Kính thưa thầy!
Con có một việc nhờ thầy chỉ cho con rõ: Khi con giải thích chỉ ra chân lý cho ai đó về Phật pháp hay trong cuộc sống hàng ngày – nhất là trong Phật pháp (Tùy duyên mà nói bằng lời nói chân thật chứ không có cái ta dạy đời), sau đó, con quay lại với chính mình, con thấy giống như mình dạy cho chính mình, con đang ở trong tình trạng đó và cần phải hành ngay điều đó. Mong thầy chỉ cho.
Xem câu trả lời
Vậy là tốt, chính đức Phật cũng dạy: khuyên ai làm điều đúng tốt thì tự mình phải làm điều đúng tốt đó. Chia sẻ Phật Pháp cho người khác cũng chính là cách học Phật Pháp tốt nhất cho chính mình.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con xin cúi đầu đảnh lễ và bày tỏ lòng biết ơn đến Thầy. Từ khi nghe pháp thoại và xem mục giải đáp thắc mắc trong trang web này làm cho con sáng tỏ rất nhiều điều si mê lầm lạc trong việc học Phật Pháp của con. Lúc trước con hay đọc nhiều sách về Phật giáo của nhiều Tông phái khác nhau nhưng sau khi nghe các bài pháp thoại của Thầy con thấy rõ một việc là hằng ngày mình chỉ quan sát thân tâm mình thôi là đang thực hành rồi. Ý nghĩ của con như vậy có chủ quan không Thầy?
Một việc khác là khi một người thân trong gia đình mình không chịu lắng nghe những lời khuyên chân thành thì mình cứ để mọi chuyện tùy duyên, vì một người có tập khí dễ sân mà mình cứ nói làm cho người đó càng sân thì tốt nhất là im lặng và quan sát tâm mình cái gì đang khởi lên và mất đi một cách hoàn toàn tự nhiên. Con xin Thầy cho con lời khuyên. Con kính chúc Thầy sức khỏe.
Đúng lắm con. Tất cả những lời đức Phật dạy đều chỉ vào sự thật sẵn có nơi mọi người, hiểu được tôn ý của Phật thì cứ ngay thực tại thân tâm nơi chính mình mà quan sát rõ ràng (minh sát) thì liền thấy chân lý. Thấy như vậy gọi là thiền (Vipassanā) hay nói đúng hơn là sống tùy duyên thuận pháp (Dhammānudhamma patipanno vihārati), chứ không phải hành theo bất kỳ phương pháp chế định nào của ai khác. Chân lý luôn mới mẻ nên không thể rập khuôn và lại càng không do tạo tác để trở thành.
Khi đức Phật còn tại thế, Ngài chỉ thẳng chân lý cho người nghe thấy ra sự thật nơi chính mình và sống với sự thật ấy, nên thời kỳ này gọi là Đạo Phật vì chỉ cần ngay nơi sự thật mà giác ngộ chứ không qua điều gì khác. Sau khi đức Phật nhập Niết-bàn thì lời dạy của Ngài được ghi nhớ lại bởi trí nhớ của hàng đệ tử, và do trí nhớ của mỗi người một khác mà sinh ra nhiều Tông môn, Hệ phái. Tông phái nào cũng có hệ Kinh Điển riêng và cho đó là lời dạy quan trọng nhất của đức Phật, nên thời kỳ này gọi là Phật Giáo. Rồi chẳng bao lâu Phật Giáo cũng phân thành hai khuynh hướng: Phật Giáo như những hệ thống Triết học, và Phật Giáo như những tín ngưỡng dân gian nhận Phật làm Thần linh. Như vậy con không theo hệ giáo lý nào nữa mà trở về ngay nơi thực tại thân tâm mà thấy chân lý mới đúng với tôn ý của đức Phật.
