Bạch Thầy,
Trước con tự nhận định con bị trầm cảm nên con thường mượn bia rượu để có thể ngủ được. Từ ngày nghe pháp của thầy khoảng 6 tháng nay con đã ngủ được, nhưng con vẫn không bỏ được thói quen xấu là bia rượu buổi tối. Con cũng tự thấy khi bia rượu vào có khi dễ buông thái độ tâm hơn nhưng có khi lại mất chánh niệm tỉnh giác. Nhưng con vẫn chưa bỏ được, kính mong Thầy cho con xin một lời khuyên ạ.
Điều này thì không ai khuyên con tốt hơn chính con tự khuyên mình, “tự thắng mình là chiến công oanh liệt nhất” mà. Con đang lệ thuộc vào rượu rồi lại muốn lệ thuộc vào lời khuyên của thầy nữa, như vậy biết khi nào con mới hết lệ thuộc đây?
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính bạch Thầy,
Con kính nhờ Thầy tư vấn giúp con định hướng cho công việc và cuộc sống mà hiện con đang vướng:
1. Thầy dạy phải sống tùy duyên thuận pháp, tất cả những vấn đề xảy ra với mình đều có nguyên nhân và sự vận hành của pháp luôn đúng, nhưng con vẫn mắc kẹt trong sự phân vân, tính toán cho hướng đi của cuộc sống mình (con chưa thông được cái ý thầy vẫn hay nói là lựa chọn con đường nào cũng được, đường nào thì học bài học của con đường đó).
Con đang công tác trong ngành ngân hàng hơn 13 năm, đã trải qua nhiều khó khăn cũng như thuận lợi của nghề. Đến nay con 42 tuổi, khoảng hơn 1 năm nay bản thân con bị stress do áp lực công việc lớn, vợ con thì động viên con nghỉ làm, chuyển công việc khác phù hợp hơn, nhưng bản thân con thì ngại thay đổi, bắt đầu với một việc mới ở tuổi này là 1 khó khăn (con có 1 thuận lợi là kinh tế gia đình đã ổn định, không phải lo lắng nhiều, nhưng phải dành thời gian đưa đón con đi học nhiều). Nghỉ việc hoàn toàn thì lại sợ mọi người nói mình còn quá trẻ và bản thân con cũng vẫn muốn làm việc, nên cứ loay hoay hoài (cái bản ngã lớn quá thầy ơi). Vẫn biết vậy nhưng sao con đau đầu quá, cứ tính toán tới lui, không biết như thế nào? Hiểu chân đế chưa tới mà phải sống và ứng xử giữa tục đế khó quá thầy ạ.
2. Con vẫn hay quan sát, thường biết mình như thầy dạy tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác. Nhưng con vẫn thường bị ý nghĩ dẫn dắt, cái đầu cứ tính toán khi định hướng cho công việc và cuộc sống của mình, mà nhiều lúc thái quá đến nỗi đem lại không khí nặng nề cho vợ con, rồi lại mất ngủ, đau đầu… nhưng sao vẫn không từ bỏ được thầy ơi. Xin thầy chỉ cho con pháp đối trị nào để tạm thời vượt qua khó khăn này, và về lâu dài nên thực hành, nghe, đọc những gì để cải thiện bản thân.
Con chân thành cám ơn Thầy và chúc Thầy mãi mạnh khỏe để dìu dắt chúng con!
Con nên mở Pháp Thoại thầy giảng ra nghe thì mọi chuyện sẽ thông, nếu không con sẽ suy nhược thần kinh đấy. Lắng nghe pháp là một cách định tâm và khai mở trí tuệ.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy,
Nếu sống ngoài đời nhưng không chủ ý theo hướng lập gia đình, thì mình nên trả lời thế nào khi người ta cứ rù rì bảo phải có vợ chồng, con cái, cháu chắt thì mới vui, không bị cô đơn, về già có người lo cho mình? Con hay cười chứ chẳng biết trả lời sao, vì cái nhìn khác nhau, giải thích dài họ cũng chưa chắc thấm, nói ngắn thì không biết nói sao. Còn thêm câu già bệnh không người thân hỗ trợ thì thế nào Thầy, con cũng chưa biết giải thích sao?
