Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: khổ & vô ngã

 Con cứ sống với bản ngã như con nghĩ đi, chẳng có ai bắt con phải sống vô ngã cả, và con cũng không thể nào sống vô ngã khi con chưa thấu hiểu bản ngã thực sự là gì. Điều quan trọng là từ cách sống với bản ngã đó con học được điều gì, thấy ra được gì để không tự trói buộc mình, không trói buộc người, không tự làm khổ mình, không làm khổ người là được. Còn chuyện vô ngã có cứ để đó đi, không nên bàn tới, vì bàn gì cũng không vô ngã được đâu. Vô ngã mà con nói cũng chỉ là ảo tưởng thôi.

 Một là ngã hai là vô ngã chứ làm sao tính được 50%? Nếu sống được hoàn toàn vô ngã vị tha càng tốt cần gì phải 50%. Chính xác hơn nên sống trung dung giữa tục đế và chân đế, nghĩa là dù đã chứng ngộ chân đế nhưng vẫn phải sống trong tục đế nên mới có nguyên lý “không xả tục đế, không trụ chân đế”. 

Có thể nói cách khác: 50% cái ngã là ảo, 50% cái ngã chỉ là duyên khởi. Nếu không còn 50% cái ngã ảo thì đã là vô ngã rồi, 50% cái ngã còn lại là sự vận hành thuần tuý của danh sắc, nó là vô ngã hay cái ngã duyên khởi của danh sắc mà thôi. Một vị Thánh A-la-hán vẫn sống trong tục đế với tâm duy tác, tức đã vô ngã nhưng vẫn sử dụng cái tướng danh sắc duyên sinh.

Cá nhân (personal) là một người tự cho mình khác biệt với tha nhân do tự tạo ra cho riêng mình kiến thức, nhân cách, nhân phẩm, địa vị, danh vọng v.v… Còn cá thể (individual) là một đơn vị có tính sinh học gồm những hoạt động tất yếu của thân và tâm đang hiện hữu trong môi trường hay hoàn cảnh cá biệt của mình.

Cá nhân tự tách riêng với người khác nhưng lại muốn tạo mối quan hệ với tha nhân theo điều kiện có lợi cho mình nên có tính cách hữu ngã, còn cá thể chỉ có sự tương giao tự nhiên với những cá thể khác mà không hề đòi hỏi bất cứ một điều kiện nào nên hoàn toàn có tính vô ngã. Thí dụ: A và B sinh ra vốn là cá thể, nhưng khi A thương hay ghét B thì đã trở thành cá nhân.