Đối với người thân thì cũng phải tùy duyên mà chia sẻ pháp khi họ có nhu cầu thật sự, chứ không nên gượng ép chia sẻ khi họ chưa cần, làm như vậy sẽ phản tác dụng. Giống như cho ăn khi chưa đói thì không thấy ngon mà còn thấy ngán nữa. Hãy tin vào pháp vì pháp luôn tác động vào mỗi người để giúp họ thấy ra sự thật, nên sớm muộn gì rồi họ cũng thấy ra sự thật khi duyên đã chín mùi. Ngay cả đức Phật Ngài cũng tùy duyên mà khai thị, thậm chí có nhiều người hỏi pháp nhưng không thực tâm, chỉ để trang bị kiến thức thì Ngài vẫn không trả lời. Do đó muốn thuyết pháp phải có người thành khẩn thỉnh cầu mới được.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy,
Mỗi phút giây hiện tại trong cuộc sống điều mới mẻ, nên nếu chấp vào các kinh nghiệm, sở đắc, kiến thức cục bộ trong quá khứ sẽ gây ra sự mâu thuẫn, đối kháng, đau khổ đối với thực tại đang là. Con cảm thấy các kiến thức con huân tập lúc trước với mục đích để hiểu rõ người, rõ đời, thế nào là đúng, thế nào là sai giờ lại trở thành những trói buộc gây ra đau khổ cho chính mình. Vậy tu đúng là bớt cho tới không còn gì để bớt nữa phải không Thầy?
Khi thấy người khác đau khổ thì con có ý muốn giới thiệu họ vào Đạo nhưng đa phần mọi người không hiểu rõ Đạo Phật là gì. Họ luôn lầm tưởng Đạo Phật là ăn chay, tịnh tâm, từ bỏ mọi thứ, luôn bi quan, hay là còn trẻ mà vào Đạo làm gì. Quả thật, được chia sẻ với người khác những điều mình biết khó quá Thầy ạ.
Con thành kính tri ân Thầy và chúc Thầy pháp thể khinh an.
Xem câu trả lời
Tất nhiên là như vậy. Chia sẻ chỉ có giá trị khi đúng duyên, đúng lúc, đúng chỗ, đúng trình độ căn cơ, nếu không thì tốt nhất là nên để mọi người tự học ra bài học giác ngộ của chính mình.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con cám ơn Thầy đã trả lời câu hỏi về cảm hoá người thân. Nhưng con thấy hai điều khó, thưa Thầy: dựa vào đâu để biết được nghiệp duyên của họ và khả năng nào nhận ra được biện pháp hợp nguyên lý tuỳ duyên. Có lúc con nghĩ là cứ bỏ mặc cho họ tự nhận gánh hậu quả thì sẽ học được bài học cuộc đời, nhưng con lại không đành lòng nhìn họ sa đà hơn nữa, và vừa lo ngại hậu quả càng nghiêm trọng hơn! Con mong Thầy chỉ dạy thêm. Cung kính!
Xem câu trả lời
Nếu con không thấy được nghiệp duyên, không có biện pháp thích hợp thì một là không nên làm gì để khỏi can thiệp vào nhân quả của người khác, hai là cứ làm điều gì con nghĩ là hợp tình hợp lý nhất với thiện ý rồi nếu sai thì điều chỉnh cho đến khi đúng tốt và có hiệu quả là được chứ cầu toàn thì biết bao giờ được.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa Thầy, con đã có dịp đọc sách và nghe pháp thoại của Thầy. Ngày rằm vừa qua con có đến Chùa và được diện kiến Thầy, nhưng do khách đông nên con chưa có dịp học hỏi riêng với Thầy.
Con có một việc riêng xin Thầy chỉ dạy. Người thân của con phạm nhiều lầm lỗi, con đã nhẫn nại cảm hoá bằng nhiều phương cách. Bản thân người đó cũng đã hiểu ra và gần đây biết học hỏi Phật pháp, giữ giới ăn chay và trì niệm chú đại bi. Tuy nhiên mới đây con biết người đó tiếp tục sai phạm. Con thấy cần thiết phải sửa trị nghiêm khắc và dứt khoát. Nhưng con lại nhớ lời Thầy, nhận biết sự việc như thật và để tuỳ duyên. Như vậy là con đúng hay sai, nếu không chủ động tác động, không sửa trị thì e là người này khó thay đổi hẳn. Mong Thầy khai mở. Con chân thành cám ơn Thầy.
