Bạch Thầy, trong quá trình hành pháp con cảm nhận rằng tâm của con an hơn trước kia rất nhiều, vì con không có lo lắng hay mơ mộng về đều gì cả, nếu có những gì khởi lên trong tâm, con đều tỉnh giác và biết được sự hiện hữu của chúng, con phát hiện ra một điều, sở dĩ có đau khổ do tâm vô minh chấp ngã nên khi thấy hay nghe liền bị dính mắc. Bản tâm vốn thanh tịnh, trong sáng đâu có niệm lăng xăng hay dính chút bụi trần nào. Bạch Thầy nhưng đôi lúc con hành pháp tỉnh giác trong mọi hành động, dường như con lại bị vướng vào sự tỉnh giác hay sao ấy, lúc đó con không thấy được bản tâm thanh tịnh nữa. Bạch thầy, xin thầy cho con một lời khuyên, con kính đảnh lễ tri ân thầy.
Xem câu trả lời
Tỉnh giác của con vẫn còn ở mức độ ý thức – tức là còn hữu ý – nên chưa hoàn toàn vô tâm để cho tánh biết tùy ứng một cách tự nhiên. Tỉnh giác thật sự là một trong những hoạt dụng của tánh biết, hay nói cách khác bản chất của tỉnh giác chính là tánh biết (bản tâm thanh tịnh).
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Chào thầy, cho con hỏi, thầy thường nói về tánh biết, vậy cho con hỏi tánh biết có đem đến lợi ích gì cho việc giải thoát sanh tử không thầy?
Xem câu trả lời
Không có tánh biết thì hoàn toàn không thể giác ngộ giải thoát dù con tu bất kỳ phương pháp nào, đó chính là lợi ích của tánh biết trong giải thoát sinh tử. Trở về với tánh biết “không sinh, không hữu, không tác, không thành” tức là Niết-bàn, thoát khỏi “sinh, hữu, tác, thành” của luân hồi sinh tử (Udāna, Kinh Tiểu Bộ).
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Mô Phật, con kính chào thầy ạ, con Diệu An Bình Phước.
Thưa thầy tối qua con đọc thư của bạn ở Zurich, con rất xúc động và cảm ơn bạn ấy trong sự tương giao về tánh biết, bạn ấy dường như có cảm nhận về con rất nhiều.
Thưa thầy sáng nay con có gọi các bạn và những anh chị cùng tu học đến để kể về người bạn ở Zurich đã phát tâm từ như vậy. Các bạn cũng xúc động hoan hỉ và khuyên con đi chữa, nhưng sao tâm trạng con lúc này thật nhẹ nhàng và thuận pháp.
Thưa thầy con bị đau đầu từ năm con 22 tuổi, tới giờ con 42 tuổi. Cách đây 4 năm con đi khám và xét nghiệm tổng quát, con bị nhiễm kí sinh trùng, ngực có một u nhưng lành tính. Con đã chữa kí sinh trùng 3 năm liền mà chỉ bớt được 60%. Thế là con buông xuôi bỏ cuộc, nghỉ một năm qua, con thấy nhiều lúc mệt lắm. Con đã kể cho bác sĩ, bác sĩ khuyên con nên đi khám tổng quát. Con đã đi khám, kết quả là kí sinh trùng chưa hết, phần ngực đã phát triển đa u, phổi phải có nốt vôi, cộng đường ruột rất yếu. Bác sĩ khuyên con làm xét nghiệm kiểm tra đa u, bác sĩ nói vậy là lớn chuyện rồi. Lúc đó con mỉm cười và thưa rằng từ từ con sẽ xét nghiệm sau, bác sĩ nhìn con với ánh mắt thương cảm vì biết 3 năm rồi con đã tốn tới 60.000.000 VND.
