Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: giáo dục & dạy con

Giáo dục con cái cũng chính là giáo dục chính mình. Nuôi dạy con cái nên người thì chính cha mẹ cũng nên người. Không phải chỉ dạy con mà còn học từ con bài học làm cha mẹ. Cha mẹ cần học cách thận trọng chú tâm, lắng nghe quan sát với tâm hồn thật sáng suốt, định tĩnh, trong lành để khám phá chính mình, để thấy rõ thể chất và tinh thần của con cái, để hiểu biết bối cảnh gia đình, xã hội mà con cái và mình đang sống trong đó. Mọi thứ đều thành tựu từ nhiều yếu tố nhân và duyên đầy đủ, chứ không phải chỉ chú trọng một chiều. Nhiều người chỉ biết lo kiếm tiền để cho con cái được sống tiện nghi sung sướng mà không biết rằng hành động như thế chỉ làm cho con cái hư hỏng. Quá kỳ vọng ở sự thành đạt của con cái trên đường học vấn, công danh, sự nghiệp cũng phá hủy khả năng bẩm sinh đích thực của chúng.

Cha mẹ lại thường xem con cái là con nít nên muốn chúng phải vâng theo những chỉ thị của mình. Ngày nay nhiều đứa bé còn rất nhỏ đã biết sử dụng những thiết bị điện tử còn giỏi hơn cha mẹ. Nên xem con cái bình đẳng với mình để chia sẻ thôi chứ không phải dạy dỗ chúng một cách chủ quan. Không nên bắt chúng phải đạt kết quả học vấn cao, hoặc có tiền cho con học trường chuyên chỉ để được chút hư danh, mà không biết như vậy chỉ tạo thêm áp lực cho con cái, do đó nhiều em học đến đại học thì không thể học được nữa, chúng buông thả và đi tìm những thú vui để tiêu khiển, rồi chìm đắm trong chơi game hay thậm chí hút chích xì ke ma túy. Con cái thiếu trải nghiệm cuộc sống, nhưng hãy khuyến khích chúng biết cách tự mình trải nghiệm, chiêm nghiệm và học hỏi từ cuộc sống ý nghĩa đích thực của nó, mình chỉ chia sẻ, gợi ý cho chúng tự nhận thức chứ không bắt chúng phải áp dụng những kinh nghiệm của mình, trừ phi là những kinh nghiệm có tính kỹ thuật.

Đó là thử thách trong bài học làm mẹ của con sao con lại hỏi thầy? Nếu con thông suốt được đạo lý trong thử thách này thì con cũng tiến rất xa trên bước đường giác ngộ. Con cứ thử hết mọi cách rồi qua đó thấy ra cái đúng cái sai mà điều chỉnh lại cho thuận pháp. Không có lời khuyên nào chính xác từ bên ngoài bằng sự khám phá của chính con. Quan trọng là con học ra điều gì từ sự kiện này chứ không phải là có thành công hay không trong ý muốn thay đổi đứa con của mình.

Mềm mỏng hay roi vọt đều chỉ là biện pháp ứng xử. Quan trọng không phải ở biện pháp mà ở sự nhận thức đúng. Có nhận thức đúng thì ứng xử mới đúng. Con nên lắng nghe, quan sát, chiêm nghiệm, học hỏi nơi cháu sâu sát hơn nữa với tâm thương yêu và sáng suốt. Nghệ thuật làm mẹ không phải chỉ là nuôi dạy con mà chính là học ở con nhiều hơn. Vì có hiểu được con thì mới thương yêu, thông cảm và nuôi dạy đúng. Cha mẹ thường chủ quan cho mình là người lớn mà nhất nhất con cái phải vâng lời nên không học được gì từ con cái. Học con cái cũng chính là học lại bản thân mình.

Con đừng bắt con cái cung kính Tam Bảo, vì dù nó có vâng lời thì cũng chỉ tạo ra cho nó một khái niệm mà thôi. Hãy gợi ý cho nó biết tự nhận thức đúng chứ không nên gò ép. Khi nó biết nhận thức đúng thì hành vi sẽ đúng, và như vậy mới thực sự là sống theo Phật Pháp, chứ không phải chỉ là niềm tin theo truyền thống gia đình Đạo Phật. Ở chùa Bửu Long có sinh hoạt thiếu nhi mỗi buổi chiều chủ nhật, con có thể đưa cháu đến tham gia sinh hoạt vui chơi trong điều kiện tốt để cháu thấm nhuần dần dần.

Vấn đề không phải là có vi phạm nhân quyền theo quy ước quốc tế hay không mà là cách thể hiện tình yêu thương và trí tuệ trong giáo dục như thế nào. Chúng ta đã nhầm lẫn giáo dục với nhồi nhét kiến thức. Giáo dục là giúp con em chúng ta biết nhận thức đúng tốt, hơn là chỉ trang bị cho các em những kiến thức khô khan không thực dụng. Đó là lý do vì sao các em chán học! Ngày nay đã có những nền giáo dục tiên tiến giúp học sinh sinh viên phát huy khả năng nhận thức sáng tạo không những trên phương diện quan sát, tư duy mà còn trên lãnh vực ứng xử với hoàn cảnh thực tế của đời sống. Giáo dục để đào tạo phẩm chất sống cho con người chứ không phải là lập trình cho một cái máy, cho một robot. Chúng ta muốn biến con em mình trở thành những công cụ biết làm giàu, biết leo thang địa vị, danh vọng… để làm rạng rỡ gia môn, chứ không phải giúp con em biết sống cho ra người.

Con em chúng ta trở thành nạn nhân của những tham vọng mà bậc phụ huynh khao khát hơn là giúp các em biết thừa kế và phát huy văn hóa của bậc cha ông, đồng thời biết nhận ra vẻ đẹp của cuộc sống chân thực, giản dị nhưng vô cùng phong phú. Nếu các em được giáo dục theo hướng đó thì chắc chắn các em sẽ vô cùng say mê hứng thú trong việc học hành, các em sẽ thích đến trường, thích khám phá thực địa hơn là phải ở nhà học “gạo”. Chúng ta đã giết chết cảm hứng khám phá chân lý của các em thì làm sao các em không chai lỳ với những lời trách mắng hay roi vọt. Vì bậc phụ huynh chỉ muốn ép con em làm theo ý mình nên roi vọt đã trở thành vi phạm nhân quyền. Nhưng tuân thủ nhân quyền một cách cứng nhắc thì lắm khi còn tệ hại hơn!  Roi vọt hay trách mắng đúng chỗ đúng liều thì cũng là một trong những biện pháp giáo dục hữu hiệu nếu như được sử dụng với tình thương yêu và trí tuệ nghĩa là phải thật sự hợp tình hợp lý. Vậy muốn giáo dục con em chúng ta cần phải có tình thương yêu và trí tuệ. Đó cũng chính là thái độ ứng dụng của thiền, của sống tùy duyên thuận pháp vô ngã vị tha.