Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: giới định tuệ

Giới định tuệ liên quan đến mọi lãnh vực đời sống biểu hiện cụ thể qua thân-thọ-tâm-pháp (bao hàm tất cả mọi phương diện của đời sống chứ không giới hạn trong thân tâm như nhiều người lầm tưởng). Khi tâm con thận trọng, chú tâm, quan sát thực tại là đang thể hiện giới định tuệ (thận trọng là giới, chú tâm là định, quan sát là tuệ). Khi tâm con trở về trọn vẹn tỉnh thức với thực tại cũng vậy (trở về là giới, trọn vẹn là định, tỉnh thức là tuệ). Khi tâm con trong lành, định tĩnh, sáng suốt là giới định tuệ phát huy toàn diện (trong lành là giới, định tĩnh là định, sáng suốt là tuệ). Và khi tâm con rỗng rang, lặng lẽ, trong sáng là giới định tuệ đã hoàn hảo trong chính tự tánh của nó (rỗng rang là giới, lặng lẽ là định, trong sáng là tuệ) đó chính là cái Tâm Chói Sáng (Pabhassara Citta) mà đức Phật nói đến trong bộ Kinh Tăng Chi, và là cái không sinh, không hữu, không tác, không thành trong Udāna, Tiểu Bộ Kinh.  

Về phương diện chân đế, bản tánh của tâm là biết pháp nên gọi là tánh biết. Khi tánh biết không bị gì che lấp thì tự nó có phẩm chất trong lành, định tĩnh, sáng suốt một cách tự nhiên, không do rèn luyện mà có, do đó gọi là giới định tuệ tự tánh, hoàn toàn vô ngã (trong lành là giới, định tĩnh là định, sáng suốt là tuệ). Giới định tuệ chế định là phương tiện đưa hành giả trở về với giới định tuệ tự tánh và khi đã vào được giới định tuệ tự tánh thì vị ấy không còn chấp thủ giới định tuệ chế định nữa. Đó là lý do vì sao nhiều vị Phật quá khứ không cần thiết lập giới định tuệ chế định khi tứ chúng thời ấy có thể sống trong giới định tuệ tự tánh. 

Về phương diện tục đế, khi có vị Tăng làm điều sai trái bị người đời chê trách đức Phật mới chế định ra một giới điều; khi tâm một vị Tăng loạn động bất an đức Phật chế định một pháp môn thiền định phù hợp với vị ấy để giúp vị ấy ồn định; khi một vị Tăng nhận thức sai lầm đức Phật chế định cho vị ấy cách lắng nghe, suy nghĩ, và chiêm nghiệm để thấy ra sự thật. Đó là giới định tuệ chế định cho từng trường hợp riêng hoặc chung để đem lại lợi ích thiết thực trong đời sống. 

Vào được giới định tuệ tự tánh thì mới thấy ra thực tánh chân đế, còn giới định tuệ chế định chỉ có công năng đối trị tà kiến và tham ái (phiền não). Ví như một ngọn đèn điện bị vật che phủ, khi lấy vật che đi thì ngọn đèn chiếu sáng. Bản chất chiếu sáng mà ngọn đèn tự có ví như giới định tuệ tự tánh, lấy đi vật che ví như giới định tuệ chế định. Đó là lý do tại sao đức Phật ví giới tịnh, tâm tịnh, kiến tịnh v.v… của giới định tuệ chế đinh như những trạm xe chứ không phải là cung thành. Và Ngài còn xác định rằng pháp (mà Ngài chế định) như thuyền đưa người qua sông chứ không phải là bờ kia. Vì vậy nếu cứ bám vào thuyền thì cũng không thể nào lên bờ kia được.