Về phần con, thực lòng con đã chấp nhận cái chết vì con biết thân này đến lúc hoại rồi không níu giữ nữa, chết gọi là chết vậy thôi, sanh không thực sanh, chết không thực chết. Đủ duyên thì hội tụ, hết duyên thì rã tan. Con không muốn trước khi chết lại nhẫn tâm mang hết của cải ra đi rồi mới chết, để những tài sản nhỏ này lại cho người thân còn sống. Thưa thầy, thật là bất khả tư nghì, khi con buông xả niệm chết với cuộc sống vô ngã vị tha, con luôn mỉm cười với các pháp, những lúc ốm đau bệnh tật… thế này, từng giây phút chiêm nghiệm chưa bao giờ con biết nay biết, chưa bao giờ thấy nay thấy, chân lý vốn tự nhiên rất hoàn hảo, muôn đời như nó vẫn là.
Thưa thầy, con có đôi lời cám ơn người bạn ở Zurich ạ: “Bạn ơi, từ đáy lòng sâu thẳm, mình cám ơn bạn nhiều lắm! Mình cũng đang cảm nhận về bạn đó, đúng là một người bạn:
“Xuân bất tận ở lòng ai hoan hỉ
Đạo vô cùng trong bản thể tịch nhiên”…
Con thành kính tri ân thầy, tận đáy lòng thâm sâu vô lượng.
Đúng như Phật dạy “Thân bệnh nhưng tâm không bệnh” và Lão Tử nói: “Phù duy bịnh bịnh thị dĩ bất bịnh”. Nói cho dễ hiểu, ai đủ trầm tĩnh sáng suốt để thấy bệnh như nó là với tâm an nhiên tự tại, không lo âu sợ hãi, thực chứng tính chất vô thường, khổ, vô ngã của pháp hữu vi mà tâm vẫn vô vi bất động thì có thể xem như người ấy không còn bệnh nữa.
Đối với phần đông, đó là điều chỉ nói trên lý thuyết thôi, nhưng trong Kinh vẫn nêu lên nhiều trường hợp điển hình như ngài Vakkali, Girimānanda v.v… và bây giờ Diệu An lại một lần nữa chứng minh sự thật này khi đã thấy ra Tánh Biết Trong Sáng, “không sinh – không hữu – không tác – không thành” mà đức Phật gọi là Pabhassara Citta. Đúng là thị hiện thân bệnh để chứng minh tâm không bệnh như Phật đã dạy. Sādhu, sādhu, sādhu lành thay!
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con chào thầy ạ!
Thưa thầy trước tiên con xin cảm ơn câu trả lời của thầy. Nhưng vì trí tuệ con vẫn hạn hẹp con chưa hiểu được hết ý của thầy, con xin mạn phép được bày tỏ sự suy nghĩ của con, kính mong thầy khai sáng cho con ạ.
Thưa thầy nếu như thầy nói tâm rỗng lặng tức không ngã, không nhân, không chúng sinh, không thọ giả, con hiểu ý thầy tức là mình đã sống ở trong tính biết tuyệt đối và không còn bị chi phối bởi pháp trần. Như con đối chiếu với bản thân thì có lúc vẫn mê, vẫn dính mắc, nhưng khi con dính mắc vào pháp thì tính biết qua sự tỉnh giác sẽ chiếu soi cho con thấy được tâm con. Lúc đang sân hận hay si mê làm cho cái biết trở thành không biết và khi đó nhờ có tư duy thì tự dưng tính biết của mình sẽ nhìn ra và mình lại trở lại không dính mắc vào pháp nữa.
Nhưng qua quá trình tư duy về cái biết con lại thấy là từ tính biết mà tạo ra sắc thân, tạo ra ngoại cảnh, tạo ra pháp trần, vậy tính biết đã bao trùm hết. Vậy thì pháp trần, ngoại cảnh, sắc thân cũng là từ tính biết, nhưng trước đây khi con không hiểu về tính biết nên con chạy theo bên ngoài để sống theo tương đối. Và ý con muốn hỏi ở đây là nếu mình sống với tương đối thì sẽ không có tính biết, còn nếu mình sống theo tính biết thì mình lại sống theo cái tuyệt đối mà đánh mất cái tương đối. Vì thế câu hỏi trước của con tức là con dựa vào tính biết vốn trong sáng của mình, qua pháp trần, qua sự tỉnh giác để con làm chủ các pháp, pháp nào tốt con trồng, pháp nào xấu con loại bỏ, hoặc nếu cái xấu con chưa dứt thì nhờ tính biết và sự tỉnh giác để con chuyển hóa dần dần. Con ví dụ như tâm con là đất, cây là pháp, còn sự tỉnh giác là chọn lọc. Vậy nếu con bỏ cây đi thì đất chẳng sử dụng để làm gì. Nhưng cây thì có cây tốt, cây xấu, cây tốt con trồng, cây xấu chưa loại bỏ được thì cũng bị hoại dần…
Con xin trình bày như vậy, kính mong thầy soi xét cho con. COn xin cảm ơn thầy nhiều.
