Các câu hỏi liên quan đến chủ đề: cảm xúc và cảm giác

Đúng. Con chỉ cần rõ biết thân-thọ-tâm-pháp như nó đang là… không phải ta, của ta, hay tự ngã là được.

Khóc do khổ hoặc gặp nghịch cảnh là sân. Khóc do vui sướng khi được tài tình danh lợi là tham. Khóc do cảm động khi nghe một câu kinh, lời giảng là hỷ lạc. Khóc khi đến 4 cảnh động tâm là cảm động với lòng tri ân Tam Bảo.

Lặp lại một cảm xúc, một ý tưởng, một hành động v.v… là chuyện bình thường như những chu kỳ sinh lý, tâm lý có tính bản năng hoặc quán tính. Chỉ quan sát để rõ biết thôi là được.

Phần lớn cảm xúc đúng là xuất phát từ vô minh. Nhưng nếu cảm xúc là hoan hỷ khi chứng ngộ sự thật thì không phải vô minh.

– Cảm xúc thuộc về tâm sau đó mới biểu hiện lên thân. Thí dụ nội tâm buồn phiền liền thấy mặt mày ủ rũ. Xúc động, tâm trạng cũng vậy, đều thuộc về tâm.

– Cảm giác thường xuất phát từ thân nhưng nhận biết nó vẫn là tâm, cũng lắm khi xuất phát từ tâm. Thí dụ khi chích thuốc, mới đưa kim lên chưa chích đã thấy đau.

Đúng.

Xúc động với tâm tốt đẹp khác động với tâm tham sân si, nếu không có xúc động lương thiện thì trở thành vô cảm mất.

Cảm thọ bao gồm cảm giác nơi thân như khổ, lạc, không khổ không lạc) và cảm xúc nơi tâm như hỷ, ưu, không hỷ không ưu. 

 Thầy thường không đi vào phân tích chi ly mà chỉ giới thiệu tổng quan để mọi người tự khám phá lấy mới hứng thú. Khi phân tích quá chi lý sẽ khiến người ta nắm bắt bằng lý tri hơn là trải nghiệm thực tế. 

Cảm xúc chỉ là hiệu ứng của nhận thức và hành vi, nên vai trò chính vẫn là nhận thức và hành vi chứ không phải cảm xúc. Chỉ cần tinh tấn, chánh niệm, tỉnh giác hoặc thận trọng chú tâm quan sát là có thể thấy được các loại cảm xúc khác nhau.

Cảm giác (sensation) có nguồn gốc từ thân, như khổ, lạc, bình. Cảm xúc (emotion) có nguồn gốc từ tâm, như hỷ, ưu, xả. Từ những cảm thọ nói chung đó sinh ra những trạng thái tâm sở phụ đa dạng với những tên gọi khác như vui, buồn, căng thẳng, chán nản, bức xúc, bức bối, bực bội, khinh an, thư thái v.v… tất cả những trạng thái này con cần tự thấy hơn là phân tích qua ngôn từ.