Câu hỏi của con không liên quan trực tiếp đến học pháp, nhưng xin Thầy giúp con tỏ với.
Con cảm ơn Thầy nhiều!
Ai biết được nhiều người con cháu đầy đàn mà về già vẫn cô đơn chẳng ai lo thì sao! Điều này tuỳ vào phước, tuỳ vào tâm chứ không tuỳ vào mối quan hệ ràng buộc đâu.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy,
Con muốn có ví dụ về cách giải quyết để tâm bằng phẳng không trụ 2 bên, không ngăn động cũng không thiên về tịnh. Ví dụ như lớp học ồn ào cô giáo dùng thước gõ lên bàn thật lớn hay đứa trẻ khóc thật lớn để nhõng nhẽo thì bà mẹ quát lớn hơn như vậy để ngăn động về tịnh thì tình huống càng xấu hơn. Vậy trong những trường hợp đó thì giải quyết ra sao? Nếu mình chỉ ngồi im để quan sát có được không Thầy, nếu bỏ mặc chúng ồn ào và khóc lóc như vậy thì lại dính vào tịnh nữa rồi.
Mong Thầy cho con ý kiến.
Lấy tịnh chế động, lấy động chế tịnh là pháp đối trị. Pháp đối trị lại phải dựa trên thấy biết đúng vì vậy trước hết con phải thận trọng chú tâm quan sát để thấy biết động tịnh cho đúng trước đã rồi con mới xử lý sau, lúc đó con xử lý cách nào hiệu quả là được, và đôi lúc xử lý tốt nhất lại là không xử lý gì cả.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy, con là một Phật tử đã nhiều năm. Con rất tin tưởng vào Tam Bảo và thường xuyên đi chùa đọc kinh, cũng như ăn chay, niệm Phật. Tuy nhiên, người yêu con hiện tại lại không muốn con làm những việc đó, vì nghĩ là việc vô ích. Con cố gắng giải thích Phật pháp cô ấy nghe nhưng có vẻ con không thể nào làm thay đổi cô ấy được. Nay con mong được thầy hoan hỷ hướng dẫn con nên làm thế nào để có thể giúp người yêu con có thể phát triển tâm Đạo mà không ngăn cản con như hiện tại nữa?
Con nên xét lại mình để xem cô ấy nói có đúng không. Điều con tin không thể bắt người khác tin, và cô ấy không tin chưa hẳn đã sai. Nên cùng nhau thẩm sát vấn đề một cách chu đáo để tháo gỡ chỗ bất đồng. Hãy lắng nghe cô ấy nói để thấy chỗ đúng chỗ sai chứ không nên tranh cãi, bất hoà. Đùng để tình cảm lấn át trí tuệ.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy,
Con rất cám ơn và nghe rất nhiều bài giảng của Thầy trên youtube. Kính mong Thầy cho con một lời khuyên.
Con lập gia đình và đã có hai con trai 9 tuổi và 3 tuổi, hai vợ chồng con đều có việc làm ổn định và có một căn nhà nhỏ, cuộc sống tuy không giàu có nhưng tương đối tạm đầy đủ so với những người khác thiếu may mắn. Vợ con lúc nào cũng muốn làm giàu và mượn tiền ngân hàng mua thêm nhà cửa cho thuê kiếm tiền. Con có khuyên vợ con là đừng chạy theo đồng tiền nhiều quá, đôi khi mình tưởng sẽ hạnh phúc khi có nhiều tiền, nhưng thật ra sẽ khổ hơn. Hạnh phúc hay không là ở mình. Con có nói với vợ con là cuộc sống như vậy con đã hạnh phúc lắm rồi khi thấy con cái khỏe mạnh, việc làm ổn định. Vợ con nói là con không biết lo cho tương lai, và chỉ biết sống an phận, không biết phấn đấu. Lúc nào cũng chỉ lo tu, ở đời ai mà không muốn có nhiều tiền. Thế là hai vợ chồng cãi vã bất đồng thường xuyên. Con rất khổ tâm và chỉ biết làm thinh để con cái không thấy cha mẹ gây gổ. Con chỉ nguyện cầu cho vợ con một ngày nào đó tỉnh thức.