Xem câu trả lời
Nói chung con vẫn đi theo hướng kinh nghiệm, lý luận, kết luận rồi làm theo kết luận đó… nhưng đó là hoạt động của lý trí qua tưởng tri và thức tri chứ chưa phải là tuệ tri của tánh biết rỗng lặng, trong sáng, tự nhiên. Đối với người chỉ tưởng tri tánh biết thì mới lăng xăng so đo tính toán để mong điều khiển tánh biết, còn người đã thực sự trở về với tánh biết thì tánh biết tự chiếu soi không cần ai tư duy đánh thức. Con nói đúng, đối với người mê thì tánh biết cũng là tánh mê thôi.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con xin đảnh lễ sư ông.
Con đã tu tập theo pháp môn sư ông chỉ dạy trên trang web khoảng 5 tháng. Con rất vui vì tu tập không cần phải tìm nơi cảnh thanh vắng, phải lên non, phải rời khỏi gia đình, vợ con, hoàn cảnh đang sống, phải thay đổi, phải đi đến đâu… mà ở mỗi lúc mỗi nơi đều là cơ hội để được giác ngộ. Như lời sư ông nói, pháp chính là vị thầy lớn nhất và vừa vặn nhất cho từng hành giả. Pháp là quả do chính nhân mà mỗi người đã gieo. Con vẫn tu tập, vẫn luôn quan sát cái gì xảy ra trước mắt, vẫn luôn quan sát tâm trạng của chính con. Con kính xin sư ông giúp cho con những gì con chưa thông tỏ:
1- Con vẫn luôn cố gắng sống với cái đang là, nhưng thực sự thì con hay quên để tâm luôn bị cuốn theo ngoại cảnh, cuốn theo những tư tưởng, suy nghĩ… trong con. Kính xin sư ông hướng dẫn cho con làm sao để lúc nào cũng được kiên cố, chú tâm trong hiện tại?
2- Người xưa nói biển lặng thì minh châu mới hiện. Trong đạo con nghĩ câu này giống như: Tâm an thì Phật tánh mới hiển lộ. Nhưng nếu cứ để những lao xao trong lòng (buồn, vui, giận, ghét, tính toán, so đo, phân biệt, nghĩ quá khứ tương lai…) rồi một mặt vẫn biết mình đang vui, đang buồn, đang giận… thì cho đến lúc nào tâm mới được an, minh châu mới được hiển lộ đây? (vì vọng tâm như sóng, như bọt, giống như có nước thì mãi mãi vẫn có sóng có bọt, biết lúc nào dừng lại, lúc nào có được bầu trời không mây?)
3- Giữa rừng kinh sách, giữa quá nhiều đạo sư thì hành giả (vẫn còn mê mờ) biết làm sao để chọn cho mình một bậc minh sư, chọn cho mình một con đường chánh? Chuyện đạo như đi trên một con đường để đến đích. Đích của đạo là giác ngộ, giải thoát. Đức Phật Thích Ca là người đã đi trên đường đó và đã đến nơi. Ngài đã đủ tư cách để truyền đạo. Trong đời này có ai đã đến nơi đức Phật đã đến mà con thấy có quá nhiều giảng sư về đạo Phật. Trong số đó ai đã giác ngộ giải thoát khổ đau, sinh tử luân hồi? Không lẽ ai cũng giác ngộ giải thoát?
