đảnh lễ thầy.
Thưa thầy, xin thầy cho con hỏi, khi con làm việc tay chân như nhổ cỏ, sửa đồ lặt vặt hay làm đồ thủ công con cảm thấy rất bứt rứt. Con không thấy thoải mái, hay nghĩ đến nhưng điều khác… Con không cảm thấy thư thái và tự nhiên. Lúc đầu con tưởng là do tư thế ngồi lưng không thẳng và bụng bị ép làm con không thoải mái nhưng khi con ngồi thẳng lại cũng không hoàn toàn điều chỉnh được trạng thái. Khi con làm việc đầu óc như đọc sách hay ngồi nói chuyện thì không bị thế. Con đã thử nhiều cách khác nhau như thả lỏng, nhắc mình tự nhiên, chú tâm hay thoải mái đều không hiệu quả.
Xin thầy cho con biết đó là do thói quen hay là con hành sai ở chỗ nào ạ? Hay là con chưa bắt đúng vào “nhịp” của thời điểm đó ạ? Khi con đánh những dòng chữ này với tốc độ nhanh hơn con lại thấy thoải mái hơn là đánh chậm. Nhưng khi con dò lỗi chính tả thì vì đánh nhanh nên sai nhiều quá! Nhịp độ có lẽ nên không nhanh không chậm.
Con kính đảnh lễ thầy.
Có thể do con không thích và không hợp với việc làm chân tay. Con nghiêng về hoạt động lý trí nên khi làm việc với lý trí con thấy thoải mái hơn, còn khi con làm việc tay chân thì tâm thấy bất an, dao động. Người lý trí thường phân vân, bất định nên con thích nhanh hơn chậm.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con xin đảnh lễ Thầy.
Con đã biết đến và thực hành Thiền đã được vài năm, khi có khi không, và chỉ thật sự chú tâm thực hành trong khoảng một năm qua sau khi tham gia hai khoá thiền Vipassana 10 ngày.
Khi trở về nhà, con tiếp tục hành thiền, chánh niệm tỉnh giác phát triển mạnh mẽ. Con thấy tâm mình khởi lên, sinh diệt, tốt xấu đều hiện ra trong từng khoảnh khắc, trong sự an tĩnh của tâm. Nhờ đó biết mình cũng đầy dẫy xấu tốt, biến chuyển luân hồi trong diễn tiến của mọi sự việc diễn ra trong ngày. Nhờ đó, thấy, hiểu và cảm thông người khác hơn.
Tuy nhiên gần đây có một vài hiện tượng làm con rất lo lắng và sợ hãi. Có một dòng năng lượng luôn xuất hiện nơi đỉnh đầu, khi sờ vào đều thấy nóng và ngày càng u lên, và xung quanh trán như có một dòng điện, đặc biệt được cảm nhận tại phòng nơi con thiền. Gần đây, con cảm thấy mình tinh tấn thêm một chút, thấy sự vi tế diễn ra ngay cả khi làm việc, cảm nhận thọ mọi lúc, đến nỗi con thấy mình nhẹ tênh, như bay, thân như hoà tan trong không gian quanh mình.
Con sợ quá nghĩ xem tâm có quá mong cầu đạt được điều gì đó trong lúc hành thiền, có vẻ là không, nhưng con sợ đến nỗi phải ngưng hành thiền để trở lại trạng thái bình thường. Nhưng sau khi ngưng thiền, cơ thể con như bị suy nhược.
Con không biết con phải làm gì bây giờ?
Xin thầy chỉ giúp. Con cảm ơn Thầy!
Con nên ngưng hành thiền theo phương pháp con đã học, vì có thể con cố gắng quá mức cần thiết theo một khuôn khổ nhất định đương nhiên sẽ tạo ra những hiệu ứng nhất định. Nhưng con vẫn hành thiền trong điều kiện tự nhiên, chủ yếu thiền là thấy ra sự thật trong đời sống vốn như nó đang là chứ không phải cố gắng bắt nó phải là. Pháp tự nhiên vốn hoàn hảo, chỉ thấy ra thôi và tánh thấy vốn cũng rất sáng tỏ, vì vậy ngay đó chẳng cần thêm bớt gì cả.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con chào thầy ạ, thưa thầy cho con hỏi lục đạo luân hồi có phải xuất hiện sau thời đức Phật vài trăm năm không ạ? Con nghe một vị tăng sĩ nói rằng cảnh giới địa ngục được nhắc đến trong kinh địa tạng là hình ảnh vay mượn từ bà-la-môn giáo không phải do Phật thuyết. Con không rõ lắm, có phải cảnh giới địa ngục có những con quỷ sứ hành hình tội nhân không ạ? Con cảm ơn thầy!
Ngay cả Kinh Điển nguyên thuỷ nhất ghi lại lời Phật dạy cũng bị người sau thêm vào rất nhiều huống chi những Kinh trước tác cả hàng trăm, hàng ngàn năm sau. Do đó thầy không quan tâm đến những gì không phải là Pháp đức Phật dạy vì Ngài khẳng định pháp ấy là Sandiṭṭhiko (thiết thực thấy được), Akāliko (không qua thời gian), Ehipassiko (quay lại mà thấy), Opanayiko (ngay nơi thực tại), Pacattaṃ veditabbo viññūhi (mỗi người tự chứng). Còn những gì không phải pháp như vậy thì đừng vội tin.