Muốn cảm hóa người khác trước hết con phải biết rõ căn cơ trình độ và nghiệp duyên của họ, phải có lòng từ bi và liệu sự cảm hóa đó có hiệu quả hay không là chính, còn biện pháp nào mà đúng với nguyên lý tùy duyên thuận pháp vô ngã vị tha là được.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính bạch Thầy! Con có một vấn đề kính mong Thầy chỉ dạy cho con. Con biết được một người bạn tốt đang tin tưởng tuyệt đối và đi theo một vị thầy mà con biết rõ là đi sai con đường của Phật Pháp và đang “mị dân”. Con thật sự không muốn bạn con đi theo ma vương. Con hiểu rõ câu “Y pháp bất y nhân”. Con muốn khuyên giải để bạn con hiểu và đã phân tích hết sự thật về vị thầy đó. Nhưng bạn con nói bạn ấy hoàn toàn tin tưởng vị thầy đó và thương cảm cho vị thầy đó đang bị thử thách, bị oan ức (y như những lời vị thầy đó đã “mị dân”), chính vì thế mà bạn con càng tôn thờ vị thầy đó hơn. Con thấy buồn lắm và thật sự không muốn bạn con đi vào con đường mê mờ như vậy, nhưng con không biết làm cách nào để bạn con thay đổi. Kính mong Thầy chỉ dạy cho con. Con kính ơn Thầy ạ!
Đó là duyên nghiệp và trình độ căn cơ của mỗi người mà chỉ qua đó họ mới học ra bài học của họ, vì vậy con không nên quá lo cho bạn con. Duyên nghiệp là bài học khó lường của pháp nên cũng khó mà phân tích đúng sai xấu tốt theo một hướng nào nhất định, sơ suất một tí là phán đoán chủ quan ngay. Cái đúng của người này có thể là cái sai của người khác, cái tốt ở chỗ nọ có thể là cái xấu ở chỗ kia. Tất cả duyên nghiệp dù đúng sai xấu tốt đều là bài học hay, nếu như ai biết học ra bài học giác ngộ của mình. Con đừng quá quan tâm đến việc thì phi của người khác khi đó là bài học của pháp đối với họ. Hãy tin vào sự vận hành của pháp đừng chủ quan theo phán đoán của mình.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thầy ơi, khi gặp khó khăn đến tuyệt vọng (thất bại trắng tay trong làm ăn, bệnh tật,..) người ta thường hay thu mình lại và ôm cảm giác đau khổ. Con biết như thế thì sẽ không tốt vì phải đối diện với chính nó để trưởng thành lên và cứng cáp hơn, thu mình lại có nghĩa là sẽ không nhìn thấy được những cơ hội mới xung quanh ta, hiểu được bản chất của Pháp để thấy mọi thứ được mất cũng là bình thường.
Con ngồi im lặng để chiêm nghiệm lại mọi thứ, hạn chế gặp bạn bè người thân (người thân con thì trách con “mình thương nó” muốn giúp đỡ nó mà nó cứ tránh hoài). Không biết con làm như thế có đúng không nữa vì con hiểu hơn ai hết chỉ có mình mới chữa lành tâm phiền não của mình… rồi thời gian mọi thứ sẽ tốt đẹp trở lại. Con biết trong con chắc chắn có sự hiện hữu của người thân và bạn bè… mình không thể sống tự mình được. Xin Thầy cho con lời khuyên. Con cám ơn Thầy!