4- Con vốn không thích ăn thịt, cá. Nhưng khi con ăn chay khoảng 10 ngày thì con có trạng thái mỏi mệt, mất sức, sụt cân dù con biết chọn thức ăn cho đủ dinh dưỡng. Vẫn biết rằng trong thế giới này, động tay động chân là có nhiều vi sinh vật bị tổn hại, khi bệnh dùng kháng sinh thì có nhiều vi trùng bị chết. Nhưng nếu con ăn mặn (dù là con hạn chế tối đa ăn thịt, con chỉ chọn cá, tép nhỏ) thì con luôn có một điều gì không ổn là phải gây sự đau khổ, đớn đau cho con vật để nuôi mạng sống của mình. Kính xin sư ông giúp con.
5- Kính thưa sư ông, con rất thương người. Con hay giúp người nghèo. Con hay hướng dẫn người không biết lẽ thật… Nhưng khi thấy những người mà mình giúp đỡ trở nên giàu có, thông minh, nhất là khi thấy họ vừa giàu, vừa thông minh lại thêm một chút tự hào thì trong tâm con lại có ý không thích. Con phải làm sao?
Đây là những thắc mắc con chưa rõ. Kính xin sư ông chỉ dạy. Con chân thành đảnh lễ sư ông.
1) Đừng cố gắng “tích cực miên mật” quá sức, vì đó chỉ là ý đồ của bản ngã tham sân si đang muốn xác định và duy trì sự hiện hữu của nó! Con cứ tùy theo khả năng mà thận trọng chú tâm quan sát thân tâm cảnh, càng tự nhiên càng tốt và được chừng nào hay chừng đó, vội vàng chỉ tạo thêm áp lực tâm lý mà thôi. Giống như mặt trời cứ lên từ từ nhưng lên tới đâu xóa tan bóng tối tới đó, chứ con muốn mặt trời phải đúng ngọ ngay làm gì cho mệt.
2) Chính nhờ có vọng tâm mà tánh giác mới hiển lộ, nếu không được vọng tâm thử thách thì tánh giác làm sao thể hiện được khả năng giác ngộ của mình? Khả năng đó biểu hiện qua thấy biết, vì vậy an không phải là cái an của những đợt sóng tâm mà chính là cái an của tánh giác thấy biết những đợt sóng tâm ấy. Sóng sinh diệt diệt sinh là chuyện bình thường, chủ yếu là có thấy ra tánh nước vẫn an. Cũng vậy, tâm sinh diệt là đương nhiên, quan trọng là tánh thấy có đủ an để thấy sự sinh diệt ấy hay không. Con xem trọng việc an tâm mà xem thường tánh thấy nên mới bị bất an là phải.
3) Đạo sư hay kinh điển không phải là vấn đề, vấn đề là con thấy cái nào đúng cái nào sai, như chính đức Phật dạy trong Kinh Kalama. Đừng vội tin mà phải tự mình chứng nghiệm Sự Thật. Dù đạo sư đã chứng ngộ tới đâu hay kinh điển có hay cách mấy thì con vẫn phải tự mình giác ngộ chân lý ở nơi con, “không nương tựa, không nắm giữ điều gì bên ngoài“. Do đó Kinh Dhammapada đã dạy:
Tự mình nương chính mình
Không nương nhờ ai khác
Khi tự mình thuần tịnh
Là chỗ nương hy hữu.
4) Không phải riêng chuyện ăn uống mà bất cứ việc gì cũng đừng vội kết luận một chiều, vì như vậy chỉ tự mình trói buộc, chấp trước và trơ lỳ không còn thông minh tinh tế trong từng tình huống khác nhau. Mỗi tình huống cuộc sống đều khác nhau nên con đừng đem một công thức đúng sai nào áp dụng cho mọi trường hợp. Phải luôn luôn thận trọng chú tâm quan sát để ứng xử tinh tế và thích nghi với từng hoàn cảnh mới là giới luật đích thực, chứ không nên quy chiếu vào một hệ thống giáo điều nào, giới luật như thế mới sinh định, sinh tuệ. Còn nếu con phân vân lo lắng như thế thì làm sao định tuệ phát sinh.