Kính mong Thầy cho con một lời khuyên giải thích với vợ con thế nào?
Con cám ơn Thầy và chúc Thầy bình an khỏe mạnh.
Cái sai của con là xem sự mâu thuẫn giữa con và vợ là sự buồn phiền. Thực ra điều đó đang giúp con thấy rõ mình thấy rõ người, tức là con đang nhờ đó mà phát huy trí tuệ, mặt khác nó giúp con nhẫn nại, bao dung, thương yêu, thông cảm… tức là đang nhờ đó mà phát huy đạo đức. Mong muốn hoà thuận cũng là nguyên nhân của đau khổ. Tốt nhất là chấp nhận bài học mà pháp đang đưa đến để giúp con thấy ra sự thật.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy,
Chỉ mới gần đây, con được nghe các bài giảng của Thầy về Giới – Định – Tuệ. Con có hiểu ra một số vấn đề, hiểu được mình đang ở đâu, chuyện gì đang xảy ra với con.
Con hiểu được mình sống vô minh, nhiều sân, đầy bản ngã, chưa thấy pháp.
Con bắt đầu biết không phản ứng với xuân hạ thu đông, bình tĩnh với sinh lão bệnh tử, ngậm nghe cho đến hết kiếp này, nghiệm khổ để sáng ra nhiều thứ.
Thận trọng, chú tâm, quan sát
Sáng suốt, định tĩnh, trong lành
Hôm nay, con xin hỏi Thầy những điều con còn vướng về bản ngã mong muốn.
1. Nghe Thầy giảng, con dễ dàng phát tâm buông bỏ, vì trong con cũng không nhiều ham muốn.
Nhưng vì điều gì hơi khó là bỏ nên con dễ đứng yên, thậm chí là lùi lại phía sau, và tách khỏi mọi người.
Muốn chồng bớt vui tiệc tùng tiếp khách (cho dù là công việc), biết đủ với sắc dục.
Muốn dạy con cẩn trọng, chú tâm, quan sát.
Muốn người khác ngưng làm điều sai trái.
Muốn cha mẹ đừng yêu cầu, đừng làm những điều mà con cháu không chiều được (muốn này rất khó).
Ngay cả cái mong muốn chia sẻ điều tích cực cho những người thân cũng đã là bản ngã khó khăn và mệt mỏi. Buông bản ngã thì sống không tích cực, ôm bản ngã thì mệt, có khi như là ôm phao trên sông, và không thể buông phao tùy tiện.
2. Con người thường sống với bản ngã đầy tham vọng, mong muốn và sự nổ lực cố gắng không ngừng.
Con thì vẫn là người hay đứng ở lưng chừng đồi vì thiếu cố gắng đến cùng, dễ buông bỏ nữa chừng vì thấy mệt và biết đủ.
Nhưng con lại thấy khó khi dạy con cái, động viên học trò đi học phải nổ lực vượt khó để học giỏi hơn và học giỏi nhất. Khi học trò không đứng hạng nhất, con an ủi bạn nhường niềm vui cho gia đình và bạn bè của bạn đang đứng nhất, nhưng trò không nghe.
Nếu con là Thầy Cô giáo, con cũng cần nỗ lực dạy học và mong muốn học trò học giỏi.
3. Người khuyết tật.
Hơn ai hết, họ luôn cố gắng vượt qua số phận.
Đối với họ, thần chú là không có ước mơ nào không thể thực hiện nếu có niềm tin.
Vậy, bản ngã của họ lớn lắm sao? So ra họ sinh ra đã thiệt thòi lại còn còn khổ đồng hành với bản ngã vượt khó.