Xem câu trả lời
Có khi cần thu lại có khi cần mở ra, quan trọng là biết tiến thoái đúng lúc đúng chỗ. Độc lập và tương giao là hai mặt không thể thiếu trong cuộc sống. Vì vậy tự chiêm nghiệm lại mình là tốt, nhưng không cần phải tránh mọi người, vì chia sẻ và nghe chia sẻ của người khác cũng là cách tốt để sống cởi mở hơn, đồng thời hiểu rõ mình hơn.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Dạ thưa Thầy,
Con vẫn biết sống trong thực tại với sáng suốt định tĩnh trong lành là con đường duy nhất đi đến giác ngộ. Nhưng em con không hiểu, em cứ muốn giao thân em cho Phật thì em mới an tâm. Em vẫn nói là em không sợ sệt và rất bình tĩnh khi bị ung thư, nhưng chỉ là lời nói bên ngoài mà thôi. Vì con hiểu rõ tánh tình em con từng chút. Con đã copy những bài giảng của Thầy về Thiền Vipassana cho em học hỏi, Thư Thầy Trò, Những Lá Thư Thầy, Thưc Tại Hiện Tiền, Sống Trong Thưc Tại, nhưng em vẫn chưa thích nghi được. Con đã dùng mọi cách với mục đích duy nhất là cho em thoát khỏi sự sợ hãi, nên con nghĩ ra cách là tưởng tượng hào quang Phật bao bọc quanh em, thanh lọc cơ thể em, Thân Tâm em hòa tan trong hào quang chân thiện mỹ ấy. Cách này em mới chịu và bớt hoảng sợ.
Thưa Thầy, Thầy chỉ cho con cách nào cho em được an tâm? Có phải con đã chỉ em sai không thưa Thầy? Em không thể tự mình bước đi, mà em phải dựa vào sự cứu rỗi của những Vị đã giác ngộ hay những Vị đã đắc quả. Nói đến sống tùy duyên thuận Pháp là em chỉ nói bên ngoài thôi, em kêu con phải luôn luôn niệm Phật cầu nguyện tiếp em. Chỉ có một tháng mà em đã sụt 5 kí lô. Con hiểu còn tưởng tượng là còn vướng kẹt, ngay cả khi niệm Phật, con vẫn thấy còn vướng víu, nhưng em quá yếu lòng, em sợ đau đớn, sợ chết.
Con kính đảnh lễ và lạy tạ ơn Thầy.
Xem câu trả lời
Không sao con, em con có trình độ căn cơ và bài học riêng của em. Đương nhiên em con phải học bài học của em bằng chính khả năng nhận thức và căn tính của mình chứ không thể khác được. Có 6 căn tính: Tham, sân, si, tín, tầm và giác. Căn tính tham, sân, si thì sẽ phản ứng bằng mọi cách để giành lấy hay loại bỏ theo tính cách của mình; căn tính tín như em con thì gọi là người tùy tín hành tức là cũng sống tùy duyên thuận pháp nhưng theo niềm tin. Phần đông quần chúng thuộc căn cơ tùy tín hành này là tốt lắm rồi, nếu như đó là niềm tin chân chính, tin nơi Tam Bảo, nơi Đất Trời, nơi chư Bồ-tát, nơi chư Thiên… là tốt. Chỉ có người tính giác, là người tùy pháp hành mới thấy pháp như thị với trí tuệ sáng suốt, định tĩnh, trong lành mà thôi. Vậy tốt nhất là con chỉ chia sẻ và trợ lực cho em con có đủ niềm tin nơi Tam Bảo là được, không nên hướng dẫn quá sức em vì như thế em con sẽ sinh ra phân vân khó nhất tâm được. Để em cứ nghe giảng rồi thấm từ từ thì ắt sẽ có sự chuyển hóa tự nhiên.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Thưa thầy,
Khi một người đến nói với con rằng bạn ấy mệt mỏi vì phải gánh trách nhiệm trong gia đình và chỉ muốn đi một nơi thật xa để rủ bỏ hết mọi thứ, bạn ấy nhớ khoảng thời gian được sống một mình, tự do và không phải lo lắng cho ai cả. Con có chia sẻ với bạn rằng: thực ra, cái mà bạn đang gặp là sự không hài lòng, bất toại nguyện trong cuộc sống, bạn muốn rủ bỏ những khó khăn và muốn trốn vào một thời đã qua trong quá khứ (khi chưa bận bịu gia đình) hoặc đó chỉ là mơ ước ở tương lai, chứ còn hiện tại thì bạn vẫn cần phải đối diện với nó. Cứ từ từ làm từng bước một. Và con có nói với bạn rằng, tất cả khoảng thời gian bạn được sống vui vẻ mà bạn đã có, đều là do bố mẹ chu cấp cho. Giờ khi gia đình có chuyện thì cũng là cơ hội mình chia sẻ với mọi người. Con nói bạn nếu có điều kiện thì nghỉ ngơi một thời gian cho cân bằng, rồi thì lại tiếp tục…
Và bạn con nói là con không hiểu bạn ấy, không đúng ý bạn cần, không đúng với hoàn cảnh bạn ấy. Bạn ấy chỉ cần con lắng nghe thôi chứ không cần phải chia sẻ gì hết.