5) Có thể con có tâm từ, tâm bi đối với những người thua kém mình, nhưng chưa có tâm hỷ, tâm xả đối với những người hơn mình. Nghịch lại với tâm hỷ là tâm tật đố, ganh tỵ tức không muốn ai hơn mình. Còn nghịch lại với tâm xả là tâm cố chấp, nhất là chấp ngã, nên dễ sinh lòng tự cao ngã mạn, chỉ muốn chiếu cố đến người thua mình nhưng lại ganh tỵ với người hơn mình. Khi còn bản ngã thì ai cũng vậy, không phải riêng con. Vì vậy, chủ yếu là thấy ra cái gốc bản ngã còn ganh tỵ chỉ là cái ngọn mà thôi.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Con Kính lạy thầy! Mong thầy từ bi, hoan hỷ khai sáng giúp con ý nghĩa của câu nói sau với ạ:
“Ý THỨC CHẤP SAO TÌM THẤY NGỌC.”
Con xin được kính chúc sức khỏe thầy! Con đội ơn Thầy!
Xem câu trả lời
Trong tâm, tánh biết là cốt lõi, ý thức là nhánh ngọn, nếu chấp vào nhánh ngọn thì làm sao tìm được cốt lõi? Chữ “ngọc” thường được một số tôn giáo ví cho cốt lõi của tâm.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa sư ông, trong đời sống thường ngày nên:
– luôn quan sát tâm trạng, suy nghĩ của mình
– hay luôn để tâm rỗng lặng, thường biết
Con xin đảnh lể sư ông.
Xem câu trả lời
Rỗng lặng trong sáng là gốc của tánh biết, còn thân, thọ, tâm, pháp thì vẫn hoạt động theo duyên của chúng, do đó thường biết cũng chính là minh sát thân thọ tâm pháp. Riêng tâm trong tướng dụng có thể tuỳ duyên khởi 121 tâm tướng khác nhau nhưng tánh biết vẫn thường biết minh bạch các tâm tướng ấy nên gọi là minh sát (Vipassanà). Nói cách khác thiền minh sát hay thiền thường biết là tánh của tâm thấy tướng của tâm, do vậy hai việc trên không khác nhau, trừ phi quan sát là hoạt động ý thức của bản ngã lý trí thì mới khác với thường biết rõ ràng (minh sát) của tánh biết rỗng lặng trong sáng.
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Xin Hoà Thượng giải đáp khúc mắc của con: Trong Kinh có nói: Phật tánh là thường, tâm phân biệt là vô thường. Nhưng tại sao Lục Tổ Huệ Năng lại nói Phật tánh là vô thường, tâm phân biệt là thường. Ấy là trái nghịch nhau, khiến đệ tử lại thêm nghi ngờ. Cúi xin Hoà Thượng giải nghi cho đệ tử rõ.
Xem câu trả lời
Ngài Huệ Năng thường nói “ngược” để phá chỗ chấp “xuôi” của người chỉ biết một chiều trên lý thuyết, giúp đánh thức họ ra khỏi chỗ chấp mê. Trong thực tế, cái gì có thật mới vô thường, còn tâm phân biệt là ảo làm sao vô thường được, con không thấy thế sao?
Ngày gửi:
Câu hỏi:
Kính thưa sư con có những thắc mắc sau xin được sự hướng dẫn của sư:
– Trong bát chánh đạo thì chánh kiến là quan trọng nhất, nhưng con chưa hiểu chánh kiến thực sự là gì?
– Pháp luôn thay đổi rất nhiều hình dạng trạng thái từ xa xưa đến giờ. Nhưng ai tạo ra pháp? Trong đạo Phật con thấy vẫn còn bỏ ngỏ câu hỏi này.
– Ai cũng có Phật Tánh hay Tánh Biết. Như vậy thì Phật tánh mỗi người có giống nhau không? Hai người cùng nhận được Phật tánh và sống với Phật tánh, nếu không trao đổi bằng lời, văn tự thì có biết nhau không?