Thưa Thầy con hiểu sai hay hiểu chưa tới?
4. Đốt nhang niệm Phật cầu mong cho gia đình bình an đã mang màu mong muốn.
Sinh nhật, đám cưới phải nói lới chúc hạnh phúc cho dù biết hạnh phúc nào rồi cũng dẫn đến khổ đau, chẳng lẽ là “chúc khổ đau về sau”.
Tết là dịp chúc nhau ra rả, chúc người già sống lâu trăm tuổi (dù biết sống già sống dai sống dở), chúc người tu hành đắc đạo, Niết-bàn.
Con rất tiết kiệm lời chúc, phần vì lung túng, phần vì thấy sáo rỗng, ảo vọng.
Xin Thầy giảng thêm về lời chúc, cách chúc giữa những người biết Phật Pháp với nhau.
Kính thư.
Chung quy là con cầu toàn trong khi chủ yếu cuộc đời đang dạy con bài học bất toàn để con giác ngộ. Hãy ứng xử tự do như khả năng thấy biết của con rồi từ đó học ra lẽ đúng sai, tốt xấu mà điều chỉnh nhận thức và hành vi để phát huy trí tuệ và đạo đức.
Không phải là buông bỏ cái gì mà là buông xả trong thái độ nhận thức và ứng xử. Nhận thức đúng sự thật và ứng xử tốt mình đẹp người. Buông xả không phải là thái độ tiêu cực, mà có buông cái ngã lý trí lăng xăng mới tích cực trong hành động vô ngã vị tha.
Mọi tình huống trên đời đều giúp con thấy ra sự thật, từ đó biết cách đối nhân xử thế, với cha mẹ, với chồng con. Không phải chỉ muốn họ tốt theo ý mình, mà chỉ nên giúp họ thấy ra chính họ, giúp họ học bài học của họ để biết đâu là “thuận thiên lập mệnh”.
Sai lầm của thầy giáo là muốn học trò thành danh chứ không phải thành nhân. Lão Tử nói đề cao thành tích làm cho người ta sinh lòng tham hơn là giúp họ hiểu biết chính mình và giá trị đích thực của cuộc sống. Người ta chỉ muốn con cái thành đạt chứ không muốn nó nên người.
Người khuyết tật có quyền thành đạt nếu họ muốn, nếu họ phấn đấu kiên cường, nhưng vấn đề là thành đạt ấy có thật sự đem lại hạnh phúc cho họ không, hay cố gắng ấy chỉ để khẳng định mình, để chứng tỏ mình không thua ai, để rồi chỉ chuốc lấy những niềm đau bất tận?
Cầu nguyện, cầu chúc là để mở rộng tấm lòng ra với mọi người. Cầu nguyện ích kỷ tất nhiên không tốt, nhưng cầu cho tha nhân, cho chúng sanh thì lại khác, nó biểu hiện lòng vị tha, tình nhân ái, tâm từ bi… vô lượng. Nếu thành tâm thì hiệu quả cũng vô cùng vi diệu.
(lần sau con hỏi mỗi lần 1 câu thôi, vì trả lời một câu hỏi của con như thế này bằng 5, 6 lần trả lời câu hỏi người khác)
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Dạ Thưa Thầy,
Chị con giận dữ với con vì cho con lăng nhăng với chồng của bạn gái chị. Khi con muốn ba mặt một lời để làm rõ thì chị càng làm ầm ỉ lên (con nói chuyện nhỏ nhẹ). Con biết chuyện gì xảy đến với mình rồi vì thế con không kiềm chế được cảm xúc nên lên phòng gọi điện cho một người bạn đồng tu nói chuyện. Sau đó con bình tâm trở lại.