Mặc dù con biết sự giúp đỡ lẫn nhau là tùy duyên, và con cũng không mong cầu kết quả rằng bạn con bắt buộc phải hiểu nhưng qua phản ứng của bạn, con cũng muốn nhận ra mình và có thể có những cách phù hợp hơn với bạn, nên con mong thầy chỉ giúp cho con. Con nghĩ đầu tiên là con chưa biết cách lắng nghe bạn. Có thể trong cách chia sẻ của con, nếu không phải là ngôn ngữ thì là giọng nói hoặc điều nào đó khiến bạn con không hài lòng? Sau đấy con nhớ đến nguyên lý “Vào rừng không dẫm cỏ, xuống nước sóng không xao”. Thưa thầy, trong chia sẻ của con với bạn có điều gì chưa tốt đúng không ạ? Xin thầy mở lòng từ bi chỉ cho con cách con chia sẻ có thể có ý tốt hơn cho trường hợp của bạn con ạ?
Con xin tạ ơn thầy ạ!
Một lời nói hoàn hảo có 5 yếu tố: 1) Đúng sự thật, 2) Có thiện ý, 3) Cách nói khéo thuyết phục, 4) Đúng lúc, 5) Đúng chỗ. Cách con chia sẻ đạt được 2 yếu tố đầu, đó là hai yếu tố chính, nhưng nếu 3 yếu tố sau không đạt thì vẫn không hiệu quả. Trong yếu tố thứ 3 ngoài ngôn từ và giọng nói còn hiểu ngầm địa vị hay tư cách của người nói nữa, ví dụ bạn bè nói với nhau, cha mẹ nói với con cái, trò nói với thầy v.v… đều phải có cách nói riêng phù hợp với vị trí của mình thì mới thuyết phục được.
Một sự kiện luôn có 3 phương diện đồng hiện hữu, đó là thời, vị và tính. Trong lời nói thì 3 yếu tố đầu là tính, yếu tố thứ 4 là thời, yếu tố thứ 5 là vị. Như vậy một lời nói có tính chân và thiện còn phải đạt được thời trung vị chính mới được. Sự hoàn hảo còn gọi là chân, thiện, mỹ. Yếu tố thứ nhất là chân, yếu tố thứ hai là thiện và 3 yếu tố sau là mỹ. Cách chia sẻ của con tuy có chân, thiện nhưng có thể là chưa được mỹ nên bạn con không những không chấp nhận mà có khi còn phản tác dụng nữa. Thực ra bạn con cũng biết lời con nói là đúng, nhưng đúng vào lúc đó thì bạn chỉ khổ thêm thôi.
Bạn con nói đúng. Lúc bạn ấy đau khổ con chỉ cần biết lắng nghe và cảm thông với nỗi niềm tâm sự của bạn để bạn cảm thấy có người hiểu mình và lặng lẽ sẻ chia với mình, nếu lúc đó con lặng lẽ ôm bạn vào lòng để cùng cảm nhận nỗi đau nhân thế thì bạn ấy sẽ vơi đi nỗi khổ biết bao. Khi bạn ấy trầm tĩnh lại và đã xem con là người bạn chân tình thì con mới nhẹ nhàng chia sẻ đạo lý. Giống như một người đang bệnh – lưỡi tê miệng đắng – thì con nên cho uống thuốc trị bệnh trước rồi mới cho thức ăn ngon bổ sau, vì lúc ấy người bệnh có ăn gì nổi đâu mà con cho cao lương mỹ vị. Chia sẻ cũng là một bài học về đạo lý tùy duyên thuận pháp vô ngã vị tha trong đối nhân xử thế mà con bắt đầu thấy ra còn khiếm khuyết gì đó nên mới hỏi thầy. Đúng lúc con có nhu cầu mà thầy nói ra sự thật thì con mới chấp nhận dễ dàng, phải không con?