– Đức Phật đã tu tập rất nhiều pháp. Nhưng những pháp này không đưa đến mục đích giải thoát khổ đau sinh tử luân hồi. Cuối cùng thì đức Phật Thích Ca đã tu tập như thế nào để đạt đến mục đích này? Và thời gian từ lúc thực hành đến khi đạt đạo khoảng bao lâu?
– Lúc gần thành đạo nhiều ma nữ hiện lên để cám dỗ đức Phật Thích Ca nhưng không làm gì đức Phật. Kính xin sư cho biết đức Phật vượt qua ái dục bằng cách nào, vì đây là thử thách rất khó khăn nhiều người không thể vượt qua được?
– Trong kinh Lăng Nghiêm đức Phật chỉ cho ngài A nan chính tánh biết mới là bản tâm của ông Anan. Nhưng kính thưa sư nếu não bị hư hoại, hoặc thân này mất đi thì tánh biết có còn tồn tại không?
– Tất cả mọi sự việc, thân, tâm, cảnh đều có bản chất là không. Như vậy mọi sự vật đều không vướng mắc nhau, mọi sự đều vô sự ngay từ đầu, mọi thành đạt đều không thể. Kính thưa sư có phải như vậy không?
– Nhưng đây là pháp học còn pháp hành thực sự như thế nào?
Với lòng thật tâm kính xin sư hướng dẫn. Ngoài sự ích lợi cho con, lời hướng dẫn của sư con nghĩ cũng đem đến rất nhiều ích lợi cho rất nhiều người khác. Con xin được cảm ơn sư.
Xem câu trả lời
1) Chánh kiến là thấy biết như thật – thấy mọi sự mọi vật đúng với bản chất hay thực tánh của nó chứ không theo quan niệm, tình cảm của mình.
2) Nếu Thầy trả lời A tạo ra pháp thì con thỏa mãn chưa hay còn hỏi ai tạo ra A? Nếu vậy hỏi đáp khi nào dứt? Giống như hỏi gà sinh ra trứng hay trứng sinh ra gà vậy!
3) Nếu thầy nói Tánh Biết giống hay khác thì con chấp nhận ngay hay còn phải kiểm chứng? Nếu phải kiểm chứng mới thực biết thì con tự kiểm chứng cũng biết đâu cần hỏi thầy?
4) Biết bằng tánh biết khác với biết bằng lời. Điều này con cũng cần khám phá nơi chính mình thì sẽ thấy ra sự khác biệt đó.
5) Pháp tu cuối cùng khi giác ngộ là tánh biết thấy ra Sự Thật. Sự giác ngộ này là thấy ngay (sanditthiko) không trải qua thời gian (akàliko). Còn trải qua sinh tử luân hồi thì vô lượng kiếp.
6) Ngài vượt qua tà kiến và tham ái bằng Minh và Hạnh viên mãn.
7) Tánh biết không sinh, không diệt, không thường, không đoạn, không hữu, không vô, không đến, không đi nên chết sống không ảnh hưởng đến nó. Ví như hộp quẹt hư đâu có nghĩa là hết lửa, và khi con không thấy lửa đâu phải là lửa diệt?
8) Phải.
9) Nếu hiểu học pháp tức là quan sát pháp (minh sát) để thấy pháp (thực tánh) thì thấy pháp tức là hành pháp. Hành Vipassanà đơn giản là thấy pháp đúng với pháp tánh, do đó hành chính là học và học chính là hành, chứ học không có nghĩa là thu thập ngữ nghĩa để tích lũy kiến thức, và hành không có nghĩa là áp dụng kiến thức để đạt được điều gì. Thầy chỉ gợi ý thôi, con đừng mong đợi một câu trả lời như ý, hãy tự trải nghiệm và chiêm nghiệm ngay nơi thực tại thân tâm cảnh con sẽ tự thấy ra tất cả, đó mới thật là câu trả lời chính xác nhất mà con tìm thấy nơi pháp. Nếu con chịu khó tự chiêm nghiệm học hỏi ở pháp một tí thì thầy sẽ đỡ mất công biết bao!