Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: chân đế & tục đế

Chân đế là sự thật rốt ráo tự nhiên không qua khái niệm chế định của con người. Tục đế là sự thật do con người chế định qua hình thành khái niệm. 

Nói 2 mặt như 2 mặt của một thực thể thì không đúng, vì mặt tục đế chỉ do con người thêm vào để tiện sử dụng trong xã hội, nhưng nó mang tính giả định như kiểu dán nhãn, chẳng hạn tờ giấy có hai mặt nhưng cả 2 cùng một thực thể; còn in lên hai mặt đó mệnh giá 10 đồng hay 20 đồng là do con người thêm vào, nó chỉ có giá trị quy ước trong tục đế, không có trong chân đế.

Tuy nhiên, người trí thông suốt cả hai mặt nên dù giác ngộ chân đế mà không bỏ tục đế khi còn sống trong phạm trù xã hội. Nếu sống trong tục đế mà không thấy chân đế thì dễ bám chấp vào quy ước giả tạm. Nếu thấy chân đế mà không thông tục đế thì như người ngoài hành tinh không thể sống hoà hợp được với cộng đồng xã hội, do đó khi sống trong đời cần thông suốt cả 2 mặt. 

 Muốn hiểu điều này con phải hiểu đâu là tục đế, đâu là chân đế. Thầy nói về giác ngộ chân đế, còn con nói về chế tác tục đế. Về tục đế thì con đúng, nhưng muốn thấy chân đế thì cần như thầy nói. 

Cả hai cách con đều hiểu chưa đúng “pháp tự làm”. Pháp luôn tự vận hành trong thực tánh chân đế, nhưng khi con xen tư kiến tư dục vào thì đó là “bản ngã làm” trong khái niệm tục đế. Con hiểu chưa đúng vì còn nhầm lẫn giữa chân đế và tục đế.

Trong tục đế thì con đành phải “nhập gia tuỳ tục” miễn sao không hại ai là được. Đôi lúc qua hoàn cảnh này con lại học ra được nhiều mặt của cuộc sống và nhờ vậy khả năng ứng xử với mọi hoàn cảnh tốt hơn. 

 Thấy chân đế, tục đế rõ ràng nhưng không dính mắc bên nào, cũng không bỏ bên nào là rất đúng.