Nhìn bề ngoài không thể hiểu rõ, con trong nhà và con quá quen thuộc “sự sân hận con người mình khủng khiếp lắm”. Con sợ mình đối diện cảnh bình tâm không nổi nên con gửi tin cho Thầy. Sau khi nhắn tin con xuống nhà ăn cơm, bước chân con vẫn nhẹ nhàng, biết và nghe thấy mọi việc thân-tâm-cảnh, cảm nhận thức ăn đang nhai,… tâm con thấy “chúng sinh (chị) đó đang khổ” (hoàn cảnh chị đang lâm vào, chắc chứa nhiều nổi đau quá và con là nạn nhân) và con cũng là một chúng sanh đang đau khổ và con cầu nguyện cho tất cả chúng sinh đừng có oan trái lẫn nhau. Thường khi anh chị nóng giận thì con hay né vì họ hay tay chân nhưng lần này thì con không sợ, nếu xảy ra con sẽ chấp nhận, không chống cự và quan sát, quan sát thôi nhưng chuyện này không có xảy ra. Sau khi ăn cơm xong con thưa chuyện với chị, “nếu anh chị cần em phụ giúp tiếp thì em ở, nếu không cần thì em dọn đi”, con đứng đợi câu trả lời nhưng chị im lặng, khi con đi khuất thì chị gọi điện đến cho người này người kia mắng nhiếc chửi bới than phiền về con (con cũng chỉ nghe âm thanh thôi).
Con bị oan những chuyện như thế này nhiều rồi nhưng con luôn im lặng. Vì người ta hiểu nhầm nên mình mới oan, nếu hiểu nhầm thì nói cách nào họ cũng không hiểu, từ từ khi nào họ hiểu ra thì hiểu, quan trọng là tính cách và phẩm hạnh sống của mình.
Nhưng Thầy ơi, trước đây thì còn có vài thông tin liên quan để khơi gợi vu oan. Con cũng cẩn trọng với sự việc này vì biết đây là nghiệp của mình do mình đã từng tạo rồi. Hôm nay thì hoàn toàn, con gặp người này lâu lắm rồi thoáng vài lần khi gia đình họ ghé nhà và đi liền, gặp thì gật đầu chào và hỏi thăm được vài câu. Giờ con cũng chỉ bật cười thôi.
Chưa chắc ngày mai chuyện xấu không đến với con. Nhưng con tin mình bình tâm chấp nhận tất cả, sóng gió, bão bùng quá nhiều rồi. Những chuyện họ đối xử với mình thì họ phải biết rõ hơn mình chứ.
Có điều gì khuyết xin Thầy chỉ dạy thêm cho con. Con được ngày hôm nay là con mang ơn Phật, mang ơn Pháp, mang ơn Chư Thánh Hiền Tăng và mang ơn bạn bè đồng tu nữa.
Con mang ơn Thầy đã luôn sát cánh với bọn học trò như tụi con. Con cảm ơn Thầy!
Con bình tĩnh sáng suốt như vậy là tốt. Hãy cám ơn những nỗi oan giúp con phát huy trí tuệ (thấy rõ mình, người và bản chất cuộc sống) và đạo đức (nhẫn nại, từ bi, hỷ xả v.v…). Hoan hỷ chấp nhận và không thù oán thì mọi chuyện tự yên.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa Thầy,
Con xin lỗi vì bài này hơi dài. Nó diễn tả quá trình tâm của con từ lúc bất ổn đến lúc tự động an trong mối quan hệ đã hết nhân duyên với bạn con. Xin Thầy xem con đi có đúng hướng không ạ.
Con và một người bạn từng quý nhau nhiều, nhưng sau có bất hoà. Trước khi đi xa nhau, con đã xin lỗi bạn ấy. Sau đó con có vài lần nhắn tin thăm hỏi, nhưng bạn ấy không trả lời. Con biết là nhân duyên đã hết.
Gần đây, trong một cuộc họp mặt, con có gặp lại bạn ấy. Bạn ấy không hề chủ động quan tâm đến con, con nghĩ bạn ấy đã dứt khoát và tâm bạn ấy không có gì lấn cấn. Con cũng biết mình nên cho mọi việc qua đi cùng cách như thế, nhưng tâm con lúc đó lại rất gượng gạo và hơi xúc động, khiến con không muốn và không dám nhìn về hướng đám bạn có mặt bạn ấy. Con bèn nhắc mình nên chánh niệm, rằng thay vì để tạp niệm, luyến tiếc, ảo vọng chen vào, thì mình nên trọn vẹn với hiện tại, với mọi người. Rồi con nhắc tiếp mình về vô ngã – xem mọi người là bình đẳng, về luật nhân duyên nhân quả tự nhiên, vô thường – cái gì đã qua thì chấp nhận. Nhắc là nhắc thế, chứ tâm con vẫn gượng gạo.
Trong lúc con vẫn đang loay hoay với tâm mình để ứng dụng việc hành trì, hoặc thôi cứ quan sát biết nó đang bị như vậy, thì bất chợt con nhớ đến tứ vô lượng tâm. Con nghĩ đến tâm từ, rằng lý ra con không nên quan trọng hoá cảm xúc buồn của mình, mà nên trải tâm từ âm thầm mong bạn ấy luôn vui và thành công, vì bây giờ chúng con không còn trực tiếp ở bên cạnh giúp gì được cho nhau như xưa nữa. Con nghĩ tiếp, con cũng nên trải tâm hỷ, vì con thấy bạn ấy đang nói chuyện rất vui vẻ với một người bạn khác, mà khi xưa hai người này đã từng có thời gian dài không nói gì đến nhau.
Trong lúc con âm thầm trải tâm từ và tâm hỷ một cách hài hoà, vô tư thì con bỗng dưng thấy tâm mình rất an, có thể nhìn về hướng có bạn ấy một cách từ từ, chung chung mà không còn cảm thấy phải gồng mình chiến đấu với sự dính mắc để mong được bình thường tâm nữa. Khi tâm an một cách tự nhiên tràn đầy tâm từ và hỷ, thì con cũng lờ mờ cảm nhận hình như sự dính mắc, buồn bã chỉ là trò đùa của cái tôi chứ nó cũng chẳng có thật đâu để mà dẹp.
Trên đường về, con tận dụng nghĩ sâu hơn về trải nghiệm này (vì con sợ về đến nhà sẽ quên tuốt mất) thì cảm nghiệm được trong bài giảng nào đó của thầy, có nói về một quy trình mà nếu giải thích trong trường hợp của con sẽ là, ban đầu buồn nhưng không nhận ra do mình đang dính mắc. Kế đó, nhận ra được sự dính mắc của bản ngã, nhưng vẫn chưa hết buồn, vì vẫn còn phải dùng ý chí của bản ngã để chiến đấu với bản ngã. Cuối cùng, nhận ra chính sự dính mắc là trò lừa của bản ngã, vì dính mắc không có thật, nên chỉ cần thấy ra sự không thật đó, thì tâm tự động bình thường. Chưa bao giờ con cảm nhận được lời đó của Thầy (nếu con nhớ đúng) rõ ràng như thế.
Con tự động đi hướng như vậy có ổn không thầy? Hay là cái bản ngã của con nó lại lừa gì con? Con thấy nó gian xảo kinh khủng lắm Thầy.
Con xin cảm ơn Thầy rất nhiều!
Cách nghĩ ban đầu thuộc lý trí, kiến thức của bản ngã nên không thật và dĩ nhiên không hiệu quả. Cách nghĩ thứ 2 về tâm từ tâm hỷ đã được con thực hiện cụ thể là thật nên có hiệu quả. Nhờ trải nghiệm hiệu quả đó con nhận ra trò lừa của bản ngã mà thầy nói nên con sáng ra và thấy rõ sự thật hơn.
Cách trước do con chủ ý giải quyết qua lý trí, kiến thức nên đó chỉ là sự loay hoay của bản ngã, nên đương nhiên là không đúng. Cách sau do con trải nghiệm thực mà thấy ra, trải nghiệm thực mà thấy ra tức là chánh kiến. Khi có chánh kiến thì kéo theo chánh tư duy…, chánh niệm, chánh định. Đây chính là hướng đúng.